Η αθέατη όψη της λογοκρισίας

Λογοκρισία είναι η απαγόρευση βιβλίων και έργων τέχνης, καθώς και το κλείσιμο ενημερωτικών μέσων από αυταρχικά καθεστώτα, όταν αισθάνονται ότι απειλούνται απ' αυτά. Σε σκοτεινές για τη χώρα μας εποχές, υπήρχαν υπηρεσίες με πολυάριθμο προσωπικό, που αποκλειστική τους αποστολή ήταν να διαβάζουν οτιδήποτε γράφεται και να αποφασίζουν αν θα θα δημοσιευτεί ή όχι. Αλλά και σε δημοκρατικά καθεστώτα έχουν καταγραφεί κρούσματα λογοκρισίας. Δημοσιογράφοι και εφημερίδες έχουν φιμωθεί επειδή στράφηκαν ενάντια σε συγκεκριμένα συμφέροντα. Κρούσματα λογοκρισίας όμως έχουμε και στην τέχνη. Θεατρικά έργα έχουν κατέβει και ταινίες δεν προβλήθηκαν ποτέ στον κινηματογράφο μετά από πιέσεις ισχυρών κύκλων. Ωστόσο εδώ θα πρέπει να γίνει μια διευκρίνηση. Η μη δημοσίευση ενός κειμένου από ένα έντυπο δεν συνιστά απαραίτητα λογοκρισία. Τα περισσότερα απ' αυτά έχουν μια πολιτική δημοσίευσης που δεν επιτρέπει τη δημοσίευση κειμένων με ρατσιστικό περιεχόμενο ή με ρητορική μίσους. Ανέκαθεν οι εφημερίδες δημοσίευαν επιστολές με δυο βασικές προϋποθέσεις: Να είναι επώνυμες και να μην είναι υβριστικές.

 Στον ψηφιακό κόσμο η έννοια της λογοκρισίας έχει παρερμηνευθεί. Χιλιάδες χρήστες του διαδικτύου γράφουν νυχθημερόν συκοφαντικά, υβριστικά, πικρόχολα και ειρωνικά σχόλια κάτω από άρθρα και ρεπορτάζ, αλλά ακόμα και κάτω από λογοτεχνικά κείμενα. Όταν οι διαχειριστές της εκάστοτε ιστοσελίδας αφαιρέσουν τα σχόλιά τους, ξιφουλκούν εναντίον της λογοκρισίας που τους φιμώνει και τους απαγορεύει να εκφράσουν ελεύθερα την άποψή τους. Αναγνωρίζουν στον εαυτό τους το δικαίωμα της επίθεσης, αλλά αρνούνται στην άλλη πλευρά το δικαίωμα να αμυνθεί. Σύγχυση επίσης επικρατεί σχετικά με το τι είναι δημόσιο και τι ιδωτικό. Ένα ιστολόγιο ή ένας λογαριασμός στα κοινωνικά δίκτυα είναι ιδιωτικός χώρος. Εφόσον οι άνθρωποι που τους ανήκουν κρίνουν ότι ένα σχόλιο βλάπτει τη δημόσια εικόνα τους ή δεν συνάδει με τους κανόνες που οι ίδιο έχουν θέσει, έχουν κάθε δικαίωμα να το αφαιρέσουν. Αντίστοιχα δεν θα επιτρέπαμε την είσοδο στο σπίτι μας σε κάποιον που δεν μας σέβεται. Τόσο απλά είναι τα πράγματα. Η απόσταση απ' το να αφαιρέσει ένας εκδότης εφημερίδας κάποια τμήματα ενός άρθρου για να μη δυσαρεστηθεί η κυβέρνηση, μέχρι το να σβήσει ένας bloger ένα ειρωνικό σχόλιο είναι χαώδης.

 Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι αντί να σβήνουμε σχόλια θα μπορούσαμε να απαντήσουμε σε αυτά. Είναι δικαίωμά μας όμως να μην εμπλακούμε σε μια ανούσια συζήτηση. Οι υποτιθέμενοι εχθροί της διαδικτυακής λογοκρισίας ασκούν οι ίδιοι μια ιδιότυπη λογοκρισία. Με τα δηλητηριώδη σχόλιά τους αποτρέπουν πολλούς ανθρώπους να εκφραστούν. Η άποψη ότι όταν εκφράζουμε δημόσια μια γνώμη είναι υποχρέωσή μας να δεχόμαστε έναν πόλεμο λάσπης και να λέμε κι ευχαριστώ με βρίσκει κάθετα αντίθετο. Ο σεβασμός της προσωπικότητας είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Μπορούμε να υπερασπιστούμε αυτό το δικαίωμα με όποιο τρόπο νομίζουμε.