Χώρες απόπατοι, άνθρωποι περιττώματα

Χώρες - απόπατους, χαρακτήρισε ο αχαρακτήριστος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, χώρες της Αφρικής καθώς και την Αϊτή, προσθέτοντας ότι δεν καταλαβαίνει το λόγο (και να ήταν μόνο αυτό που δεν καταλαβαίνει!) για τον οποίο η χώρα του πρέπει να δέχεται μετανάστες από τις χώρες αυτές. Πράγμα που λογικά σημαίνει, ότι αφού θεωρεί τις χώρες–απόπατους, συνακόλουθα θεωρεί όσους προέρχονται από τέτοιες χώρες, ανθρώπους–περιττώματα. Περιττό να του υπενθυμίσει κάποιος ότι οι ΗΠΑ φτιάχτηκαν (και μεγαλούργησαν) από ανθρώπους–περιττώματα, από ανθρώπους, έσχατους παρίες και αποδιωγμένους. Ότι οι ίδιες οι ΗΠΑ δηλαδή αποτελούν την περίτρανη απόδειξη ότι άνθρωποι περιττοί δεν υπάρχουν και ότι, πολύ περισσότερο, δεν υπάρχουν άνθρωποι–περιττώματα. Άραγε μπορεί να φαντασθεί κάποιος τον κόσμο χωρίς τα επιτεύγματα των Ηνωμένων Πολιτειών; Να φαντασθεί την κατάσταση οπισθοδρόμησης στην οποία θα βρισκόταν η ανθρωπότητα, αν είχαν εξολοθρευθεί ως άνθρωποι–περιττώματα, όλοι οι κατατρεγμένοι (και υμνημένοι τώρα) που τις δημιούργησαν; Αν ναι, τότε εύκολα μπορούμε να φαντασθούμε το πόση καταδίκη σέρνει πάνω της, και πόσες (άπειρες) χαμένες ευκαιρίες, η ανθρωπότητα εξολοθρεύοντας τους ανθρώπους της Αφρικής και όχι μόνο, είτε δια της κτηνωδίας των ισχυρών, είτε δια της σιωπής και της φοβικής αδιαφορίας των αδυνάτων.

Αλλά αυτά είναι «ψιλά γράμματα», για τα σκοτισμένα και σκοτεινά μυαλά τύπου Τραμπ. Μυαλά αβυσσαλέου μίσους προς τον αδύνατο και χειμαρρώδους ρατσισμού προς τον ικέτη. Προς τον σύγχρονο homo sacer, το απόλυτο σφάγιο με άλλα λόγια, το οποίο μπορεί να εξαφανίσει όποιος θέλει από προσώπου γης, χωρίς την παραμικρή συνέπεια. Το να εναντιώνεσαι σε τέτοια μυαλά, πολύ περισσότερο όταν λειτουργούν με απίστευτα πελώρια μεγέθη ισχύος, δεν είναι θέμα κάποιου στείρου αντιαμερικανισμού, καθ’ όλα ευεξήγητου ωστόσο, ή θέμα ενός γενικόλογου ανθρωπισμού, μήτε εκφράζεται υπό το κράτος μιας τυφλής οργής. Καθόλου.

Εδώ πρόκειται για θέμα ενστίκτου επιβίωσης του ανθρώπινου είδους. Όταν η γενική και αποχαλινωμένη και με σπασμένα φτερά ισχύς, θεωρεί πληθυσμούς τεράστιους ως περιττώματα και την ιερότητα των πατρίδων τους (προσοχή: δεν μιλώ για έθνη, αλλά για πατρίδες και μητρίδες) ως απόπατο, άρα και την κουλτούρα τους από την εργασία μέχρι τη σκέψη και από την χειρονόμηση του κόσμου μέχρι τη χορευτική του γεωμέτρηση, άξιες εξαφάνισης, τούτο σημαίνει ότι το ανθρώπινο είδος βρίσκεται εν κινδύνω. Όλο το ανθρώπινο είδος μαζί φυσικά με τον πλανήτη του, δηλαδή χωρίς εξαίρεση. Η ιστορική κατασκευή του «έθνους» δεν αποτελεί προστατευτική ασπίδα, όση ισχύ κι αν διαθέτει. Πολλές φορές –και η περίπτωση Τραμπ το αποδεικνύει– ακριβώς αυτή η ισχύς, ισχύς που γεννά τέρατα αντιλήψεων και τέρατα πράξεων, είναι μια, εξωπραγματικής δυναμικής, αυτεπίστροφη βία καταστροφής που αφορά τους πάντες και τα πάντα. Ακόμα και το ίδιο το «έθνος» από όπου εκπορεύεται. Γιατί είναι μια λαίλαπα εναντίον της πολύπλοκης, αντιφατικής και πολύπλαγκτης πορείας του ανθρώπου προς τη γνώση.

Και εδώ αξίζει να σκεφτούμε το που μπορούν να οδηγήσουν οι αντιλήψεις περί «φυσικότητας» των ανισοτήτων. Η ακραία χυδαιότητα των απόψεων Τραμπ περί χωρών–απόπατων δεν είναι τίποτε άλλο παρά έκφανση μιας τέτοιας αντίληψης. Στο ίδιος ποτάμι ταξιδεύει. Κι όπως λέει η Κινέζικη παροιμία, «όταν ταξιδεύεις στο ποτάμι, πας με το ποτάμι». Ένα ποτάμι που κατεβάζει αμέτρητα πτώματα, στη θάλασσα των ανθρώπων. Που μολύνει τα μεγάλα δέλτα των πολιτισμών του. Που σκοτώνει τα εξαίσια πουλιά των ελπίδων. Αποδημητικά πουλιά που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της εξαφάνισης. Ίσως γιατί είναι πουλιά–περιττώματα, που φωλιάζουν στις εκβολές ποταμών–απόπατων.

Σε τέτοια ποτάμια θέλουμε να ταξιδεύουμε;