Φιλική επιστολή στον καθηγητή Ιατρικής Σπύρο Πνευματικό

Καλημέρα κ. Καθηγητά

Δεν θα σας κάνω μάθημα ηθικής και δεοντολογίας, εξ άλλου ήσασταν επικεφαλής της αντίστοιχης Επιτροπής στην απελθούσα Βουλή. Δεν θα σας μάθω πότε μπορούμε πράγματι να κάνουμε κάτι που θα παρατείνει (με ποιότητα) την ζωή ενός βαρέως πάσχοντος και πότε πρέπει με σεβασμό να απαλύνουμε απλώς τις τελευταίες στιγμές του, τα γνωρίζετε καλύτερα από εμένα.

Αυτό που με τρομάζει στην δήλωσή σας είναι το θολό μήνυμα που περιέχει και ακόμη πιο φοβικό είναι αυτό που συνεπάγεται το μήνυμά σας.

Το θολό μήνυμα

Δεν ξεκαθαρίζετε που θα τραβηχτεί αυτή η περίφημη γραμμή. Πότε ακριβώς σταματάμε την θεραπεία. Επιστήμονες και ιατροί με υγιή σκέψη και ενσυναίσθηση για τον ασθενή σταματούν την θεραπεία όχι όταν το κόστος ανεβαίνει πολύ, αλλά όταν αυτή δεν προσφέρει πια τίποτα στον ασθενή και απλά επιτείνει το μαρτύριό του (π.χ. πολλαπλές επώδυνες οστικές μεταστάσεις μη ελεγχόμενες, κ.α.). Ακόμη και τότε (εάν μιλήσω για τον χώρο όπου εγώ προσφέρω τις υπηρεσίες μου, την Ακτινοθεραπεία) ο ασθενής  καλείται πάλι και επανακτινοβολείται (“παρηγορητική θεραπεία”) συχνά στην μετάσταση και όχι στην κύρια εστία (η οποία ενίοτε δεν ανταποκρίνεται στην θεραπεία), για να ανακουφιστεί από τους πόνους. Ταυτόχρονα ο ασθενής (και η θεραπευτική ομάδα) συνεργάζεται με το “ιατρείο πόνου” του νοσοκομείου όπου τον καλύπτουν ώστε να μειωθεί ο πόνος (τοποθέτηση μόνιμης ενδοραχιαίας αντλίας έγχυσης οπιοειδών, νευροτροποποίηση, επισκληρίδιος έγχυση, τοποθέτηση patch καψαϊκίνης, κ.α.). Ρώτησα πολλούς συναδέλφους εάν γνωρίζουν πόσο κοστίζουν αυτές οι παρεμβάσεις, με κοίταξαν περίεργα και μου απάντησαν “Δεν περίμενα ποτέ να με ρωτήσεις κάτι τέτοιο εσύ!”. Δικαιολογήθηκα κομπιάζοντας.

Συνεπαγωγή του μηνύματος σας

Εδώ φοβάμαι ότι ξεκαθαρίζεται που θα τραβηχτεί η περίφημη γραμμή σας. Το αστείο είναι ότι η συνεπαγωγή έχει προέλευση χρονικά προγενέστερη του “”θολού μηνύματος”. Αφετηρία είναι η περίφημη δήλωση της Margaret Thatcher: Δεν υπάρχει κοινωνία, παρά μόνο το άτομο”. Στην Υγεία, οι λαοί με αιματηρούς αγώνες δεκαετιών έκτισαν τα Συστήματα Υγείας όπου κυριαρχεί (για πόσο ακόμη;) η Αρχή “Εσύ πληρώνεις για εμένα και εγώ για εσένα. Εσύ λόγω καλών αποδοχών πληρώνεις πολλά, εγώ λίγα, η αντιμετώπιση όμως θα είναι η ίδια. Πιθανώς τα παιδιά μας να πληρώσουν αντίστροφα. Είμαστε κοινωνία σαν ένα σώμα. Πονάει ένας, πονάμε όλοι, συμπαραστεκόμαστε όλοι!”

Η Thatcher βλέποντας μακριά, αυτό που είπε σε απλά ελληνικά είναι: “Μην συμπαραστέκεστε σε κανέναν. Τα χρήματά σας θα πάνε μόνο στην δική σας επιβίωση. Ένας απλός τρόπος που σα προτείνω είναι ένα ΕΣΥ για το θεαθήναι (που θα παρέχει ασπιρίνες, γάζες και τραυμαπλάστ) εσείς όμως  κατευθυνθείτε στις ασφαλιστικές εταιρείες και στην ιδιωτική περίθαλψη (ασθενοφόρα, διαγνώσεις, εγχειρήσεις και γενικά σοβαρές επεμβάσεις). Με αυτόν τον τρόπο, για όσους από εσάς έχουν την οικονομική άνεση (δηλαδή για την τάξη μας, την αστική τάξη), κάθε δεκάρα θα ελέγχεται και θα επιστρέφει στην τσέπη σας υπό μορφή ιατρικών παροχών και όχι στους άγνωστους φτωχούς.

Φοβάμαι ότι η επόμενη δήλωσή σας θα προσεγγίζει αυτήν που άκουσα ο ίδιος σε διάλεξη στην Ιατρική Πατρών από αμερικανοτραφή καθηγητή την δεκαετία του ’90 (πάντα πρωτοπόροι οι Αμερικανοί!): 

“Η θεραπεία ενός ασθενούς από καρκίνο θα πρέπει να αποφασίζεται με ένα απλό κριτήριο. Ο ασθενής αυτός θα είναι σε θέση να εργαστεί μετά την θεραπεία; Εάν ναι και ανάλογα με τον μισθό του, θα προλάβει να επιστρέψει στο Σύστημα, όσα το Σύστημα θα δαπανήσει γι’ αυτόν;” 

Προφανώς συνταξιούχοι, βαρέως πάσχοντες, μεταστατικοί ασθενείς, ανάπηροι, κ.α. είναι βαρίδια για τον Καπιταλισμό. Πάμε ολοταχώς για εκεί;

Κύριε Καθηγητά, επιτρέψτε μου μια συμβουλή. Σύμφωνα με τους βιοχημικούς, το χρήμα, η δόξα και η υστεροφημία δεν μεταβολίζονται βιοχημικά ώστε να προκαλέσουν ευδαιμονία και ευτυχία στο άτομο, εάν δεν μοιράζονται με τον μέγιστο αριθμό συνανθρώπων. Μην κάνετε αυτό το λάθος. Ελάτε μαζί μας, είμαστε οι πολλοί. Οι άλλοι είναι λίγοι, στριφνοί, απάνθρωποι και κακιασμένοι. Δεν σας αξίζουν…

*Κωνσταντίνος Κάππας, MSc, Docteur de Spécialité, Docteur ès Sciences, Institut Curie, Ομ. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

**Η φωτογραφία είναι από την ναζιστική προπαγάνδα στην Χιτλερική Γερμανία: “60.000 γερμανικά μάρκα μας κοστίζει αυτό το ανάπηρο άτομο στη διάρκεια της ζωής του. Αυτά τα λεφτά είναι και δικά σας” λέει η αφίσα στα αριστερά, ενώ η δεξιά επισημαίνει ότι ένας ασθενής που πάσχει από κληρονομική ασθένεια κοστίζει κατά μέσο όρο 50.000 γερμανικά μάρκα (DM) μέχρι να φτάσει τα 60”.