Η νέα ολιγαρχία αμερικανικού τύπου και το δυστοπικό της όραμα
[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 06.09.25 ]Τα πιο ισχυρά αφεντικά της Σίλικον Βάλεϊ, συμπεριλαμβανομένων των Μπιλ Γκέιτς, Σούνταρ Πιτσάι, Τιμ Κουκ, Μαρκ Ζάκερμπεργκ και Σαμ Άλτμαν, προσκλήθηκαν σε δείπνο από τον Ντ. Τραμπ την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου.
Οι επικεφαλής των τεχνολογικών κολοσσών «ευχαρίστησαν τον πρόεδρο, και μερικοί από αυτούς διευκρίνισαν το ύψος των επενδύσεων που οι εταιρείες τους σχεδιάζουν να επενδύσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Στο βίντεο που δημοσιεύτηκε από την αμερικανική εφημερίδα «The Wall Street Journal», ακούμε τον Σαμ Άλτμαν να λέει στον Ντ. Τραμπ «ευχαριστώ που είσαι τόσο φιλοεπιχειρηματικός και καινοτόμος πρόεδρος», τον Τιμ Κουκ να τον ευχαριστεί «για τη δημιουργία των συνθηκών που μας επιτρέπουν να κάνουμε μια μεγάλη επένδυση στις Ηνωμένες Πολιτείες». Ή τη Σάφρα Κατζ, Διευθύνουσα Σύμβουλο της Oracle, να εξηγεί ότι ο πρόεδρος «κατάλαβε αμέσως» ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη «θα αλλάξει τα πάντα».
Ποια η σημασία και το ενδιαφέρον του δείπνου των ολιγαρχών της Σίλικον Βάλεϊ με τον πρόεδρο των ΗΠΑ;
«Αυτό που θέλουν», γράφει ο Φράνκλιν Φόερ στην The Atlantic, «είναι να αξιοποιήσουν τη σχέση τους με το κράτος για να το αντικαταστήσουν τελικά. Θέλουν να πάρουν τον έλεγχο των προγραμμάτων και των συστημάτων που μέχρι τώρα ήταν αποκλειστικό δικαίωμα του κράτους. Η συμμαχία τους με τον Τραμπ είναι, στην πραγματικότητα, μια αρπαγή εξουσίας».
Δεν πρόκειται λοιπόν για μια απλή οικονομική συμμαχία που έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τη ζωή των μεγάλων αφεντικών, αλλά για την αλλαγή των κανόνων (ή ακόμα και την κατάργησή τους) είτε αυτοί αφορούν την τεχνητή νοημοσύνη, ή τα κρυπτονομίσματα, είτε ακόμη και την εξερεύνηση του διαστήματος. Οι κίνδυνοι της σύγκρουσης συμφερόντων θα είναι πρωτοφανείς σημειώνει σε σχετικό σημείωμα το περιοδικό courrier international που επισημαίνει ότι στο δείπνο δεν παραβρέθηκε ο Ίλον Μασκ.
Διαφθορά, συγκέντρωση εξουσίας... Ο Φράνκλιν Φόερ στην The Atlantic απαριθμεί τη μακρά λίστα με τις πιθανές υπερβολές αυτής της νεοσύστατης ολιγαρχίας. Αρκεί να έχουμε κατά νου μερικά στοιχεία που ήδη αντικατοπτρίζουν την εξάρτηση της αμερικανικής κυβέρνησης από τις εταιρείες της Σίλικον Βάλεϊ: το 2023, ο Ίλον Μασκ υπέγραψε «σχεδόν 100 διαφορετικά συμβόλαια με 17 ομοσπονδιακές υπηρεσίες» για συνολικά «3 δισεκατομμύρια δολάρια». Τα τελευταία δέκα χρόνια, η SpaceX και, σε μικρότερο βαθμό, η Tesla έχουν συνεργαστεί με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε έργα ύψους 15,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μπορούμε να φανταστούμε τι θα ακολουθήσει. « Οι δισεκατομμυριούχοι με εσωτερικές διασυνδέσεις στην κυβέρνηση θα έχουν σχεδόν αδιαμφισβήτητο έλεγχο σε στρατηγικούς οικονομικούς τομείς», καταγγέλλει η The Atlantic. Το ρίσκο εν προκειμένω είναι ότι πηγαίνει « χέρι-χέρι με άτομα που καθοδηγούνται από το δέλεαρ του κέρδους, αλλά και από έναν μεσσιανικό ζήλο». Εδώ υπονοείται μία μεσσιανική ιδεολογία που μετονομάζεται κατ’ ευφημισμό «όραμα». Η γερμανική Süddeutsche Zeitung ονομάζει αυτό το όραμα «ακραίο καπιταλισμό»: «Η επανεκλογή του Τραμπ αποτελεί, πάνω απ' όλα, για έναν σημαντικό αριθμό μεγάλων ονομάτων στον τομέα της τεχνολογίας, μια επιβεβαίωση του δικού τους οράματος για τον κόσμο», γράφει.
Ποιο άραγε είναι το όραμα αυτό;
Είναι το όραμα της κοινωνίας «Black Mirror».
Στην καρδιά αυτού του οράματος βρίσκεται η στενή σχέση μεταξύ του κράτους και μιας χούφτας από γίγαντες της Silicon Valley – που θα αναλάβουν με μεγάλο κέρδος τα δημόσια σχολεία, τα νοσοκομεία, τα ιατρικά γραφεία, την αστυνομία και το στρατό…
Ο κύριος σκοπός των ψηφιακών ολιγαρχών είναι να απαιτήσουν εκθετικές αυξήσεις των κυβερνητικών δαπανών για έρευνα στην τεχνητή νοημοσύνη και σε υποδομές τεχνολογίας όπως το 5G.
Ο Anuja Sonalker, γενικός διευθυντής της Steer Tech, μιας εταιρείας με έδρα το Μέρυλαντ που σχεδιάζει λογισμικό αυτόματης στάθμευσης, συνοψίζει ως εξής την κατάσταση: «Υπάρχει μια ξεκάθαρη τρέλα για ανέπαφες τεχνολογίες. Οι άνθρωποι αντιπροσωπεύουν έναν βιολογικό κίνδυνο. Ενώ το μηχάνημα όχι.»
Στο μέλλον τα σπίτια μας δεν θα είναι ποτέ ξανά εντελώς ιδιωτικοί χώροι, αλλά θα λειτουργούν επίσης, χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία, ως σχολείο, ιατρικό γραφείο, γυμναστήριο και, εάν το κράτος το διατάξει, και ως φυλακή. «Ένα μέλλον στο οποίο για τους προνομιούχους, σχεδόν τα πάντα θα φτάνουν σπίτι τους με delivery, είτε εικονικά μέσω του streaming και της cloud τεχνολογίας, είτε κυριολεκτικά μέσω οχημάτων χωρίς οδηγούς ή μέσω drones για να "διαμοιραστούν" ακολούθως στην οθόνη μιας διαμεσολαβητικής πλατφόρμας. Ένα μέλλον όπου δεν θα γίνονται αποδεκτά ούτε τα μετρητά ούτε οι πιστωτικές κάρτες (με την πρόφαση του ελέγχου των ιών) και που δεν θα υπάρχει παρά μόνο ελάχιστη κυκλοφορία μέσων μαζικής μεταφοράς και ακόμα λιγότερη ζωντανή τέχνη».
«Ένα μέλλον που, όπως μας λένε, θα λειτουργεί με καύσιμο την "τεχνητή νοημοσύνη", αλλά στην πραγματικότητα θα στηρίζεται στα δεκάδες εκατομμύρια ανώνυμων εργατών, στριμωγμένων σε αποθήκες, σε "κέντρα πληροφορίας", σε εργοτάξια συντονισμού και εποπτείας ψηφιακού περιεχομένου, σε ηλεκτρονικά sweatshops, σε ορυχεία λιθίου, σε βιομηχανικές φάρμες και σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας κρέατος, όπου θα μένουν απροστάτευτοι από τις ασθένειες και από την υπερ-εκμετάλλευση. Ένα μέλλον όπου κάθε μας κίνηση, κάθε μας λέξη και κάθε μας σχέση θα είναι ανιχνεύσιμη και εκμεταλλεύσιμη ως πληροφορία από ένα σύστημα που θα έχει προκύψει από μια άνευ προηγουμένου διαπλοκή ανάμεσα στο κράτος και στους γίγαντες της τεχνολογίας». Όλα αυτά θα τα οικειωθούμε καθώς θα μας τα πουλήσουν στο όνομα «της ευκολίας» και ενός «ευτυχισμένου μέλλοντος» καθώς και ως το μόνο τρόπο να ασφαλίσουμε τις ζωές μας από τις επιδημίες, την εγκληματικότητα, την κλιματική κρίση.
Ο ανταγωνισμός με την Κίνα χρησιμοποιείται από τους κολοσσούς της Σίλικον Βάλεϊ για την απορρόφηση κρατικού χρήματος στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και της κβαντικής πληροφορικής. Η NSCAI επισημαίνει την προθυμία της Κίνας να προωθήσει τις συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στον τομέα της μαζικής παρακολούθησης και τη συλλογή δεδομένων ως τον λόγο που της παρέχει ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Αυτό είναι το πρόσχημα για να έχουμε τη μαζική παρακολούθηση που πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή στη Γάζα όπου οι Ισραηλινοί παρακολουθούν εκατοντάδες χιλιάδες τηλέφωνα Παλαιστινίων με τη χρήση πλατφόρμας της Microsoft.
Γι’ αυτό λέω ότι η Γάζα μας αφορά όλους άμεσα. Είναι το δυστοπικό μέλλον που μας επιφυλάσσει η νέα ολιγαρχία της Σίλικον Βάλεϊ σε συνεργασία με την ακροδεξιά των ΗΠΑ και του Ισραήλ…