Είκοσι χρόνια μετά από το μπεστ σέλερ "No Logo", η Καναδο-Αμερικανή δημοσιογράφος και δοκιμιογράφος Ναόμι Κλάιν δημοσιεύει το "On Fire", που είναι μία πρόσκληση για οικολογική και κοινωνική επανάσταση. Αντιμέτωπη με τις «φλόγες της κλιματικής αλλαγής και τις φλόγες του δεξιού εξτρεμισμού», η δοκιμιογράφος υπερασπίζεται το Πράσινο New Deal της αμερικανικής αριστεράς, που ζωντανεύει από τον ακτιβισμό της νέας γενιάς.
Στο πρώτο της βιβλίο, το No Logo, κατήγγειλε τα εργαστήρια της μιζέριας, «την τυραννία της μάρκας», τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία και την απληστία των πολυεθνικών, που χρησιμοποιούν μεθόδους παραγωγής σε αντίθεση με το ψευτο-προοδευτικό μάρκετινγκ που προβάλλουν. Το έργο μεταφράστηκε σε 28 γλώσσες και έχει επηρεάσει γενιές διανοουμένων, ακτιβιστές και καλλιτέχνες. Τώρα μιλάει για την «ουμπεροποίηση», για την οικονομία gig, για την εμπορευματοποίηση και τα πρόσωπα που αποκτούν «εμπορικό σήμα» μέσω των κοινωνικών δικτύων.
Η Ναόμι Κλάιν εξέδωσε τον Σεπτέμβριο στις Ηνωμένες Πολιτείες το έβδομο βιβλίο της με τίτλο On Fire (Σχέδιο Β για τον πλανήτη: το Πράσινο New Deal…). Μια απογραφή της κλιματικής έκτακτης ανάγκης και του ακτιβισμού για την αντιμετώπισή της, καθώς και μια έκκληση για μια Πράσινη Νέα Συμφωνία (GND). Ένα ευρύ επενδυτικό σχέδιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την εξάλειψη της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που συγχρόνως προάγει την κοινωνική δικαιοσύνη. Η στήριξη του σχεδίου, εμπνευσμένη από το New Deal του Ρούσβελτ, που έβγαλε τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Μεγάλη Ύφεση, κατέστη αποφασιστικό κριτήριο για την προοδευτική πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, μεσούσης της εκστρατείας για τις προκριματικές εκλογές ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2020 στις ΗΠΑ.
Η Κλάιν χαρακτηρίστηκε ως η "πιο ορατή και πιο επιδραστική προσωπικότητα της αμερικανικής αριστεράς" το 2008 από τον New Yorker, και επί δύο δεκαετίες δημιούργησε γέφυρες μεταξύ ακαδημαϊκών, ακτιβιστών και μέσων μαζικής ενημέρωσης, καταγγέλλοντας τον «καπιταλισμό της καταστροφής» ( Shock Strategy, 2007) και τους γύπες των ιδιωτικοποιήσεων, που έπληξαν μετά τον πόλεμο στο Ιράκ ή τη Νέα Ορλεάνη μετά τον τυφώνα Κατρίνα. Στο πρόσφατο βιβλίο της, αναλύει το «θανατηφόρο διάλογο μεταξύ πλανητικών και πολιτικών ομάδων», από την υπερθέρμανση μέχρι την άνοδο της άκρας δεξιάς, και παράλληλα την λευκή υπεροχή μέχρι την ένοπλη βία και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Διαβεβαιώνει ότι ο ακτιβισμός των νέων (le Sunrise Movement, les climate strikes), οι νέες πολιτικές μορφές και κοινωνικές προσωπικότητες(AOC, Greta Thunberg), καθώς και η ανάπτυξη πολύ φιλόδοξων πολιτικών προγραμμάτων όπως το πράσινο νέο συμβόλαιο, δίνουν «ελπίδα».
«Είμαι συχνά αναστατωμένη, λέει στη γαλλική εφημερίδα Liberation. Βρισκόμαστε στη διαδικασία της καταστροφής ορισμένων δομικών στοιχείων του πλανήτη μας: της Αρκτικής, του Αμαζονίου, του Μεγάλου Barrier Reef ... Θα ήταν γελοίο να είμαστε αισιόδοξοι και χαλαροί. Αλλά πραγματικά αισθάνομαι ότι γινόμαστε μάρτυρες μιας σημαντικής αλλαγής: τελικά έχουμε πολιτικούς οπαδούς που γνωρίζουν το μέγεθος της κρίσης και που προτείνουν μια πολιτική απάντηση στην κρίση…”.
«Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον για το πράσινο νέο συμβόλαιο είναι ότι δεν ζητά από τους ανθρώπους να επιλέξουν μεταξύ του τέλους του μήνα και του τέλους του κόσμου. Είναι ένα όραμα που αναγνωρίζει ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου οι κρίσεις είναι εντελώς εγκάρσιες, επικαλύπτονται. Φοβάστε ότι δεν θα μπορέσετε να πληρώσετε το ενοίκιό σας, να τροφοδοτήσετε την οικογένειά σας, ότι θα χάσετε τη δουλειά σας, θα φύγετε από τη χώρα σας, θα αντιμετωπίσετε τη βία από την αστυνομία, αυτές είναι υπαρξιακές απειλές για σας, η κλιματική αλλαγή είναι η υπαρξιακή κρίση για ολόκληρο το ανθρώπινο είδος… Περιμένουμε από καιρό μια απάντηση στην οικολογική κρίση, η οποία αποτελεί και απάντηση στην οικονομική επισφάλεια, τις ανισότητες και τις αδικίες. Η ανάπτυξη πολιτικών προγραμμάτων που συνδέουν όλα αυτά τα ζητήματα μεταξύ τους, χρειάστηκαν πολύ χρόνο. Αλλά τελικά έχουμε φτάσει σε μια συναρπαστική στιγμή.»
«Η μεγάλη κληρονομιά, το ιδεολογικό έργο του νεοφιλελευθερισμού είναι ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, ότι είμαστε πάρα πολύ άπληστοι και εγωιστές. Αυτό μας δίδαξαν οι νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι. Αυτό κάνει τους ανθρώπους απελπισμένους. Το Χόλιγουντ και η τηλεόραση μας δείχνουν πολλές παραλλαγές της ίδιας δυστοπίας, που καταλήγουν να λειτουργούν σαν αυτοεκπληρούμενες προφητείες και όχι ως προειδοποιήσεις. Κανείς δεν μας δείχνει ένα όραμα για το μέλλον. Όλα είναι μέρος αυτής της συνολικής αίσθησης απελπισίας και αδυναμίας. Γι 'αυτό κάναμε την μικρή ταινία με την Ocasio-Corte: «Ένα μήνυμα από το μέλλον». Πρέπει να δώσουμε στους ανθρώπους έμπνευση, χάρη σε ένα όραμα για το μέλλον στο οποίο θέλουμε να πάμε.»
Η Κλάιν στο νέο βιβλίο της, το On Fire, συνδέει τη δουλεία, τον αποικισμό και την καταστροφική στάση απέναντι στο περιβάλλον.
«Είχα κατά νου, λέει, την έννοια του «φυλετικού καπιταλισμού» του Cedric Robinson. Θεωρώ ότι βοηθά στην κατανόηση της στιγμής που βρισκόμαστε, και όπου βλέπουμε ταυτόχρονα τις φλόγες της αλλαγής του κλίματος και τις φλόγες των ακροδεξιών κινημάτων. Ο σύγχρονος καπιταλισμός βασίστηκε στην κλοπή ανθρώπινων όντων και της γης. Μια θεωρία είναι αναγκαία για να γίνει όλο αυτό αποδεκτό. Έτσι έχουμε μία ιεράρχηση των φυλών, η οποία κατέστησε δυνατή την άποψη ότι ορισμένα άτομα είναι λιγότερο ανθρώπινα από άλλα. Τα τελευταία είναι συνεπώς σωστό να τα αντιμετωπίσουμε ως κτήνη. Οι ιδεολογίες της φυλετικής ανωτερότητας δεν είναι καινούργιες. Είναι βαθιά ριζωμένες στις νομικές βάσεις που δικαιολογούν την ίδια την ύπαρξη των εθνών της «Αγγλόσφαιρας» και του χριστιανικού δόγματος της ανακάλυψης της terra nullius.»
«Σήμερα βρισκόμαστε σ’ένα σημείο όπου είναι επιτρεπτό οι άνθρωποι να πνίγονται κατά χιλιάδες στη Μεσόγειο ή να πεθαίνουν στην έρημο της Αριζόνας ή να κλείνονται σε στρατόπεδα κράτησης όπου αντιμετωπίζονται σαν ζώα. Υπάρχουν θεωρίες που τα δικαιολογούν όλα αυτά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε ότι το ίδιο είδος θεωριών σχετικά με τις φυλετικές διακρίσεις(σ.σ. θυμίζουμε την αντιμετώπιση των αυτοχθόνων της Αμαζονίας) επανέρχονται για να δικαιολογήσουν αυτή την εποχή που ονομάζω «κλιματική βαρβαρότητα». Πόλεμος, φτώχεια, βία συμμοριών, σεξουαλική βία ... Οι αιτίες της μαζικής μετανάστευσης είναι πολύπλοκες, αλλά αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η κλιματική αλλαγή εντείνει όλες τις άλλες κρίσεις. Ενώ το γνωρίζουν πολύ καλά, οι πλουσιότερες χώρες του πλανήτη φαίνεται αποφασισμένες να τις χειροτερεύσουν.
Η Κλάιν υποστηρίζει ότι η Αγγλόσφαιρα (ΗΠΑ, Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο και Αυστραλία) έχουν ιστορική ευθύνη για τη δουλεία και τον αποικισμό, αλλά και στην υπερθέρμανση του πλανήτη...
«Η άρνηση της κλιματικής αλλαγής στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Αυστραλία και, σε μικρότερο βαθμό, στον Καναδά, συνδέεται με την ιστορία του αποικισμού. Τα εδάφη αυτά θεωρούνται ως επέκταση της Ευρώπης. Μιλήσαμε για τη Νέα Γαλλία, τη Νέα Αγγλία, το Νέο Άμστερνταμ ... Η ιδέα της άπειρης φύσης, παρέμεινε στο επίκεντρο των εθνικών μας αφηγήσεων. Η ιδέα ότι κάποιος πρέπει λογικά να τοποθετεί όρια είναι αδιανόητος, ειδικά για τους ανθρώπους που συνδέονται περισσότερο με αυτές τις εθνικές αφηγήσεις.»
Πληροφορίες από Liberation
