Το εμπορικό μας σήμα στα social media και η ουμπεροποίηση

 Διαβάζοντας τη συνέντευξη της Ναόμι Κλάιν στη Liberation σκέφτηκα να παρουσιάσω ξεχωριστά την αναφορά της γνωστής δοκιμιογράφου στην «Εμπορευματοποίηση του ατόμου» μέσω των κοινωνικών δικτύων και την "ουμπεροποίηση" της οικονομίας.

Η Κλάιν μιλά για την «Εμπορευματοποίηση του ατόμου με την εξαγωγή των προσωπικών δεδομένων του, με την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, την εμπορευματοποίηση των συνομιλιών με τους φίλους, την εμπορευματοποίηση της ταυτότητάς μας στο διαδίκτυο. «Οι άνθρωποι γνωρίζουν όλο και περισσότερο την ισχύ των εταιρειών τεχνολογίας και τον αντίκτυπό τους στη ζωή μας. Η ειρωνεία είναι ότι ο κρίσιμος λόγος διατυπώνεται μέσα στις πλατφόρμες που δημιουργούνται και ελέγχονται από αυτές τις εταιρείες.» λέει.

Οι νέοι σήμερα «Βρίσκονται σε μια πολύ αμφίθυμη και άβολη κατάσταση: αισθάνονται έντονα την εμπορική και επαγγελματική πίεση ότι πρέπει να οικοδομήσουν ένα εμπορικό σήμα γύρω από την ταυτότητά τους και ενδεχομένως να τους αποτιμήσουν στα κοινωνικά δίκτυα, αν θέλουν ποτέ να βρουν δουλειά. Γνωρίζουν ότι οι εργοδότες βλέπουν τον αριθμό των ακολούθων ως εμπορεύσιμο αγαθό πριν τους προσλάβουν. Στο τέλος της δεκαετίας του '90, το θέμα αφορούσε μόνο τις διασημότητες. Με την έλευση των κοινωνικών δικτύων ένας έφηβος, χωρίς προηγούμενη αναγνώριση, θα μπορούσε να έχει πρόσβαση σε εργαλεία για να κάνει τη διαφήμιση του εαυτού του. Το κάνουν αυτό από υποχρέωση, όχι από ευχαρίστηση. 

Είναι σημαντικό να δούμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα κοινωνικά δίκτυα χωρίς να εγκαταλείψουμε όλα τα προσωπικά μας δεδομένα, ούτε όλη τη δύναμή μας στους αλγόριθμους. Νομίζω ότι τείνουμε να παρουσιάσουμε την κατάσταση ως όλα ή τίποτα: είτε υποτάσσετε τον Mark Zuckerberg για πάντα, είτε ρίχνουμε το smartphone στον ποταμό. 

Η «ουμπεροποίηση»

Σήμερα, ο τομέας των υπηρεσιών προσαρμόζεται στην οικονομία του gig: να έχει δηλαδή μια επιχείρηση τους λιγότερους δυνατούς υπαλλήλους, να είναι όσο το δυνατόν πιο «ελαφριά» όσον αφορά τα περιουσιακά στοιχεία και τους υπαλλήλους. Αυτό το μοντέλο έχει μεταναστεύσει στην οικονομία της πλατφόρμας. Αν πάρετε το επιχειρηματικό μοντέλο εταιρειών όπως το Uber ή το Lyft[Ανταγωνιστής της Uber στις Ηνωμένες Πολιτείες], καταλαβαίνετε πώς τρέχει μια επιχείρηση ταξί χωρίς να κατέχει ένα ταξί και χωρίς ενιαίο μισθό οδηγού: όλοι είναι υπεργολάβοι. 

Πρώτα είχαμε τα McJobs που παρουσιάστηκαν όχι ως πραγματικές θέσεις εργασίας, αλλά ως μικρές θέσεις εργασίας συμπλήρωσης, για παράδειγμα για τους μαθητές. Ένας τρόπος για να δικαιολογηθεί η υποαπασχόληση των εργαζομένων. Η Uber χρησιμοποιεί την ίδια ρητορική: η δουλειά σε αυτήν την εταιρεία θα επέτρεπε δήθεν να έχουμε μια επιπλέον εργασία, συμπληρωματική. Αυτό δεν είναι αλήθεια: πολλοί οδηγοί είναι νεοαφιχθέντες μετανάστες που εργάζονται με πλήρες ωράριο ή ακόμη και πέρα ​​από αυτές τις πλατφόρμες. Το ενδιαφέρον για την Uber ή την Lyft να παρουσιάσει αυτές τις εργασίες ως McJobs είναι ότι δεν χρειάζεται να αναλάβουν την ευθύνη για τις συνθήκες εργασίας. Η οικονομία του gig είναι ένα μίγμα μεταξύ των χειρότερων McJobs και των μεθόδων outsourcing του μεταποιητικού τομέα που εφαρμόζονται στις υπηρεσίες.

Liberation

(artinews.gr 4/11/2019)