«Επίδειξη της δύναμης του ισχυρού –εν προκειμένω ενός εφοπλιστή– και της «κουτοπονηριάς» της αυτοδιοίκησης» στο Πάπιγκο, γράφει η εφημερίδα Καθημερινή, αναφερόμενη στην ανέγερση δύο τεράστιων κτισμάτων εκτός παραδοσιακού οικισμού.
«…υπάρχουν δύο σημεία που κάνουν αυτή την υπόθεση ξεχωριστή. Το πρώτο αφορά την προθυμία του κρατικού μηχανισμού να υποστηρίξει τη μια πλευρά, χωρίς να διερευνήσει τις καταγγελίες για παρατυπίες και να τιμωρήσει όσες έχουν ήδη αποδειχθεί, μια προθυμία που φθάνει μέχρι και την κατάθεση νομοθετικής ρύθμισης στη Βουλή. Το δεύτερο αφορά ευρύτερα την τύχη παραδοσιακών οικισμών, όπως το Πάπιγκο, σε μια περίοδο που η πολιτεία διακηρύσσει ότι επιχειρεί να βάλει τάξη στον χώρο.
Η υπόθεση ξεκινάει το 2019. Ο εφοπλιστής Αντώνης Λαιμός αγοράζει δύο οικόπεδα στο Μεγάλο Πάπιγκο, στο άκρο του χωριού. Σύμφωνα με τα συμβόλαια αγοράς και τα δύο βρίσκονται εντός των ορίων του οικισμού. Eνα έτος αργότερα, ο ίδιος εφοπλιστής αγοράζει ακόμα δύο όμορα οικόπεδα, το ένα εκτός του οικισμού, το άλλο εκτός οικισμού στο μεγαλύτερο τμήμα του (συνολικά και τα τέσσερα, 6.814 τ.μ).
Ο διαχωρισμός «εντός – εκτός» ορίων στο Μεγάλο Πάπιγκο έχει μεγάλη σημασία. Εντός, χτίζεις κανονικά (με κάποιους περιορισμούς, αφού το Πάπιγκο προστατεύεται από το 1979 ως παραδοσιακός οικισμός). Εκτός, δεν χτίζεις: το Πάπιγκο βρίσκεται μέσα στο εθνικό πάρκο Βίκου – Αώου. Γύρω από το Μεγάλο Πάπιγκο απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα (πλην όσων σχετίζονται με την προστασία του εθνικού πάρκου), όπως η δόμηση ή η διάνοιξη δρόμων. Αντίθετα με άλλους παραδοσιακούς οικισμούς, η προστασία αυτή είναι συγκεκριμένη: το Πάπιγκο έχει καθορισμένα όρια από το 1990 (με απόφαση νομάρχη Ιωαννίνων, η οποία συνοδεύεται από χάρτη και περιγραφή), γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί ο οικισμός δεν «ξεχείλωσε» με το πέρασμα των ετών, όπως συνέβη λ.χ. στο Πήλιο.
Τον Φεβρουάριο του 2021 μια ομάδα 16 πολιτών αποφασίζει να ανοίξει ζήτημα λανθασμένης οριοθέτησης του χωριού, τριάντα χρόνια αφότου εγκρίθηκαν τα όρια αυτά. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν παλιά κτίρια, αλλά και οικοπεδικές εκτάσεις που «ανέκαθεν συμπεριλαμβάνονταν στα όρια του οικισμού», αλλά έμειναν εκτός το 1990. Οι 16 πολίτες καταθέτουν αίτηση στον Δήμο Ζαγορίου (όπου ανήκει το Μεγάλο Πάπιγκο), εκτιμώντας ότι «υφίσταται ανάγκη λόγω σφάλματος που έχει υπεισέλθει και πλάνης περί τα πράγματα να τροποποιηθούν τα όρια του οικισμού».
Το θέμα φτάνει στο δημοτικό συμβούλιο τον Απρίλιο: με οριακή πλειοψηφία το συμβούλιο υιοθετεί όλα τα επιχειρήματα των 16 πολιτών, υποστηρίζοντας ότι «υπάρχουν ασάφειες, ανακρίβειες και αναντιστοιχίες μεταξύ του διαγράμματος που συνοδεύει την απόφαση του νομάρχη Ιωαννίνων για την οριοθέτηση. Το δημοτικό συμβούλιο ζητάει να γίνει μελέτη επαναοριοθέτησης του οικισμού «υπέρ της άρσης των ασαφειών λόγω πλάνης περί τα πράγματα και σφάλματος», χρησιμοποιώντας την ίδια νομική ορολογία.
Στο μεταξύ, ο εφοπλιστής αποφασίζει να πραγματοποιήσει τον γάμο του στο χωριό, τον Ιούνιο του 2021. Ενώ κλείνονται καταλύματα και οργανώνεται η γαμήλια εκδήλωση, η Περιφέρεια Ηπείρου προχωράει στη διαπλάτυνση και χαλικόστρωση ενός αγροτικού δρόμου που περνάει κάτω από τον οικισμό, μέσα στα όρια του εθνικού πάρκου και βρίσκεται σε επαφή με τις ιδιοκτησίες Λαιμού. Πολλοί ντόπιοι διαμαρτύρονται, υποστηρίζοντας ότι η περιφέρεια έφτιαξε τον δρόμο για να εξυπηρετήσει τον γάμο του εφοπλιστή. Η τοπική επιτροπή Ζαγορίου της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) απευθύνεται τον Μάιο στις Αρχές και ζητάει να σταματήσουν οι εργασίες, υποστηρίζοντας ότι η επίμαχη έκταση βρίσκεται εντός των ορίων του εθνικού πάρκου. Η αίτηση απορρίπτεται. Αντίστοιχα απευθύνεται στις Αρχές και ο φορέας διαχείρισης του εθνικού πάρκου έπειτα από αυτοψία. Περιορίζει όμως την καταγγελία του στη χωρίς άδεια διαπλάτυνση του δρόμου, καθώς κρίνει ότι τα οικόπεδα στα οποία γίνονται οι προετοιμασίες για τον γάμο «εντοπίζονται εντός των ορίων του οικισμού».
Nέες καταγγελίες
Μετά τον γάμο, τον Σεπτέμβριο του 2021, εκδίδονται από την πολεοδομία Ιωαννίνων δύο οικοδομικές άδειες στο όνομα του εφοπλιστή, για δύο διώροφες κατοικίες 334 τ.μ και 365 τ.μ. μέσα στα οικόπεδα, που σύμφωνα με τα συμβόλαια αγοράς βρίσκονται μέσα στα όρια του Πάπιγκου. Ακολουθούν νέες καταγγελίες από την ΕΛΛΕΤ, αλλά και την περιβαλλοντική οργάνωση Καλλιστώ, που δραστηριοποιείται στην περιοχή, ότι τα σπίτια θα χτιστούν παράνομα μέσα στο εθνικό πάρκο. Η υπόθεση φτάνει στη Βουλή με επερώτηση του βουλευτή Κρίτωνα Αρσένη. «Οι απαντήσεις που έχουμε από την υπηρεσία δόμησης, από τον δήμαρχο και την περιφέρεια συνηγορούν στο ίδιο σημείο: ότι το οικόπεδο στο οποίο ανεγείρονται οι οικοδομές βρίσκεται εντός των ορίων του οικισμού», απαντά ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Νίκος Ταγαράς. Το υπουργείο δεν ζήτησε έλεγχο των αδειών από τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος, ούτε στράφηκε κατά της περιφέρειας για την –χωρίς άδεια– επέμβαση μέσα στο εθνικό πάρκο. Γενικώς δεν προχώρησε σε κανέναν έλεγχο της διοίκησης.
Προ ημερών, σε πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, το υπουργείο Περιβάλλοντος συμπεριέλαβε κεφάλαιο περί οριοθέτησης οικισμών. Ανάμεσα στις ρυθμίσεις δίνεται «παράθυρο» διεύρυνσης των ορίων τους «για λόγους νομιμότητας, κατά την οριοθέτηση του οικισμού, όπως για πλάνη περί τα πράγματα, με πράξη η οποία πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και στοιχεία». Συμπτωματικά, πρόκειται για την ίδια νομική διατύπωση που είχαν χρησιμοποιήσει κάτοικοι και Δήμος Ζαγορίου για την «επέκταση» του Μεγάλου Πάπιγκου.
«Τίποτα δεν συμβαίνει εδώ. Ολη αυτή η φασαρία γίνεται από κάποιους επειδή εμπλέκεται ένας εφοπλιστής». Αυτό απαντάει στην «Κ» ο δήμαρχος Ζαγορίου, Γιώργος Σουκούβελος, σχετικά με τα καταγγελλόμενα. «Οι οικοδομικές άδειες εκδόθηκαν από την πολεοδομία Ιωαννίνων, όχι από εμάς. Αν ήταν εκτός ορίων του οικισμού, δεν θα είχαν εκδοθεί». Σε ερώτηση της «Κ», ο κ. Σουκούβελος παραδέχεται ότι έστειλε στο κτηματολόγιο (για τους δασικούς χάρτες) ως όρια του οικισμού τα «διευρυμένα», αυτά στα οποία θέλει ο δήμος να φτάσει το χωριό και όχι τα εγκεκριμένα. «Τα όρια του οικισμού σχηματίστηκαν τότε (σ.σ. το 1990) με μια γραμμή, η οποία «ήταν και δεν ήταν». Οι κάτοικοι δεν το είχαν αντιληφθεί. Μας έκαναν αίτηση πέρυσι και ήρθε το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο, αποφασίσαμε να κάνουμε μελέτη για να διορθωθούν τα λάθη στα όρια του οικισμού. Η μελέτη θα ελεγχθεί από την περιφέρεια και από το υπουργείο Περιβάλλοντος για να γίνει Προεδρικό Διάταγμα. Αν είναι παράνομη, δεν θα περάσει…»
*Απόσπασμα από δημοσίευμα της Καθημερινής (Γιώργος Λιάλιος) 21.3.2022
