Περί Ετερότητος(*)

«Παν το ανόμοιον ακοινώνητον»
Αίσωπος

«Όλοι χωράνε στο τραπέζι, και τα όρνια, και τα σπουργίτια»
Τόμας Έλιοτ

Παρά τις πάμπολλες αιτίες στις οποίες μπορεί να οφείλεται η μισαλλόδοξη, συμπλεγματική αντίληψη και συμπεριφορά σεβαστού μέρους των συμπατριωτών μας, άλλες εύλογα προσλήψιμες και εξηγήσιμες και άλλες σκοτεινότερες και δυσερμήνευτες, η αιτιολόγηση ενός ψυχολογικού «χρυσαυγητισμού», της εμπεδωμένης αλλά αβασάνιστης παράδοσης να απομονώνουμε, να στιγματίζουμε, να βασανίζουμε, να εξορίζουμε ή και να δολοφονούμε με την έμπρακτη συμμετοχή, επιβράβευση ή και ένοχη ανοχή τον υποτιθέμενα «διαφορετικό» από μας θα έπρεπε να είναι ανυπόστατη στον τόπο αυτόν, όπου η έννοια της ελευθερίας σε όλα τα μέτωπα έκφρασής της παίχτηκε πολλές φορές στα ζάρια και στο τέλος έβγαινε πάντα νικητής.

 Ήρθε ο καιρός που η επίκληση του αρχαιοελληνικού κάλλους, της κληρονομημένης φιλοσοφίας και τέχνης και της αυτοδιαχείρισης του ελεύθερου και ελευθέριου βίου αδυνατεί να στηρίξει το ευτελές παρόν καθώς κατάντησε ένα σαθρό άλλοθι στείρας προγονοπληξίας και κομπαστικής κενοδοξίας. Οι ηπιότερες σε σχέση με άλλους χριστιανικούς πληθυσμούς παραδόσεις της ορθοδοξίας που μπολιάστηκαν με ισχυρές δόσεις απελευθερωτικού παγανισμού δεν επέτρεψαν να στηθούν εδώ μεσαιωνικές καρμανιόλες. Παρά τις λίγες εξαιρέσεις. Η διδαχή της αρμονικής συνύπαρξης των ποικίλων ετεροτήτων στα μέρη μας είχε βρει ιδανικό εκφραστή ιδίως στη Σμύρνη. «Όλους τους χωρούσε η Ανατολή», έλεγε η δασκάλα μας Διδώ Σωτηρίου.

Όμως το νεοελληνικό ταμπεραμέντο μπολιάστηκε δυστυχώς και με βαρβάτες δόσεις αχώνευτης και αταίριαστης προτεσταντικής ψευτοηθικής. Τα καρτάλια του συστήματος καθυπόταξης και επικαθορισμού της προσωπικότητας και των ομάδων που διεκδικούν και ευαγγελίζονται την ηθική ενός μέλλοντος χωρίς διακρίσεις έχουν άριστα ασκηθεί στην αφομοίωση και την ακύρωση –είτε διά του εναγκαλισμού και της περιέξεως είτε διά της συκοφαντίας και του εξοστρακισμού- κάθε γνήσιας, ανυπότακτης, ανθρώπινης –και άρα επαναστατικής- φωνής που απαιτεί την κατάργηση των ορίων ανάμεσα στο θεωρούμενο ως «ομαλό» και το αμφισβητούμενο ως «ανώμαλο».

Μπορεί η επίσημη ιστορία του κόσμου, που δεν είναι τίποτ’ άλλο από μιαν ατέρμονη ροή άδικου αίματος να στέκεται προκλητικά περήφανη απέναντι στα σκήπτρα των ισχυρών (κανονικά θα ’πρεπε να διαβάζεται απ’ την ανάποδη) αλλά η υψηλή λογοτεχνία από τον Ευριπίδη μέχρι τον Ουγκώ, τον Ντίκενς, τον Ντοστογιέφσκι, τον Καβάφη, τον Ρεμπώ και τον Ζενέ ανέδειξε το «αγγελικό και μαύρο φως» που αστράφτει στο μισοσκόταδο γύρω απ’ τη ζωή των κολασμένων και των αποκλινόντων από την «μέση οδό». Ο ψυχασθενής, ο τυφλός, ο σακάτης, ο πόρνος, ο αλλόδοξος σε όλες τις εκφάνσεις της διαφορετικότητας είναι ένας από μας.

Οι σκέψεις αυτές γίνονται με την ελπίδα ότι κάποτε η ανθρωπότητα, μέσα σε συνθήκες ιδεατές, που θα διαμορφώσουν άλλους συσχετισμούς δυνάμεων στο πεδίο της κοινωνικής ζωής, αίροντας νόμους και ξεπερνώντας τα σημερινά εμπόδια και τις προκαταλήψεις θα κατορθώσει να φτάσει σ’ ένα ανώτερο επίπεδο δικαιοσύνης και ηθικής τελειότητας, όπου όλες οι περιπτώσεις θα αντιμετωπίζονται με ίσα κριτήρια και όλοι ανεξαιρέτως θα έχουν ίσα δικαιώματα.

(*)Εισαγωγή στην συνάντηση λόγου και μουσικής που θα πραγματοποιηθεί την 1η Ιουλίου στα Πλατανίδια του Πηλίου με θέμα την Διαφορετικότητα