Οι hobos, οι flaneurs και οι μετανάστες

Βλέπω τα σκλαβοπάζαρα της Λιβύης, τους άστεγους στις στοές, το άδειο βλέμμα του άνεργου, τα πνιγμένα παιδιά στη Λέσβο κι εκείνους που βρίσκουν καταφύγιο σε νάιλον σκηνές στους ελαιώνες. Τα όνειρα τους ψυγμένοι εφιάλτες. Τα ξέρω αυτά τα χώματα, αυτά τα όνειρα. Οι ίδιοι πλάνητες, τα ίδια φαντάσματα, όπως εκείνα στη Λεκάνη της Σκόνης (Dustbowl), στην περιοχή των κεντρικών ΗΠΑ, τη φοβερή εκείνη δεκαετία του 1930, μετά το μεγάλο κραχ. Όπως τότε έτσι και τώρα, τους βλέπω να στήνουν και να ξεστήνουν τις «Χούβερβιλς», τις κατασκηνώσεις των τσαντιριών στο Παρίσι και στο Καλαί, στη Μικρά Ασία και στο Καρά Τεπέ, στην Κουμουνδούρου και την Ομόνοια, βλέπω να τους κυνηγούν οι σερίφηδες πρώτα του Χρυσοχοΐδη και τώρα του Τάκη, η Κου Κλουξ Κλαν στα ματωμένα χωράφια της Μανωλάδας…

Βλέπω τους γιους και τις θυγατέρες των ανέστιων, των πεινασμένων και των άνεργων, τους hoboes του 1930 και του 2012, του 2018 και του 2022 να πολιορκούν ξανά τη ζωή, εκεί όπου αυτή εξακολουθεί να καρπίζει, να περνούν τον Έβρο, τα σύνορα της Πολωνίας, τη Μεσόγειο, να ξορκίζουν μαζί με τον Τζακ Κέρουακ τη θάλασσα, λέγοντας The Ocean Is My Brother(Ο ωκεανός είναι ο αδερφός μου)*.

Οι hoboes είναι «τα παιδιά που τα λέγανε αλήτες», είναι οι hobos («αλήτες») του H. D. Thoreau, του Herman Melville, του Mark Twain.** 

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, τη δεκαετία του 1930, οι hobos διέσχιζαν τις αμερικανικές πολιτείες αναζητώντας δουλειά. Πολλοί απ’ αυτούς βρίσκονται κατά μήκος των κεντρικών σιδηροδρομικών γραμμών σε αυτοσχέδια καταλύματα. 

Οι hoboes αφήνουν σύμβολα ζωγραφισμένα με κιμωλία ή κάρβουνο. Αυτό το σύστημα συμβόλων έχει σκοπό να ενημερώσει άλλους hobos (για μέρη όπου βρίσκονται βαγόνια τρένου για ύπνο, για τον χαρακτήρα των ενοίκων σπιτιών, για την παρουσία της αστυνομίας, ζεστά γεύματα, επικίνδυνα σκυλιά κ.λπ.). Αυτή η «γλώσσα» είναι ένα σύνολο συμβόλων που βρίσκονται χαραγμένα στην πέτρα των κτιρίων και δείχνουν ότι το σπίτι είναι φιλόξενο ή όχι.***

Ο hobo στη λαϊκή φαντασία ήταν ένας ρομαντικός χαρακτήρας, που αγαπά την ελευθερία, αναπτύσσει την ικανότητα να επιβιώνει έξω από μια αλλοτριωτική κοινωνία της οποίας αρνείται τους περιορισμούς. Αυτό οδήγησε ορισμένους κοινωνιολόγους να τον συνδέσουν με μια λίγο πολύ ελευθεριακή κουλτούρα.

Το 1923, ο Nels Anderson δημοσίευσε το The Hobo. Εξήντα χρόνια αργότερα, το 1982, ο Ντάγκλας Χάρπερ δημοσίευσε το Good Company που αναφέρεται στους hoboes της δεκαετίας του 1970.

Η θέση που δίνεται στον hobo στη λογοτεχνία(από τον Τζακ Λόντον μέχρι τον Κέρουακ), αλλά και στο λαϊκό τραγούδι, υπογραμμίζει την πολιτιστική επίδραση και τη γοητεία που ασκεί ο χαρακτήρας αυτός στη λαϊκή φαντασία.

Ο Hobo είναι το ταξικά αντίθετο του παρισινού flaneur. Ο πρώτος είναι ο πλάνης(«αλήτης») της ανάγκης, ο δεύτερος είναι ο αστός πλάνης της επίδειξης (του θεαθήναι) και αργότερα της λογοτεχνικής παρατήρησης...

Ο Σημερινός hobo είναι ο πρόσφυγας και ο μετανάστης... 

*Είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Τζακ Κέρουακ που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ, πολύ μετά το θάνατό του, το 2011!

** Τα σύμβολα των Hoboes για κάποιο λόγο με παραπέμπουν στο άκρως συμβολικό έργο dogville που χρονικά αναφέρεται στη δεκαετία του 1930.