Ο ποιητής Γ. Σαραντάρης, εισηγητής του υπαρξισμού στην Ελλάδα

[ ARTI news / Ελλάδα / 25.02.22 ]

Ο Γιώργος Σαραντάρης ήταν έλληνας ποιητής, φιλόσοφος, κριτικός, μεταφραστής και δοκιμιογράφος, που εντάσσεται στη γενιά του ’30.

Γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1908 στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε στις 25 Φεβρουαρίου 1941, στα 32 χρόνια του.

Σε ηλικία τεσσάρων ετών εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Μπολόνια της Ιταλίας. Φοίτησε σε ιταλικά σχολεία και σπούδασε νομικά, αλλά ασχολήθηκε με την ποίηση και τη φιλοσοφία, ζώντας μ’ ένα μικρό εισόδημα που του απέφεραν κάποια ακίνητα που είχε κληρονομήσει. Στην Ιταλία έγραψε τους πρώτους στίχους του, στα ιταλικά και στα ελληνικά.

Το Μάρτιο του 1931 ήρθε στην Αθήνα για να υπηρετήσει τη θητεία του και τα επόμενα χρόνια κινήθηκε στους λογοτεχνικού κύκλους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, παίρνοντας μέρος στις πνευματικές ζυμώσεις της δεκαετίας του ‘30. Στα ελληνικά γράμματα πρωτοεμφανίστηκε ουσιαστικά το 1933 μέσα απ’ τις σελίδες του περιοδικού «Νέα Ζωή» με το διήγημα «Μάρθας βίος», με το οποίο εισήγαγε στον ελληνικό χώρο το είδος του γαλλικού αντιμυθιστορήματος (antiroman) και τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε και την πρώτη του ποιητική συλλογή «Οι αγάπες του χρόνου». Ακολούθησαν οι συλλογές «Ουράνια» (1934), «Αστέρια» (1935) και «Στους φίλους μιας άλλης χαράς» (1940). Πολλά ποιήματά του υπήρχαν διάσπαρτα στα «Νέα Γράμματα», «Νέα Εστία», «Κύκλος» και «Μακεδονικές Ημέρες».

Η ποίησή του ήταν επηρεασμένη από τον ιταλό μοντερνιστή ποιητή Τζουζέπε Ουνγκαρέτι.

Ως στοχαστής, ο Σαραντάρης γίνεται ο εισηγητής του υπαρξισμού του Κίρκεγκωρ στην Ελλάδα. Αποδέχεται το απόλυτο είναι, που όμως το αντιλαμβάνεται ως Φύση, Θεό, άνθρωπο και όχι ως κάτι αφηρημένο «άσχετο προς τη ζωή» και συγκλίνει με τον Ντοστογιέφσκι στην πορεία προς τον Χριστό – πρότυπο έμπρακτης αγάπης.  Εξέδωσε τα δοκίμια «Συμβολή σε μια φιλοσοφία της ύπαρξης» (1937), που θεωρείται η πρώτη μελέτη του υπαρξισμού στην Ελλάδα, «Η παρουσία του ανθρώπου» (1938) και «Δοκίμιο λογικής σα θεωρία του απολύτου και του μη απολύτου» (1939).

Το 1940 πολέμησε στο Μέτωπο της Βορείου Ηπείρου, κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του συμπολεμιστή του, Οδυσσέα Ελύτη, η υγεία του κλονίστηκε και αρρώστησε, πιθανότατα από τύφο.

Ποιήματα του Γιώργου Σαραντάρη έχουν μελοποιήσει ο Μάνος Χατζιδάκις («Ποιος είν τρελός από έρωτα» με τη Φλέρυ Νταντωνάκη), ο Νότης Μαυρουδής («Τα λιποθυμισμένα περιβόλια» με τη Νένα Βενετσάνου) κ.α.