Ο νομπελίστας Abdulrazak Gurnah αφηγείται την ιστορία της γερμανικής αποικιοκρατίας

Η βράβευση με το Νόμπελ λογοτεχνίας για το 2021 του Τανζανού συγγραφέα Abdulrazak Gurnah αιφνιδίασε τους Γερμανούς, όπου παραμένει ελάχιστα γνωστός. Σύμφωνα με τον γερμανικό Τύπο, ένα από τα αγαπημένα θέματα του μυθιστοριογράφου είναι η γερμανική αποικιακή ιστορία. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος της άγνοιας, καθώς το αποικιοκρατικό παρελθόν εξακολουθεί να απουσιάζει από τη συλλογική μνήμη της Γερμανίας.

Μέσω του Abdulrazak Gurnah, η Σουηδική Ακαδημία Νόμπελ επιβράβευσε «έναν συγγραφέα που προσφέρει μια μοναδική οπτική για την ιστορία της Αφρικής», σχολιάζει η γερμανική εφημερίδα Die Tageszeitung, καθώς και μια πολύτιμη ματιά στην ιστορία της γερμανικής αποικιοκρατίας, όπως επισημαίνουν πολλά μέσα ενημέρωσης του Ρήνου.

Ο Γιουσούφ, ο ήρωας του «Παραδείσου», του πιο διάσημου μυθιστορήματος του συγγραφέα, πουλήθηκε ως σκλάβος στις αρχές του 20ού αιώνα. Το αραβικής καταγωγής αγόρι έκανε ένα ταξίδι στην Τανγκανίκα - μια περιοχή που τώρα ανήκει στην Τανζανία, αλλά που τότε ήταν μέρος της Γερμανικής Ανατολικής Αφρικής (1885-1919). Ο Γιουσούφ(Ιωσήφ) καταλήγει να καταταγεί στα στρατεύματα της γερμανικής αποικιακής αυτοκρατορίας και "ταξιδεύει" από το Κοράνι στη Βίβλο και σε τόπους όπου συναντιώνται ποικίλες θρησκευτικές, λογοτεχνικές και ιστορικές αφηγήσεις.

Με τον «Παράδεισο» ο Γκούρνα βρέθηκε στη βραχεία λίστα του βραβείου Man Booker 1994. Το μυθιστόρημα διαβάστηκε από τους λογοτεχνικούς κριτικούς ως μια ιστορία που παραπέμπει στην «Καρδιά του σκότους» του Τζόζεφ Κόνραντ, καθώς αφηγείται τον τρόπο που διαφοροποιούνται και ανακατευθύνονται οι αντιλήψεις των κατοίκων των χωρών της Αφρικής από τους αποίκους. 

Το πιο πρόσφατο μυθιστόρημα του Γκούρνα, το "After lives" (2020, Bloomsbury) διαδραματίζεται στην εποχή της γερμανικής αποικιοκρατίας στη σημερινή Τανζανία και ιστορεί τις εξεγέρσεις εναντίον της. Αυτό εξηγεί και γιατί τα έργα του Γκούρνα, που ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο, δεν έχουν μεταφραστεί στα Γερμανικά. Μόνο το μυθιστόρημα "Die Abtrünnigen" έχει εκδοθεί στο Βερολίνο το 2006.

Πληροφορίες:www.sueddeutsche.de/kultur/literaturnobelpreis-2021-abdulrazak-gurnah-1.5432760