Ο δημοκρατικός πατριωτισμός απέναντι στον εθνικισμό

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 24.01.19 ]

Ο «πατριωτισμός» ως εθνική υπερηφάνεια ανάγεται στον πρώιμο ρομαντισμό και δεν έχει σχέση με την παράδοση των «γερασμένων ρομαντικών που έγιναν ευσεβείς» λέει ο Χάμπερμας. Για τον Ντιούι «το έθνος είναι μια σε διαρκή διαβούλευση κοινωνία των πολιτών- είναι μια αέναη κατασκευή, όχι ένα δώρο της φύσης. Οι εθνικές ταυτότητες σχηματίζονται μόνον μέσα στη ροή των δημόσιων διαλόγων». 

Άρα, η εθνική ταυτότητα, όπως και το έθνος-κράτος, είναι μία κατασκευή και μάλιστα διαρκής. Με βάση αυτή την παρατήρηση θα κάνω τη διάκριση μεταξύ του δημοκρατικού πατριωτισμού και του εθνικιστικού πατριωτισμού. Του πατριωτισμού που βασίζεται στην αγάπη για την πατρίδα και στον πατριωτισμό που μπορεί να διαμορφώσει το αίσθημα του Εμείς μόνο με βάση το μίσος απέναντι στον Άλλο. Ο πρώτος είναι ο «δημοκρατικός πατριωτισμός» και ο δεύτερος είναι ο φασιστικός εθνικισμός. Ο πρώτος, ο δημοκρατικός διακρίνεται από το δεύτερο γιατί αποδέχεται την αγάπη για τον Άνθρωπο ανεξάρτητα από χρώμα, φυλή, θρησκεία ή άλλη πίστη και καταγωγή. Αυτό διακρίνει τους δημοκράτες από τους φασίστες, τους ουμανιστές από τους μισερούς εθνικιστές. Βέβαια, και οι δεύτεροι «αγαπάνε» αλλά μόνο τους έλληνες. Οι Άλλοι, οι ξένοι, οι αλλόφυλοι και οι αλλόθρησκοι πρέπει κατά την άποψή τους να εξοντωθούν!

Που όμως ωφείλεται η άνοδος της επιρροής της ακροδεξιάς σήμερα;

Η προσπάθεια της σοσιαλδημοκρατίας να λειτουργήσει με πιο ουμανιστικό αλλά και μετριοπαθή τρόπο στο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο την παγίδευσε και την εξέθεσε πλήρως, καθώς απώλεσε τον ριζοσπαστισμό της και οι εργαζόμενοι εξέλαβαν αυτή την πολιτική στάση της ως συναλλαγή! Έτσι το αξιακό σύστημα των «πάνω», που είναι το κέρδος και το Εγώ, έμεινε χωρίς αντίπαλο.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η ριζοσπαστική νέα-δεξιά, δηλαδή η ακροδεξιά, η οποία με τα ρατσιστικά και φασιστικά χαρακτηριστικά της, μοιάζει να στέκεται απέναντι στο Κεφάλαιο, αλλά στην πραγματικότητα απορροφά τους κραδασμούς και τροφοδοτεί τον εμφύλιο των Κάτω προς όφελος του Κεφαλαίου. 

Τι μπορεί να κάνει σήμερα η Αριστερά; Να ξαναβρεί τις χαμένες της αξίες και να τις ενεργοποιήσει πολιτικά και οντολογικά μέσα από ένα παγκόσμιο κίνημα που δεν θα αμύνεται απλώς αλλά και θα προτείνει, αντιπαραθέτοντας ένα νέο είδος ανθρώπου στο σημερινό εγωτικό κανίβαλο, ένα είδος που θα βρίσκει τον εαυτό του και την πλήρωσή του στο Εμείς, στη συλλογικότητα, που θα επανεφεύρει την Αλληλεγγύη και την Αγάπη(σ.σ. για τον Άνθρωπο όπου Γης και όχι μόνο για τους Έλληνες-γηγενείς όπως θέλει η Χρυσή Αυγή και οι φασίστες εν γένει) ως αρμό των διυποκειμενικών σχέσεων, αντικαθιστώντας τη δύναμη της απληστίας και της χωρίς όρια συσσώρευσης, και προτείνοντας μία προοπτική της εργασίας που δεν θα είναι άχθος αλλά δημιουργία. Αν δεν συμβεί αυτό, η σημερινή συνεχώς επιταχυνόμενη καταστροφική κίνηση του κανιβαλικού καπιταλισμού, που ήδη έχει εξαφανίσει το 1/3 των ειδών ζωής του πλανήτη, που έχει στρατιωτικοποιήσει τις οικονομικές σχέσεις και σαρώνει το κράτος πρόνοιας, θα οδηγήσει στο Χάος.