Η καλή γονική μέριμνα απαιτεί ενσυναίσθηση, αγάπη και προθυμία να κάνετε κάποιες από τις ανάγκες σας δευτερεύουσες, κάνοντας πρωτεύουσες τις ανάγκες των παιδιών σας. Αλλά αυτό δεν θα το βρείτε ποτέ σε έναν ναρκισσιστή.
Η ναρκισσιστική ανατροφή των παιδιών είναι ένας από τους πιο τοξικούς τρόπους για να μεγαλώσετε τα παιδιά σας.
Μπορεί να έχουμε έναν ναρκισσιστή γονέα αλλά να μην συνειδητοποιούμε ότι είναι τέτοιος.
Μια συνήθης τακτική του ναρκισσιστικού γονέα είναι να ελέγχει τα παιδιά του με απειλές και συναισθηματική κακοποίηση.
Η ανατροφή από ναρκισσιστικούς γονείς επηρεάζει άσχημα τα παιδιά τους τόσο στη συναισθηματική και κοινωνική συμπεριφορά τους όσο και στην γενικότερη στάση ζωή τους.
Αυτά είναι τα 7 χαρακτηριστικά σημάδια για να αναγνωρίσετε τους ναρκισσιστές-γονείς:
1. Βλέπουν το παιδί τους ως πηγή επικύρωσης.
Οι ναρκισσιστές συχνά επιδεικνύουν ιδιαίτερα τα παιδιά τους όταν σκοράρουν το νικητήριο γκολ ή παίρνουν μεγάλο ρόλο στο σχολικό παιχνίδι. Μπορεί να τους δείτε να καυχιούνται συνεχώς στο διαδίκτυο ή να αναδεικνύουν την ομορφιά ή το ταλέντο του παιδιού τους σε μια συζήτηση. Σε ό,τι δεν αφορά τα επιτεύγματα του παιδιού του, ο γονέας είναι αποστασιοποιημένος και αδιάφορος γι’ αυτό. Γενικά βλέπουν το παιδί τους ως εργαλείο για να εκπληρώσουν τις ανάγκες της δικής τους επιβεβαίωσης και όχι του παιδιού.
2. Είναι συναισθηματικά αντιδραστικοί, αλλά ντροπιάζουν τα συναισθήματα του παιδιού τους.
Οι ναρκισσιστές είναι συχνά θυμωμένοι και επιθετικοί όταν αισθάνονται απογοητευμένοι. Εάν πιστεύουν ότι το παιδί τους είναι επικριτικό ή προκλητικό, μπορούν να επιτεθούν. Αυτές οι αντιδράσεις μπορεί να εκδηλωθούν με ουρλιαχτά, ξαφνικές κρίσεις οργής ή, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, με σωματική βία.
Εν τω μεταξύ, τα συναισθήματα των άλλων μπορεί να κάνουν τους ναρκισσιστές να νιώθουν άβολα και μπορεί να τους περιφρονούν. Μπορεί να ντροπιάσουν το παιδί με φράσεις όπως: «Ξεπεράστε τον εαυτό σας, δεν ήταν τόσο μεγάλη υπόθεση» ή «Σταμάτα να κλαις και αντιμετώπισέ το σκληρά».
3. Πάντα βάζουν πρώτα τις δικές τους ανάγκες.
Μερικές φορές οι ενήλικες πρέπει να βάζουν πρώτα τα ζητήματα του πραγματικού κόσμου - ίσως μια αργή μετατόπιση δεν μπορεί να αποφευχθεί ή οι μικροδουλειές θα χρειαστούν ένα ολόκληρο απόγευμα. Όμως οι ναρκισσιστές γονείς περιμένουν από τα παιδιά τους να κάνουν θυσίες για να μπορούν να κάνουν ή να έχουν ό,τι θέλουν.
Για παράδειγμα, αν στον γονιό αρέσει η ιστιοπλοΐα, τότε τα παιδιά του πρέπει να πηγαίνουν ιστιοπλοΐα κάθε Σαββατοκύριακο. Ή αν ο γονέας έχει ένα παιχνίδι τένις, τότε ο γονέας δεν θα το χάσει ποτέ, ακόμη και πρόκειται για κάτι σημαντικό όπως μια τελετή αποφοίτησης.
4. Έχουν μη ευκρινή όρια.
Οι ναρκισσιστές γονείς μπορεί να είναι αρκετά ενοχλητικοί. Όταν δεν τους αρέσει, δεν θα αλληλεπιδρούν με το παιδί. Αλλά όταν θέλουν το παιδί να τους επικυρώσει, μπορεί να αισθάνονται ότι μπορούν να διακόψουν το παιδί τους και να του ζητήσουν να κάνει ό,τι θέλουν να κάνουν.
Μπορεί να κάνουν διερευνητικές ερωτήσεις ή να επικρίνουν το παιδί τους με τρόπο που να αισθάνεται άσχημα, όπως να σχολιάζουν το βάρος, την εμφάνιση ή άλλα χαρακτηριστικά του.
5. Παίζουν φαβορί.
Οι ναρκισσιστές γονείς διατηρούν τη δύναμή τους τριγωνοποιώντας ή παίζοντας τα αγαπημένα. Μπορεί να «έχουν» ένα καλό παιδί που επαινούν υπερβολικά, ενώ μιλούν άσχημα για ένα άλλο παιδί της οικογένειας.
Αυτό μπορεί να κάνει τα παιδιά να αισθάνονται άβολα και ψυχολογικά ανασφαλή. Μπορεί να πιστεύουν ότι πρέπει να συμβαδίζουν ή να εντυπωσιάζουν τον ναρκισσιστή γονέα για να αποφύγουν την οργή του και να διατηρήσουν καλή θέση στην οικογενειακή μονάδα.
6. Μεταθέτουν την ευθύνη στα παιδιά τους.
Οι ναρκισσιστές έχουν την ανάγκη να αισθάνονται τέλειοι, γι′ αυτό αποφεύγουν τις ευθύνες για τα δικά τους λάθη και κατηγορούν τα παιδιά τους. Μπορεί να είναι σκληροί όταν αισθάνονται ότι τους επικρίνουν και τα σχόλιά τους συχνά τσούζουν.
Οι συνήθεις αποχαιρετισμοί από ναρκισσιστές γονείς μπορεί να είναι κάτι σαν, «Εσύ φταις που είμαι τόσο κουρασμένος» ή «Θα μπορούσα να είχα μια υπέροχη καριέρα αν δεν είχα να ασχοληθώ μαζί σου».
Με την πάροδο του χρόνου, τα παιδιά ναρκισσιστών γονέων εσωτερικεύουν αυτά τα σχόλια και αρχίζουν να αυτοκατηγορούνται, πιστεύοντας: «Όταν έχω ανάγκες, κάνω όλους τους άλλους να αισθάνονται ή να αποδίδουν χειρότερα».
7. Περιμένουν από το παιδί να είναι ο φροντιστής.
Σε σχετικά μικρή ηλικία, το μήνυμα ενός ναρκισσιστή γονέα είναι ότι το παιδί του πρέπει να τον φροντίζει.
Αυτό συχνά επεκτείνεται και στην ενήλικη ζωή, όπου ο ναρκισσιστής γονέας μπορεί να είναι αρκετά χειριστικός. Μια κοινή γραμμή μπορεί να είναι: «Σε τάισα και σε έντυσα, οπότε τώρα μου χρωστάς». Πολλοί ναρκισσιστές περιμένουν τα παιδιά τους να παρέχουν φροντίδα και υποστήριξη αργότερα στη ζωή τους.
Πώς να αλλάξετε τις ναρκισσιστικές τάσεις ανατροφής
Εάν πιστεύετε ότι έχετε σχέση με κάποιο από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, μην ανησυχείτε. Όλοι έχουμε ένα ορισμένο επίπεδο αυτο-συμμετοχής. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να αλλάξετε νοοτροπία και συνήθειες.
Πρώτον, μην εκνευρίζετε το παιδί σας. Αν σου πουν, «Είσαι πάντα θυμωμένος μαζί μου», μην πεις, «Δεν είναι έτσι». Αυτό μόνο θα τους μπερδέψει περαιτέρω. Αντίθετα, συναντήστε το παιδί με ενσυναίσθηση: «Λυπάμαι πολύ. Θέλετε να μιλήσουμε για αυτό; Πως αισθάνεσαι;»
Μια άλλη στρατηγική είναι να αποφύγετε την αναγκαστική συγχώρεση. Η αναγκαστική συγχώρεση ωφελεί τον γονέα σπρώχνοντας την κακή του συμπεριφορά κάτω από το χαλί, ενώ ενθαρρύνει την αυτοκατηγορία και τη σύγχυση στο παιδί. Αφήστε το παιδί να έχει την εμπειρία του.
Τέλος, σκεφτείτε τη θεραπεία. Είναι ένα από τα καλύτερα μέρη για να εξερευνήσετε τις γονεϊκές σας στάσεις και τάσεις.
Η Ramani Durvasula είναι ψυχολόγος, καθηγητής ψυχολογίας στο California State University, Los Angeles.
