Μας απασχολεί σίγουρα το πρόβλημα της φυσικής επιβίωσής μας, για αυτό και είμαστε σε καραντίνα. Πρέπει όμως να επιβιώσουμε και ψυχικά. Από τι κινδυνεύουμε;
1. Εγκλεισμός. Ο περιορισμός σε χώρο και η απραξία μπορεί να μας οδηγήσει σε υπεραπασχόληση με τον εαυτό μας και τα προβλήματα μας. Ζούμε την οικογένεια μας με πρωτόγνωρο τρόπο που θυμίζει το ανέκδοτο που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό: «Μένω μέσα με την οικογένεια μου. Φαίνεται να είναι καλοί άνθρωποι». Δυσκολίες με τον εαυτό μας και με τους άλλους μπορεί να μεγεθυνθούν λόγω της ασυνήθιστα πολύωρης συνάφειας και κυρίως λόγω της απουσίας αντικειμένου απασχόλησης. Όταν μένουμε πολλές ώρες με άλλους πρέπει να υπάρχει κάτι ανάμεσά μας που απορροφάει την ένταση: Ένα παιχνίδι, μία ταινία, δουλειές, οτιδήποτε. Η πλήξη του εγκλεισμού μπορεί να προκαλέσει επιθετικότητα και ιδιοτροπία, πράγματα που μπορεί να δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο τη ζωή στην καραντίνα. Ο καθένας μας φοβάται για τη ζωή του και ο φόβος αυτός μετατρέπεται σε άγχος
2. Αίσθημα κενού. Η καθημερινότητα μας είναι γεμάτη με εικόνες, επαφές, ανταλλαγές ιδεών, συζητήσεις. Συχνά με αυτό τον τρόπο «ξεχνιόμαστε» και κατά περίπτωση περνάμε καλά. Τώρα όλο αυτό λείπει. Σχετιζόμαστε αποκλειστικά με ανθρώπους του περιβάλλοντός μας. Το αίσθημα ότι η ζωή μας χάνει το νόημα της μας κυνηγάει. Ξαφνικά έχουμε πολύ χρόνο και δεν ξέρουμε τι να τον κάνουμε.
3. Παχυσαρκία. Στην προηγούμενη ζωή μας χάναμε θερμίδες στην καθημερινότητα μας. Τώρα κινούμαστε πολύ λιγότερο και υποκαθιστούμε, μεγάλο μέρος της χαράς που παίρναμε πριν με το φαγητό. Τρώμε χωρίς να πεινάμε, βάζουμε κιλά χωρίς να θέλουμε.
4. Εσφαλμένη διαχείριση τραύματος. Το να είμαστε κλεισμένοι στο σπίτι για να προστατευθούμε από ένα αόρατο κίνδυνο προκαλεί αναπόφευκτα ένα μικρό ή μεγαλύτερο ψυχικό τραύμα. Η εσφαλμένη διαχείριση του μπορεί να το χειροτερέψει. Η διαρκής και ψυχαναγκαστική απασχόληση με τον κορονοϊό, οι ατέρμονες συζητήσεις, τα σενάρια συνωμοσίας δεν βοηθού. Λελογισμένη πληροφόρηση κυρίως για τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε, λογικός χρόνος πληροφόρησης, πχ. Ένα δελτίο ειδήσεων. Αποφεύγουμε την τρομολαγνεία των καναλιών. Αφήνουμε τους ειδικούς να αποφασίσουν, δεν είναι απαραίτητο να τα καταλαβαίνουμε όλα. Αρκεί να εφαρμόζουμε τα ενδεικνυόμενα μέτρα. Και να θυμόμαστε, η εφαρμογή των μέτρων μας προστατεύει εκτός από τον κορονοϊό και από το άγχος «μήπως κολλήσαμε».
Τι να κάνουμε;
1. Σωματική άσκηση. Περιπάτους σε έρημα μέρη, γυμναστική στο σπίτι, δουλειές στον κήπο ή στις γλάστρες στο μπαλκόνι. Μικροεπισκευές στο σπίτι. Η σωματική άσκηση παράγει ενδορφίνες που είναι φυσικά αντικαταθλιπτικά. Και αφού δεν μπορούμε να καλέσουμε τεχνίτες στο σπίτι μπορούμε να γίνουμε εμείς τεχνίτες (υδραυλικοί, μαραγκοί) και να χαρούμε το ερασιτεχνικό δημιούργημά μας. Θα μας δώσει χαρά. Ας κάνουμε και ένα κατάλογο από επισκευές που διαρκώς αναβάλουμε. Ίσως, όταν επιστρέψουμε στην κανονική ζωή, να έχουμε χρόνο.
2. Να κουβεντιάσουμε με τα άτομα που ζούμε ή με φίλους μέσω διαδικτύου για τον φόβο μας προσπαθώντας να δώσουμε μια λελογισμένη διάσταση που δεν θα είναι ούτε πανικός ούτε αδιαφορία για τον κίνδυνο. Η πιο ώριμη στάση είναι περίπου στη μέση. Λύνουμε τις απορίες μας διαβάζοντας επίσημες ανακοινώσεις και από υπεύθυνους επιστήμονες. Αποφεύγουμε τα σενάρια συνωμοσίας. Την περίοδο της οικονομικής κρίσης η Ελλάδα είχε γεμίσει οικονομολόγους, σε λίγο με τον κορονοϊό θα γεμίσει και επιδημιολόγους. Μαθαίνουμε να ακούμε και όχι μόνο να μιλάμε. Σεβόμαστε όποιον υπερβάλει και ζει με πανικό την κατάσταση. Τον ακούμε. Δεν διασπείρουμε παντοδυναμικές απόψεις όπως «σιγά μην κολλήσεις, χαλάρωσε μεγάλε κλπ.» Μπορεί να αποβούν μοιραίες. Δεν πουλάμε θάρρος, γνώσεις και ανωτερότητα απέναντι στον κίνδυνο.
3. Ημερήσιο πρόγραμμα. Το 24ωρό μας δεν μπορεί να είναι χύμα. Δεν πρέπει να κάνουμε τη νύχτα μέρα, η έκτακτη κατάσταση δεν πρέπει να μας σπρώχνει στην τεμπελιά και σε μια κακώς εννοούμενη χαλάρωση. Δεν πρέπει τα παιδιά να είναι παρκαρισμένα στις οθόνες και εμείς να καθόμαστε στην TV με τις ώρες και να προσπαθούμε να τα αποτρέψουμε παιδιά. Η κάθε μέρα πρέπει να έχει συγκεκριμένο πρόγραμμα που μπορεί να συμφωνηθεί από μία συνέλευση όσων ζούνε σε ένα σπίτι, ότι ηλικία και να έχουν. Κατά τις 12μμ. Κλείνουμε τα πάντα και πάμε για ύπνο.
4. Είπαμε πολλά. Ας τα δοκιμάσουμε, θα υπάρξουν και επόμενες εκδόσεις αυτού του κειμένου. Συμφωνίες – διαφωνίες – προσθαφαιρέσεις – παρατηρήσεις δημόσια στο Facebook ή και στο astrinakis@gmail.com. Ας κάνουμε πολλές επανεκδόσεις αυτού του κειμένου με πολλούς συγγραφείς.
Αλέξανδρος Αστρινάκης, ψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής
Μέσω Ioannis Skarlatos
