Η ΧΑΝΝΑ ΔΕΝ ΚΛΕΙΝΕΙ ΠΟΤΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ
Συγγραφέας: ΜΠΑΛΛΕΡΙΝΙ ΛΟΥΙΤΖΙ
Εκδόσεις: ΠΑΤΑΚΗ
Θεσσαλονίκη, 1943. Οι Ες Ες έχουν καταλάβει την πόλη με σκοπό να εξοντώσουν τη μεγάλη εβραϊκή κοινότητα που ζει στην πόλη εδώ κι αιώνες. Στην αρχή τρομοκρατούν, στη συνέχεια εκβιάζουν, και τέλος στέλνουν σ' ένα ταξίδι θανάτου ολόκληρες οικογένειες. Κι ενώ τα τρένα φεύγουν αδιάκοπα, με προορισμό τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Πολωνία, δύο ιστορίες κυλούν παράλληλα…
Η μία είναι η ιστορία της Χάννα και του Γιοσέφ, δύο δεκαπεντάχρονων παιδιών, που η τύχη το έφερε να ζήσουν κάτω από τη ίδια στέγη στο γκέτο της Καλαμαριάς, να ερωτευτούν και να προσπαθήσουν να συναρμολογήσουν τον κόσμο τους μέσα στη βία και τη θηριωδία των ναζί.
Η άλλη είναι η ιστορία του Ιταλού πρόξενου Γκουέλφο Ζαμπόνι, ο οποίος, με τη βοήθεια του λοχαγού Λουτσίλλο Μέρτσι, αγωνίζεται να σώσει όσες περισσότερες ανθρώπινες ζωές μπορεί, μεταφέροντας Ιταλούς (ή δήθεν Ιταλούς) Εβραίους στην Αθήνα.
Στο βιβλίο του «Η Χάννα δεν κλείνει ποτέ τα μάτια», ο Λουίτζι Μπαλλερίνι, «παντρεύει» την ιστορική πραγματικότητα -την υπόθεση του προξένου Γκουέλφο Ζαμπόνι σε συνεργασία με τον λοχαγό Λουτσίλλο Μέρτσι στο ιταλικό προξενείο- με τη μυθοπλασία, την ιστορία της Χάννα και του Γιοσέφ. Σε επτά κεφάλαια, με τα έξι πρώτα να εναλλάσσονται μεταξύ δύο χώρων, του «γκέτο» και της «Βίλας Όλγα», ενώ το έβδομο να διαδραματίζεται στον «Σταθμό», ο Λουίτζι Μπαλλερίνι ξεδιπλώνει την ιστορία της εκκαθάρισης της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, με πρωταγωνιστές τα δύο παιδιά, που αναζητούν τρόπους να ξεφύγουν από τη θηριωδία που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια τους, το ζοφερό 1943.
«Η Χάννα και ο Γιοσέφ δεν υπήρξαν ποτέ στην πραγματικότητα. Μέσα απ' αυτούς, όμως, προσπάθησα να αναβιώσω τις εμπειρίες όσων έζησαν εκείνες τις καταστάσεις» έλεγε στη χθεσινή παρουσίαση του βιβλίου του, στο πλαίσιο της 13ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, ο συγγραφέας Λουίτζι Μπαλλερίνι.
«Το βιβλίο αυτό είναι μία ιστορία συναντήσεων. Συναντήσεις με πρόσωπα κοντινά και μακρινά στον χρόνο και στον χώρο. Πριν από λίγο καιρό ήθελα να διηγηθώ μία ιστορία και, όπως συμβαίνει πάντα, η ίδια η ιστορία με συνάντησε. Γιατί οι ιστορίες έρχονται και μας ανταμώνουν οι ίδιες. Δεν τις συναντάμε εμείς που τις ψάχνουμε», εξηγούσε.
Για την ιστορική τεκμηρίωση, ο συγγραφέας χρησιμοποίησε το βιβλίο που εξέδωσε η ιταλική πρεσβεία στην Αθήνα «Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1943 - Τα ντοκουμέντα της ιταλικής ανθρωπιάς» σε επιμέλεια των Αλεσσάντρα Κόπολα, Αντόνιο Φερράρι και Γιάννη Χρυσάφη, ο οποίος ήταν, χθες, στο πάνελ των ομιλητών, αλλά και τα επίσημα έγγραφα μεταξύ των Ιταλών διπλωματών στην Ελλάδα και των υπουργείων της Ρώμης εκείνη την περίοδο. Ενώ ανέτρεξε σε βίντεο με μαρτυρίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, αλλά και τις εκθέσεις των παιδιών που το 1943 φοιτούσαν στο ιταλικό σχολείο Ουμπέρτο Πρίμο, που χρόνια πριν ανακάλυψε τυχαία σε κάποιο φοριαμό στο υπόγειο του Ιταλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης ο Αντόνιο Κρεσέντσι, τον οποίο ευχαρίστησε για την πολύτιμη βοήθειά του σε κάθε βήμα της έρευνας. Με το βιβλίο αυτό, ο Λουίτζι Μπαλλερίνι θέλει να κρατήσει τη μνήμη ζωντανή γιατί «…μπορούν να μας πάρουν τα πάντα, μα όχι τις αναμνήσεις μας, ούτε και τη λαχτάρα μας να τις αφηγηθούμε, να τις μοιραστούμε μ' αυτούς που αγαπάμε. Μπορούν να αρπάξουν τις φωτογραφίες μας, να καταστρέψουν τα κάδρα που κεντήσαμε με αγάπη, να κρύψουν τα βιβλία μας, να κλέψουν όλα τα αντικείμενα της ζωής μας, αλλά δεν μπορούν να μας εμποδίσουν να σκεφτόμαστε και να θυμόμαστε, τουλάχιστον όχι όσο είμαστε ζωντανοί…».
Πληροφορίες ΑΠΕ
