Η προφητεία του Μποντριγιάρ

Βρισκόμαστε, έλεγε ο Ζαν Μποντριγιάρ, στην εποχή της συνεχούς επιτάχυνσης, «Η ταχύτητα δεν είναι παρά η μυητική του κενού: νοσταλγία μιας ακίνητης αναστροφής των μορφών πίσω από τον παροξυσμό της κινητικότητας (...) Όλος ο κόσμος τρέχει μπροστά, διότι έχει χάσει τον τρόπο με τον οποίο σταματά». Η επιτάχυνση είναι συνδεδεμένη με τη νεωτερικότητα και την απελευθέρωση. Τα πράγματα θεωρείται ότι απελευθερώνονται όταν πάνε πιο γρήγορα, αλλά η επιτάχυνση από ένα κρίσιμο σημείο και μετά, όταν πηγαίνει όλο και πιο γρήγορα, καθίσταται ένας παροξυσμός της έννοιας του χρόνου και συγχρόνως η καταστροφή του χρόνου και της πραγματικότητας καθώς και της προόδου. Αυτή είναι η λεγόμενη χαοτική επιτάχυνση η οποία είναι «υπερευαίσθητη στις αρχικές συνθήκες» και είναι αδύνατο να μετρηθεί· δημιουργεί περιελίξεις, στρεβλώσεις, σπασμούς και η πρόοδος τελειώνει, τελειώνει και η νεωτερικότητα. Διότι από ένα σημείο και μετά δεν υπάρχει κανένα γεγονός στο εσωτερικό της επιτάχυνσης, μόνο η επιτάχυνση λαμβάνεται υπ’ όψη, όπως συμβαίνει με τις τεχνικές της εικονικής πραγματικότητας όπου λαμβάνεται υπ’ όψη μόνο ο ίλιγγος, ο ολοκληρωτικός παροξυσμός της επιτάχυνσης που κατά κανόνα πάει κατ’ ευθείαν στην άβυσσο. Μόνο η δύναμη της αδράνειας μπορεί να αντιπαρατεθεί σ’ αυτή τη δύναμη της επιτάχυνσης. Μέχρι νεωτέρας όμως, δεν υπάρχουν μηχανές που επιβραδύνουν αλλά που επιταχύνουν ακόμα περισσότερο. Μια μορφή αδράνειας ή ένας επιβραδυντής μόνο από αλλού μπορούν να έρθουν, όπως επί παραδείγματι από το γεγονός ότι όσο περισσότερο επιταχύνουμε τόσο περισσότερο η μάζα αυξάνεται. Συνεπώς, κάποτε δεν θα μπορούμε πλέον να επιταχύνουμε γιατί η μάζα θα είναι υπερβολικά συμπαγής.

Υπάρχει εναλλακτική λύση απέναντι στην παγκοσμιοποιημένη, κερδοσκοπική αγορά και τη λογική της;

Ο Ζ. Μποντριγιάρ ήταν απαισιόδοξος. Αν και διαβλέπει ότι η παρούσα κατάσταση είναι ασύλληπτα καταστροφική εξ αιτίας της απόλυτης αυτονομίας του χρήματος και του κερδοσκοπικού παραλογισμού, ωστόσο μια συλλογική, ιστορική πολιτική διέξοδος του φαινόταν δύσκολη. Πριν, όταν υπήρχε η αντιπαράθεση του κεφαλαίου και των αντίπαλων δυνάμεων, υπήρχε μία εναλλακτική λύση, σήμερα με τους όρους εκείνης της εποχής δεν υπάρχει. Υπάρχουν ίσως παντού ποικίλες εναλλακτικές λύσεις οι οποίες όμως είναι εκ των προτέρων ενταφιασμένες Ο Ζ. Μποντριγιάρ έβλεπε μόνο την επικράτηση του λανθάνοντος, του γαλακτώδους, του θανατερού. Απέναντι σ’ αυτό θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί η λογική της ερήμου. «Η  ΕΡΗΜΟΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ. Η άτρωτη χάρη του κλίματος, προνόμιο της φύσης που αποτελειώνει τον παράλογο πλούτο που είναι ο πλούτος των ανθρώπων». «PLEASE, REVOLUTION!» ήταν η έκκληση προς τη Φύση. Και σήμερα η Φύση επιτίθεται άγρια όσο και η επίθεση εναντίον της…

 JEAN BAUDRILLARD

Αμερική

Απόδοση Ν. Χρηστάκης

Futura, Σελ.189

JEAN BAUDRILLARD

Le paroxyste indifferent

Entretiens avec Ph. Petit

Grasset, Pp. 204