«Φανή» είναι ο τίτλος του νέου μυθιστορήματος της Ευγενίας Μπογιάνου. Φανή λένε και την ηρωίδα της, μια νεαρή κοπέλα που βασανίζεται από υπαρξιακά ερωτήματα στην Αθήνα της κρίσης. Διαβάστε πώς μας τη συστήνει η συγγραφέας.
Ξεκινώντας να γράφω τη «Φανή» -κι αφού όλοι, λίγο ως πολύ, γνωρίζουμε πως άλλο μυθιστόρημα ξεκινάς να γράψεις αρχικά κι άλλο κρατάς στα χέρια σου στο τέλος-, το μόνο που ήξερα σίγουρα ήταν πως ήθελα να έχει τη μορφή ενός μηνύματος, ενός μέιλ θέλω να πω. Μιας επιστολής σε συνέχειες, αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε όρους ξεχασμένους της παραδοσιακής αλληλογραφίας. Ξεκίνησα δηλαδή πρώτα από την ιδέα της απεύθυνσης. Ένας μονόλογος με παραλήπτη. Η ύπαρξη του παραλήπτη θα λειτουργούσε ως το λογοτεχνικό πρόσχημα κατά κάποιον τρόπο, που θα μου επέτρεπε (ή μάλλον στη Φανή θα επέτρεπε) να μιλήσω για αρκετά πράγματα, καθώς η πρόθεσή μου από την αρχή ήταν να δημιουργήσω ένα έργο το οποίο δεν θα είναι μονοσήμαντο: ερωτική ιστορία, πολύπλοκες οικογενειακές σχέσεις έξω από τις συνηθισμένες νόρμες, μυστικά χωρίς ψέματα, επιθυμίες, σιωπές, η κρίση που έχει απλώσει τα πλοκάμια της πάνω από την πόλη, η πόλη που βράζει από οργή, άνθρωποι αόρατοι δίχως μέλλον και δίχως παρόν, γκρίζες σκιές που κινούνται δίπλα τους με ύπουλες διαθέσεις. Όλα αυτά μαζί. Και στο κέντρο όλων η εικοσάχρονη Φανή, που προσπαθεί να επιβιώσει της αμείλικτης νεότητάς της. Προσπαθεί να δώσει απαντήσεις σε δύσκολα ερωτήματα, προσπαθεί να γνωρίσει τον εαυτό της.
Η Φανή, το 2012 που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, είναι είκοσι χρονών. Είναι η γενιά του Αλέξη Γρηγορόπουλου, μια γενιά που ήθελε δεν ήθελε, λόγω της οξύτητας της κατάστασης, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, πήρε θέση για τα γεγονότα. Εκείνη δεν αμφιβάλλει ούτε στιγμή για τις πεποιθήσεις της, όταν όμως ερωτεύεται ένα σκοτεινό πρόσωπο μπαίνει στη δίνη των διλημμάτων: Από τι καθορίζεται η επιθυμία και πόσο μπορούμε να την ορίσουμε; Προδίδει κανείς αυτόν που αγαπάει; Όταν έρχεται η στιγμή της επιλογής τι κυριαρχεί; Το σώμα; Η ιδεολογία; Μήπως όλα αυτά είναι κατασκευάσματα μιας κοινωνίας που μοιράζει ρόλους για να ξεμπερδεύει μια ώρα αρχύτερα; Γύρω της μια πλειάδα από πρόσωπα που έχουν τη δική τους ματιά για τα γεγονότα, τη δική τους ματιά για κείνη. Η Φανή έχει πείσμα, έχει ορμή, έχει ζήσει μαζί με τον μεταφραστή μπαμπά της μέσα σ’ ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, αγαπά τα ποιήματα, αγαπά τα σινεμά, τα κρουασάν, τις βόλτες με τη μηχανή και είναι είκοσι χρονών. Όλα δείχνουν πως θα τη βρει την άκρη. Μου άρεσε πολύ η ιδέα να είναι η ηρωίδα μου τόσο νεαρή, κάτι που δεν το συναντάμε συχνά στη λογοτεχνία και που σίγουρα από μόνο του είναι μια πρόκληση.
Αλλά υπάρχουν κι άλλα ερωτήματα που διασχίζουν τις σελίδες του βιβλίου. Ερωτήματα για την παραδοσιακή οικογένεια και για το πόσο αυτή είναι προϋπόθεση και πανάκεια για την πορεία στη ζωή. Μήπως μόνο η αγάπη αρκεί; Ή μήπως τα πράγματα είναι ακόμα πιο πολύπλοκα; Εντέλει η λογοτεχνία μπορεί να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά; Μπορεί να δώσει απαντήσεις γενικώς;
Θέλησα με αφετηρία τις ελλείψεις, τις αναζητήσεις και την οργή της Φανής να «απλωθώ» από το προσωπικό στο συλλογικό. Στο πώς διασταυρώνονται. Δεν ξέρω αν και κατά πόσο το κατάφερα. Η Φανή συνεχίζει να κινείται στους δρόμους της πόλης και μετά το πέρας του βιβλίου. Ίσως όχι πιο σίγουρη από πριν, αλλά ελπίζω λίγο πιο δυνατή.
Ευγενία Μπογιάνου
