Δυο χρόνια περίμενε στην πολυθρόνα της νεκρή

“Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι»,

έγραφε ο Καβάφης στο ποίημα «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή, 595 μ.Χ.»

Αλλά πιο φρικτό μαχαίρι και από το γήρασμα του σώματος είναι η μοναξιά.

Δύο χρόνια έμεινε μόνη και ξεχασμένη. Μόνη στη ζωή, μόνη και στο θάνατο, η 70χρονη Μαριλένα Μπερέτα. Περίμενε νεκρή δύο χρόνια στην πολυθρόνα του σαλονιού της να έρθει κάποιος. Δίπλα από τη λίμνη Κόμο στη βόρεια Ιταλία. Δύο χρόνια κανείς δεν ανησύχησε, κανείς δεν την αναζήτησε, κανείς δεν ήρθε. Μέχρι που ειδοποίησε το δέντρο της αυλής, καθώς έπεσε κι αυτό «νεκρό».

Η μοναξιά της Μπερέτα, η κόλαση των ηλικιωμένων στο γηροκομείο των Χανίων, ο αγώνας του ηλικιωμένου στην Ισπανία, που συγκεντρώνει υπογραφές κατά του ψηφιακού αποκλεισμού των ηλικιωμένων από τις τράπεζες. "Είμαι γέρος, όχι ηλίθιος", διαμαρτύρεται!

Κι όμως, η τρίτη ηλικία θα μπορούσε νάναι αλλιώς.

«Τα γερατειά (όπως τ’ αποκαλούν οι άλλοι)

μπορεί και να ’ναι ο καιρός της ευτυχίας μας.

Το ζώο έχει πια πεθάνει ή πεθαίνει όπου να ’ναι.

Απομένει μονάχα ο άνθρωπος κι η ψυχή του» (Μπόρχες, Εγκώμιο της σκιάς).

Υπάρχει, λοιπόν, και η άλλη προ-οπτική. Η δράση. Ο ενεργός βίος. Και συγκεκριμένα το ταξίδι, το κάθετο ταξίδι χωρίς επιστροφή, ή, αλλιώς, η αντιμετώπιση του γήρατος ως δεύτερης εφηβείας!

Το ζήτημα είναι να ανακαλυφθεί η γοητεία αυτού του καθοδικού ταξιδιού. Ότι δηλαδή «Η κάθοδος γοητεύει / όπως γοήτευσε η άνοδος. / Η ήττα ποτέ δεν είναι μόνο ήττα, αφού / ο κόσμος που ανοίγει είναι πάντα ένας τόπος που / πρώτα / δεν υποπτευόταν κανείς».

Θυμάμαι τη ζωή του γέρο Μαγιόλ (Βίλας-Μάτας) που δομείται σύμφωνα με «τη δάντεια στροφή του ταξιδιού προς το Καλό. Και το Καλό σ’ αυτή την περίπτωση είχε μόλις διεισδύσει μέσα του χάρη στον ξαφνικό του συντονισμό με τον πολιτισμό...». Ο ηλικιωμένος, άκων, επέλεξε να ζει σαν καλλιτέχνης, σαν ποιητής, δηλαδή ποιητικά. Τότε και μόνο τότε ο εφιάλτης να αναγκάζεται κανείς να φύγει τελεσίδικα χωρίς προορισμό, αποκτά γοητεία! Τότε μόνο το μεταφυσικό παράλογο γίνεται αποδεκτό. Γιατί όλα συμβαίνουν «χωρίς κανένα λόγο». Ως εική. Αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα της συμφιλίωσης με τη φύση και τη θνητή φύση μας. Κι όταν αυτό συμβεί, τότε μπορείς να ζήσεις ως έφηβος την τρίτη ηλικία. Αλλά για να ζεις, χρειάζεσαι ανθρώπους. Γι’ αυτό η μοναξιά είναι το μεγαλύτερο μαρτύριο…