Οι δρακόλιμνες της Ηπείρου

«Απάνω στο Σμόλικα, λίγο πιο κάτω απ' την ψηλότερη κορυφή του, στα 2.000 μέτρα, ανάμεσα στους θεόρατους βράχους και στα χιόνια που δεν προφταίνουν να λιώσουν, είναι η Δρακόλιμνη. Ογδόντα μέτρα είναι όλο κι όλο το πλάτος της και μπορεί να φαίνεται μικρή στον ανήξερο διαβάτη που περνάει το ψηλοκρεμαστό μονοπάτι από την Κόνιτσα για τα Ζαγόρια.

Άπατο είναι ωστόσο το βάθος της λίμνης. Και κει μέσα φωλιάζει ο "δράκος", η ψυχή του μεγάλου βουνού. Γι' αυτό την είπανε και Δρακόλιμνη.
Άνθρωπο στρατοκόπο, γυναίκα διαβατική, καραβάνι νυχτωμένο στο δρόμο δεν ακούστηκε ποτέ του να πειράξει ο Δράκος του Σμόλικα. Κάθεται κει, από τότες που γίνηκε ο κόσμος και φυλάει το βουνό. Τα χωριά ζούνε κάτω από τον ίσκιο του. Τα κοπάδια το καλοκαίρι σκορπούνε στα βουνίσια ποτιστικά του λιβάδια. Αυτός ποτές του δεν ξεπρόβαλε να τα λαχταρίσει. Οι τσομπαναρέοι φυσούν τις φλογέρες τους. Αυτός ακούει και χαίρεται. Με τους γνώριμους, τους δικούς του, είναι ήμερος και αγαπημένος. Κάθεται κει και μόνο φυλάει το μεγάλο βουνό του, ξένος ποτές να μην το πατήσει.
Με τους ξένους αγριεύει. Κι είναι φοβερός όταν βγαίνει και αντιπαλεύει με τους άλλους δράκους των βουνών στο Πάπιγκο και στο Μέτσοβο. Τότε λένε ξεριζώνει τα πεύκα και κατρακυλάει τα μεγάλα κοτρώνια και βγάζει φωτιές από το στόμα του τις χειμωνιάτικες νύχτες. Κι ο μανιασμένος αγέρας σκορπίζει την τρομερή του κραυγή και γεμίζει τον τόπο. Κι είναι πάντοτε νικητής σ' αυτό το αντιπάλαιμα και κυνηγάει τους δράκους των άλλων βουνών και ξένος ποτέ ως τα τώρα δεν πάτησε το βουνό του. Κι όποιος το πάτησε, χάθηκε.
Τέτοιος είναι ο παλιός ηπειρώτικος θρύλος για τη Δρακόλιμνη και το δράκο του Σμόλικα. Ένας θρύλος που δεν πρόφτασε ν' απολησμονηθεί κι η αλήθεια της απελευθερωτικής  μάχης  τον ανάστησε. Ο δράκος που φωλιάζει στο άπατο βάθος της μυστηριώδικης λίμνης και φυλάει το μεγάλο βουνό του, ζωντάνεψε μέσα στην αντίσταση των παλικαριών. Στη Σούσνιτσα και στον Κλέφτη, στην Πολιάνα, στη Γύφτισα, στο Ταμπούρι κάτω από τον ίσκιο του Σμόλικα, ο δράκος του παραμυθιού παράστεκε τους γνώριμους, τους δικούς του που πολεμούσαν για το βουνό του. Στέριωσε τους βράχους μπροστά στα πολυβολεία τους, τους έδειξε τα μυστικά μονοπάτια του βουνού του για να περνούν τη νύχτα, τους έκρυψε τη μέρα κάτω απ' τους θάμνους των μεγάλων του δέντρων. Στάθηκε ορθός μπροστά στα μετερίζια των γνώριμων, των δικών του και κατρακύλησε πάνω στα κεφάλια των ξένων τα πιο μεγάλα κοτρόνια. 
Κι η θυμωμένη φωνή του αντιλάλησε από ρεματιά σε ρεματιά στα βουνά της Πίνδου κι από βουνό σε βουνό, σ' όλη την Ελλάδα, σ' όλον τον κόσμο να την ακούσουν τα παλικάρια και να αντρειώνονται, να την ακούσουν οι σκλάβοι να αναθαρρεύουν, να τρομάζουν οι τύραννοι...”
Στις απότομες και απρόσιτες βουνοκορφές των ορεινών περιοχών της Ηπείρου, οι Δρακόλιμνες σε ταξιδεύουν στην σφαίρα του μαγικού με τους θρύλους και την ατμόσφαιρα που τις περιβάλλει.
 Το όνομά τους φέρνει στο μυαλό παραμύθια με δράκους και παράξενα πλάσματα, ενώ με το γαλάζιο χρώμα των νερών τους στολίζουν το πράσινο και το γκρίζο των βουνών μας.
Πρόκειται για τόπους εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, που προσφέρουν στους λάτρεις της φύσης ηρεμία και ξεκούραση από τις δυσκολίες του ταξιδιού.
Ενώ για τους επιστήμονες οι Δρακόλιμνες αποτελούν κατάλοιπα των παγετώνων ή κρατήρες ηφαιστείων, η παράδοση των ντόπιων τις θέλει κατοικίες δράκων που μάχονταν λυσσαλέα μεταξύ τους.
 Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 60 Δρακόλιμνες, με τις περισσότερες να χάνονται το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, αναμένοντας τις βροχές του χειμώνα για να ξαναγεννηθούν.
Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν οι ορεινές αλπικές λίμνες που βρίσκονται σε απομονωμένες περιοχές και τροφοδοτούνται από τα χιόνια των ορεινών όγκων που λιώνουν την άνοιξη.

Η πιο εντυπωσιακή οβάλ αλπική λίμνη έχει έκταση περίπου 5 στρέμματα και βρίσκεται σε υψόμετρο 2.050 μέτρων στον άδενδρο και απόκρημνο ορεινό όγκο της Τύμφης. Έχει βάθος 20 μέτρα και αποτελεί πολυσύχναστο ορειβατικό προορισμό σε ένα τοπίο μοναδικής φυσικής ομορφιάς.

Σύμβολο της περιοχής και απόλυτος προορισμός για τους ορειβάτες είναι και οι λίμνες του Εθνικού Δρυμού της Πίνδου. Σύμφωνα με τον μύθο ο Πίνδος, γιος του Μακεδόνα, εγκαταστάθηκε στην περιοχή μαζί με το ελάφι του και τον δράκοντα Λύγκο, ενώ όταν αργότερα ο Πίνδος πέθανε τα δάκρυα του δράκου δημιούργησαν τις δύο λίμνες.
Κάτω από την ψηλότερη κορυφή του Σμόλικα θα συναντήσουμε την πανέμορφη λίμνη που στα νερά της κολυμπούν τρίτωνες. Έχει σχήμα καρδιάς, ενώ ο κόκκινος πυθμένας της δημιουργεί ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό με την πολύχρωμη φύση της περιοχής.
Οι Δρακόλιμνες του Σμόλικα και της Τύμφης συνδέονται με ένα παράξενο γεωλογικό φαινόμενο.
Η λίμνη του Σμόλικα έχει στις όχθες της άσπρο χώμα, σπαρμένο με μαύρες πέτρες, ενώ η λίμνη της Τύμφης έχει μαύρο χώμα με άσπρες πέτρες. Η λαϊκή παράδοση θέλει τους δύο δράκους που φωλιάζουν στις λίμνες να εκσφενδονίζουν πέτρες ο ένας τον άλλο όταν αγριεύουν, με αποτέλεσμα να υπάρχει αυτή η μυστήρια ιδιομορφία! Ο θρύλος του Αλή Πασά. Σύμφωνα με το θρύλο, οι Δράκοι δεν επιτρέπουν να αναμειχθεί στις λίμνες τους κανένας άλλος και βομβαρδίζουν με άγριο χαλάζι εκείνον πού θα επιχειρίσει να το κάνει. Οι κάτοικοι στα Ζαγόρια διηγούνται, ότι ο Αλή Πασάς. τον Ιούλιο τού 1814, θέλησε να ανεβάσει πάνω στη Δρακολίμνη της Γκαμήλας δύο βάρκες, δύο μονόξυλα, από τη λίμνη των Ιωαννίνων. Κατόρθωσε να φέρει τις βάρκες του ως την κορυφή των Ζαγοριών, αγγαρεύοντας άντρες και γυναίκες της περιοχής. Η μια βάρκα όμως καταστράφηκε και διαλύθηκε επί τόπου και από τότε ή κορυφή εκείνη ονομάζεται Μονόξυλο. Την άλλη την ανέβασαν ωςτο χωριό Ροδόβολη. Ξαφνικά ξέσπασε απροσδόκητα τρομερή καταιγίδα με βροχή, κεραυνούς και χοντρό χαλάζι, που αναποδογύρισε τις τέντες τού Πασά και κατέστρεψε τη βάρκα. Τόσο πολύ τρομοκρατήθηκε ο Αλή Πασάς από τη φοβερή εκείνη χαλαζοθύελλα, ώστε καβάλησε αμέσως το άλογό του και μέσα από στενά μονοπάτια κατρακύλησε ως το Σκαμνέλι. Μόλις εγκατέλειψε το βουνό αμέσως η καταιγίδα σταμάτησε και ο ουρανός καθάρισε. Εκείνος όμως δεν τόλμησε να ξαναγυρίσει. Λίγο διάστημα αργότερα, κάποιος Φάλαρης προσπάθησε κι’ αυτός ν’ ανεβάσει βάρκα στη μια Δρακολίμνη. Αλλά και αυτός δέχθηκε επίθεση σφοδρότατης χαλαζοθύελλας. Από τότε κανείς ποτέ, δεν επιχείρησε να ανεβάσει βάρκα στις Δρακολίμνες, οι οποίες παραμένουν απομονωμένες και ανεξερεύνητες.

 Σήμερα δεν λίγοι εκείνοι που επιλέγουν εξαιρετικές ορειβατικές διαδρομές προκειμένου να προσεγγίσουν τις δρακόλιμνες και να απολαύσουν από κοντά το υπέροχο δημιούργημα της Ηπειρωτικής φύσης. Για τη δρακόλιμνη του Σμόλικα το μονοπάτι με νότια κατεύθυνση αρχίζει από την Αγία Παρασκευή (παλιό Κεράσοβο) , περνώντας από πανέμορφα δάση (μαύρης πεύκης, μακεδονίτικου ελάτου, οξιάς και ρόμπολου) και αρκετά ξέφωτα πλημμυρισμένα με κάθε λογής ανθισμένη ποώδη βλάστηση, οδηγεί μετά από 4 ώρες σε άδενδρη περιοχή. Ο σερπεντίνης, που ως πέτρωμα κυριαρχεί εδώ, δίνει με τις πρασινόφαιες αποχρώσεις του ένα ιδιαίτερο χρώμα στο τοπίο. Συνεχίζοντας την επίπονη ανάβαση φθάνουμε σε πλάτωμα και αντικρίζουμε ξαφνικά την Δρακόλιμνη, που φαντάζει πανέμορφη στην πράσινη χλοασμένη επιφάνεια που την περιβάλλει.

Για να επισκεφτούμε την Δρακόλιμνη της Τύμφης ή της Γκαμήλας ξεκινάμε από το Μ. Πάπιγκο και αφού περάσουμε από το καταφύγιο της Αστράκας μέσα σε περίπου 4 ώρες την έχουμε προσεγγίσει. Η Δρακόλιμνη ξεπροβάλει εκεί που δεν την περιμένεις για να μας αφήσει άναυδους με το γαλάζιο της χρώμα. Βρίσκεται στα 2.050μ και πίσω της προβάλλει η κορυφή της Γκαμήλας. Για το βάθος της έχουν ακουστεί πολλοί μύθοι, μεταξύ των οποίων πως ένας Μπέης επί Τουρκοκρατίας έβαλε ένα πρωτοκολυμβητή από την Πρέβεζα να καταδυθεί και να μετρήσει το βάθος της. Αυτός χάθηκε στο εσωτερικό της λίμνης για 10 λεπτά και αφού κατάφερε να βγεί ζωντανός, κατατρομαγμένος άφησε εντολή να μην επιχειρήσει κανείς το ίδιο εγχείρημα. Σύγχρονες μετρήσεις που έγιναν έδειξαν πως δεν ξεπερνάει τα 3μ.. Ένας από τους μόνιμους κατοίκους της λίμνης αυτής είναι ο αλπικός τρίτωνας όπως και στον Σμόλικα.

Οι Δρακόλιμνες εξακολουθούν να ακροβατούν ανάμεσα στον μύθο και στην πραγματικότητα, εντυπωσιάζοντας με την φυσική ομορφιά τους.