Γιώργος Ιωάννου: Ψήγματα οικειότητος

Στις 16 Φεβρουαρίου συμπληρώνονται 35 χρόνια απουσίας του πνευματικού μας πατέρα Γιώργου Ιωάννου, ενός από τα αξιότερα τέκνα της Θεσσαλονίκης του περασμένου αιώνα που συντέλεσε πρωτοποριακά και γόνιμα όσο ελάχιστοι στην ανάδειξη της νεότερης ταυτότητάς της.

Σημειώνω πρόχειρα δέκα ψήγματα συγγένειας με το έργο του Ιωάννου, του πνευματικού ανθρώπου που το συγγραφικό του ύφος και το ιδιοσυγκρασιακό του κλίμα επέδρασαν στη γραφή μου περισσότερο από όλους: 

1. Με τη ματιά του σημάδεψε ανέγγιχτες περιοχές του κόσμου μας που αποκαλύφτηκαν στις εφηβικές μου αναζητήσεις προκαλώντας μου εκστατική έκπληξη –λες κι ήταν η χώρα μας terra incognita- ενώ, παράλληλα τα πεζογραφήματά του λειτούργησαν σαν εδάφια «κρυφών Ευαγγελίων» και σαν αντιτουριστικοί ταξιδιωτικοί οδηγοί γνωριμίας με το κοινωνικό γίγνεσθαι του πιο πρόσφατου και του άμεσα και έμμεσα πλέον οικείου μου ιστορικού χρόνου. 
2.Είναι Ρωμιός, όχι μόνον Έλληνας, και διατρανώνει αυτή την αίσθηση ταυτότητας του -με την διευρυμένη, την οικουμενική έννοια που προσδίδουμε στη Ρωμιοσύνη(με τις ιστορικές διαδρομές, τους αγώνες και τα πνευματικά και εν γένει πολιτιστικά επιτεύγματα του γένους). 
3. Είναι πρωτότυπα και ιδιότυπα θυμόσοφος με έντονα παραγωγικό στοχασμό και συναγωγή συμπερασμάτων εκφρασμένων με αφοριστική διατύπωση γύρω από θέματα που αφορούν στην περιπέτεια της ανθρώπινης ύπαρξης, στη γκάμα των διαπροσωπικών σχέσεων, στη σχέση του ατόμου και της ομάδας με τις ποικίλων μορφών εξουσίες. Ο ιδιάζων, πρωτογενής μα όχι αβαθής «φιλοσοφικός» του τρόπος εμπεριέχει και την επιλεκτική μα χωνεμένη αφομοίωση διδαγμάτων της βαθιάς, μακρόχρονης λαϊκής θυμοσοφίας με έντονη ανατολίτικη και «θεσσαλονικιώτικη» πινελιά. 
4. Είναι όχι ασφαλώς ο αποκλειστικός εγκωμιαστής της γενέτειρας αλλά εκείνος ο πνευματικός δημιουργός που «εισήγαγε» έναν πρωτότυπο, δικής του επινοήσεως, μοναδικό, τρόπο, σε ύψιστο βαθμό, λατρευτικού επαίνου προς την Θεσσαλονίκη, ενώ συντελώντας στην δόμηση του σύγχρονου μυθολογικού προσώπου της παράλληλα φροντίζει να την απομυθοποιεί. 
5.Φέρει στο πνευματικό του έργο και τρόπον τινά «διαλαλεί» την παθογένεια που προκλήθηκε απ’ τα ανεπούλωτα τραύματα στο σώμα της τουρκομερίτικης προσφυγιάς ενώ πασχίζει να την «δικαιώσει» για τις κατάφορες αδικίες που έχει υποστεί τόσο απ’ τους Τούρκους διώκτες της, όσο και απ’ τους ομογενείς Ελλαδίτες που την υποδέχτηκαν με απαξιωτική και εχθρική διάθεση. 
6. Είναι απ’ τους πλέον καίριους στοχαστικούς μοναχοπεριπατητές δύο μεγαλουπόλεων, Θεσσαλονίκης και Αθήνας, και απ’ τους ελάχιστους οξυδερκείς αστυγράφους-ανατόμους της ανθρωπογεωγραφικής σύνθεσής τους κατά το δεύτερο μισό του 20ου αι. έως τον θάνατό του. 
7. Ο ανεπιτήδευτος ανθρωποκεντρισμός του, η βαθιά, καλλιεργημένη συναισθησία του και ο πλουραλιστικός, εμπειρικός κοινωνικός πλούτος που έχει θησαυρίσει στα γραπτά του τον καθιστά άριστο κοινωνιογράφο και ψυχογράφο. 8. Η δημιουργική του πληθωρικότητα, με το βάρος να πέφτει στις πλάτες της πεζογραφίας του, δεν αναιρεί σε αξία, ευρηματικότητα και χρησιμότητα τις άλλες πτυχές της δημιουργικής του ενασχόλησης, κυρίως τόσο του ποιητή, όσο και του ερευνητή-εθνογράφου. 
9. Κατά βάθος είναι συγγραφέας «προλεταριακός»(στο έργο του παρελαύνουν όλες οι ποικιλίες των εργατικών επαγγελμάτων και χαρακτήρων των λαϊκών τάξεων), με ισχυρή έμφαση στην ανάδειξη του «λούμπεν». 
10. Σε πολλά κείμενά του, όπου η αφήγηση συνδυάζεται αρμονικά με το δοκιμιακό ύφος, ανιχνεύονται ανάγλυφα εκλεκτά χωρία, που το καθένα χωριστά και εν συνόλω αποκτούν την πολύτιμη σημασία μιας «κιβωτού μνήμης» της πατριδογνωσίας μας.

*Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ-αφιέρωμα στον συγγραφέα