Ένα ολόκληρο έθνος, με τον δικό του πληθυσμό, πολιτισμό και ταυτότητα, στον παλαιστινιακό θύλακα της Γάζας διαγράφεται, γράφει η αρθρογράφος Nesrine Malik.
Πάνω από είκοσι χιλιάδες άνθρωποι, ανάμεσά τους χιλιάδες μικρά παιδιά, έχουν σκοτωθεί, επτά χιλιάδες αγνοούνται κάτω από τα ερείπια, δεκάδες χιλιάδες είναι οι τραυματίες. Ακαδημαϊκοί, ποιητές, δημοσιογράφοι σκοτώνονται.
Το Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας, το πρώτο ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που ιδρύθηκε στη Λωρίδα της Γάζας το 1978 και το οποίο κυρίως εκπαιδεύει γιατρούς και μηχανικούς σε αυτήν την περιοχή, καταστράφηκε και μαζί του περισσότερα από 200 σχολεία. Ο Sufyan Tayeh, ο πρύτανης του πανεπιστημίου, σκοτώθηκε με την οικογένειά του σε αεροπορική επιδρομή. Ακαδημαϊκοί υψηλού προφίλ πέθαναν επίσης, όπως ο Δρ Muhammad Eid Shabir, μικροβιολόγος, και ο Δρ. Refaat Alareer, εξέχων ποιητής και συγγραφέας, του οποίου το ποίημα If I Must Die κοινοποιήθηκε ευρέως μετά τον θάνατό του. Περισσότεροι από 60 δημοσιογράφοι έχουν πεθάνει [από την έναρξη του πολέμου.
Μαζί με τους ανθρώπους χάνεται κι ένας πολιτισμός. Νωρίτερα αυτό το μήνα, το παλαιότερο τζαμί της Γάζας καταστράφηκε από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές. 4.000 m2 ιστορίας, αρχιτεκτονικής, πολιτιστικής κληρονομιάς και άσκησης λατρείας, έγιναν σκόνη. Η εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου, η παλαιότερη στη Γάζα, υπέστη ζημιές από άλλη αεροπορική επιδρομή τον Οκτώβριο. Χρησιμοποιήθηκε για τη στέγαση εκτοπισμένων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των Γαζανών που ανήκαν σε [μία από τις] παλαιότερες χριστιανικές κοινότητες στον κόσμο, που χρονολογούνται από τον 1ο αιώνα. Μέχρι στιγμής, περισσότερα από 100 μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς στη Γάζα είτε έχουν υποστεί ζημιές είτε έχουν ισοπεδωθεί πλήρως. Ανάμεσά τους, ένα ρωμαϊκό νεκροταφείο ηλικίας άνω των 2.000 ετών, καθώς και το μουσείο της Ράφα, αφιερωμένο στη θρησκευτική και αρχιτεκτονική κληρονομιά αυτής της περιοχής.
Σύμφωνα με έρευνα των New York Times, οι ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις καταστρέφουν με μπουλντόζες νεκροταφεία καθώς προχωρούν στη Λωρίδα της Γάζας. Έχουν καταστρέψει τουλάχιστον έξι από αυτά.
Ο Αχμέντ Μασούντ, Βρετανός συγγραφέας παλαιστινιακής καταγωγής από τη Γάζα, δημοσίευσε μια φωτογραφία του να επισκέπτεται τον τάφο του πατέρα του, καθώς και ένα βίντεο με τα ερείπια. «Αυτό είναι το νεκροταφείο του στρατοπέδου Jabaliya», έγραψε. Εδώ θάφτηκε ο πατέρας του. «Πήγα να τον επισκεφτώ τον Μάιο», συνεχίζει. Σήμερα, ισραηλινά τανκς έχουν καταστρέψει αυτό το νεκροταφείο και ο τάφος του πατέρα μου έχει εξαφανιστεί. Δεν θα μπορώ να τον επισκεφτώ ή να του μιλήσω άλλο».
Βιβλιοθήκες και μουσεία ισοπεδώνονται και τα έγγραφα που έχουν καεί αφήνουν ένα κενό στις μνήμες των ανθρώπων. Εν τω μεταξύ, η κλίμακα των δολοφονιών είναι τέτοια που ολόκληρες μεγάλες οικογένειες εξαφανίζονται. Όλα συμβαίνουν σαν να σκίζουμε σελίδες από ένα βιβλίο. Η Ντίνα Μάταρ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Σόας στο Λονδίνο, εξηγεί στους Financial Times ότι «τέτοιες απώλειες διαγράφουν τις μνήμες και τις ταυτότητες όσων επιζούν. Είναι σημαντικό να έχεις αναμνήσεις, σου επιτρέπει να ανασκευάσεις τις ιστορίες και τα ταξίδια των απλών ανθρώπων»…
Στη Γάζα, καλλιτέχνες, μουσικοί, ποιητές και πεζογράφοι ευδοκίμησαν, όπως είναι φυσικό όταν δίνεται σε έναν λαό η ευκαιρία να εκφραστεί, ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες. Κι αυτοί εξαφανίζονται. Η Heba Zagout, ζωγράφος ιερών τόπων και Παλαιστίνιων γυναικών με παραδοσιακές κεντητές φορεσιές, σκοτώθηκε τον Οκτώβριο, λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση ενός βίντεο που έλεγε: «Βλέπω την τέχνη ως ένα μήνυμα που μεταφέρω στον έξω κόσμο για την παλαιστινιακή υπόθεση και την παλαιστινιακή ταυτότητα.»
Ο Mohammed Sami Qariqa, ένας άλλος καλλιτέχνης, είχε βρει καταφύγιο σε ένα νοσοκομείο. Εξήγησε στο Facebook ότι αναφέρει την εμπειρία του «για να ενημερώσω για τα γεγονότα μέσα στο νοσοκομείο, να καταγράψω ένα σύνολο λεπτομερειών με το τηλέφωνό μου, σε μορφή φωτογραφιών, βίντεο, ηχογραφήσεων φωνητικών, γραφής, σχεδίων κ.λπ. Συλλέγω πολλές από αυτές τις ιστορίες με διαφορετικές τεχνικές». Σκοτώθηκε τρεις μέρες αργότερα όταν το νοσοκομείο χτυπήθηκε από πύραυλο.
Έτσι γίνεται το σβήσιμο ενός λαού. Έτσι εκμηδενίζεται η αίσθηση του ανήκειν, έτσι ώστε με την πάροδο του χρόνου, ανεξάρτητα από τον αριθμό των επιζώντων, θα υπάρχουν όλο και λιγότεροι που θα δεσμεύονται ως κάτοικοι της Γάζας και θα νιώθουν λαός της Παλαιστίνης…
Nesrine Malik (αποσπάσματα από https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/dec/18/gaza-israel-destroying-culture-and-identity
