Αιτία θανάτου: απελπισία

Περίεργα παιχνίδια παίζει το μυαλό κάποιες φορές. Έρχεται μια είδηση κι από πίσω της σέρνει ένα ολόκληρο ορμητικό ποτάμι από λέξεις και συνειρμούς. Έτσι μου συνέβη μόλις διάβασα την είδηση για τον 40χρονο Αφγανό πρόσφυγα Μοχάμεντ Ουάλι, που βρέθηκε κρεμασμένος στη δομή προσφύγων στα Οινόφυτα. Μόλις είχε απορριφθεί οριστικά η αίτηση ασύλου του, ύστερα από τρία χρόνια παραμονής στην Ελλάδα «μας». Απλό, απλούστατο. Ως αιτία θανάτου βέβαια, δεν θα καταγραφεί η απελπισία. Η νεκροψία δεν μπορεί να ανιχνεύσει την απελπισία, ούτε η απόρριψη αιτήσεως ασύλου υπάρχει στα δεδομένα της επιστήμης ως αιτία θανάτου. Ένας πρόσφυγας λιγότερος. Θα χαρούνε όσοι προστατεύουν την Ελλάδα «μας». Ένας λαθροέποικος, ένας λαθροεισβολέας ή (γιατί όχι;) σύμφωνα με τα όσα γράφει πολύ σοβαρά ο κύριος Πρετεντέρης, ένας αριστερός λιγότερος.

Και να σου όλοι οι σταχτόψυχοι και όλοι οι κουκουλοφόροι και όλοι οι μεγάλοι δράκοι σε παράταξη να πανηγυρίζουν ανάβοντας πύρινους σταυρούς. Στον αμερικάνικο νότο, έβγαζαν και καρτ ποστάλ με τους λιντσαρισμένους μαύρους. Εδώ όχι. Τουλάχιστον, όχι ακόμα. Έχει δρόμο η θηριωδία μπροστά της. Άλλωστε όπως έχει πει και μέγας Φόκνερ, «Το παρελθόν δεν είναι νεκρό, δεν είναι καν παρελθόν». Και ιδού στο ελληνικό «τώρα» ένας Αφγανός μετανάστης να κρέμεται από ένα δέντρο στα Οινόφυτα, σαν  «τα παράξενα φρούτα» που κρέμονταν από τα δέντρα του Αμερικανικού Νότου, «φρούτα» που τραγούδησε η Μπίλλυ Χολιντέι.

Κι ένα ποτάμι από άγριους συνειρμούς να παρασέρνει την ψυχή και το μυαλό, για να το βγάλει (αρχές Ιουνίου) σ’ εκείνη την τελετή παράδοσης από την Ιερά Σύνοδο στον Ελληνικό Στρατό, μετά βαΐων και κλάδων, φανών και λαμπάδων, αίνων και ύμνων, τέσσερις (πανάκριβες υποθέτω) θερμικές κάμερες. Εκείνες που μέσα στο πιο πηχτό σκοτάδι ακόμα (ή ιδίως τότε;) της ψυχής βρίσκουν το θήραμα, το εχθρικό υποκείμενο ή αντικείμενο από την θερμότητα που εκπέμπει. Μπορούν λέει να ανιχνεύσουν άρμα μάχης στα 5χλμ, κίνηση ανθρώπου στα 2,5χλμ, ενώ στο 1χλμ μπορεί να γίνει αναγνώριση προσώπου. Τις χάρισαν οι ιεράρχες της αγάπης για να προστατευτεί ο Έβρος «μας».

Για να μην  μπορεί να ξεφύγει η μάνα με το παιδί που ψάχνει μέσα στο πηχτό μαύρο των ανθρώπων, τον πόρο προς την ζωή. Για να αναγνωρίζεται από μακρυά το πρόσωπο της απελπισίας που κρύβεται για να περάσει στον κόσμο των ζωντανών. Έβλεπες τον αρχιεπίσκοπο να κοιτάζει στον φακό της κάμερας, τον αβυσσαλέο  ανασκολοπισμό του «έστιν δίκης οφθαλμός ος τα πανθ’ ορά» και ανατρίχιαζες. Κι από δίπλα ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος. «Η πατρίς ευγνωμονούσα».

Και τώρα ένας πρόσφυγας κρέμεται από το δέντρο. Δεν εκπέμπει θερμότητα. Παγωμένο το σώμα του. Παγωμένες οι γύρω ψυχές. Οι θερμικές κάμερες δεν αναγνωρίζουν νεκρούς. Έχουν αυτή την κατασκευαστική αστοχία. Ούτε νεκρούς αναγνωρίζουν ούτε νεκρές ψυχές.

Ο παγωμένος θάνατος κρέμεται από το δέντρο. Είναι εδώ. Η οδύνη είναι εδώ. Κι ο καθένας προσφέρει στον θάνατο ό,τι μπορεί. Άλλος το δάκρυ του κι άλλος το μίσος του. Όμως όλα τα μαζεύει η ζωή. Όλα τα συγκεντρώνει. Όσες θερμικές κάμερες κι αν χαρίσουν, όσα θηρία και αν μετατραπούν σε «πατριώτες», όσα άμφια κι αν περιβληθεί η ακαμψία μιας παγωμένης «αγάπης», τα καραβάνια των κατατρεγμένων δεν θα πάψουν να προσφέρουν ένα απίστευτο μέγεθος που διευρύνει τη σκέψη και το αίσθημα.

Από τον Αμερικανικό Νότο μέχρι τον Έβρο. Από την Μινεάπολη μέχρι τα Οινόφυτα. Από την Υεμένη μέχρι την Χίο. Από τη Λιβύη μέχρι τη Σάμο. Από το χτες στο αύριο. Δεν θα πάψουν τα καραβάνια των κατατρεγμένων να προσφέρουν ακριβώς την κατακλυσμιαία οδύνη και τα συμπεράσματα που παράγει.  Αυτή την οριστική οδύνη προσφέρουν οι μαρτυρικοί αθώοι όλων των ημερών. Οι homo sacer μιας αυτοκρατορίας των νεκρών. Μιας αυτοκρατορίας που καταρρέει πάνω στους νεκρούς. Εκείνους που φονεύει για να συντηρήσει τον θάνατό της κι όλο έρχεται παφλάζοντας, από τα αίματα.

Όμως επιμένω: όλα τα συγκεντρώνει η ζωή. Και προπαντός τον ωρολόγιο χτύπο της οδύνης των κατατρεγμένων, που χτυπάει με την τεράστια θερμοκρασία που έχει η καρδιά του κόσμου. Όλα τα συγκεντρώνει η ζωή. Και τα αποδίδει στην ώρα τους.