Αθηνά Παπανικολάου, «Γλυφό νερό» (διηγήματα)

Υπάρχουν κείμενα (τα περισσότερα) που τα διαβάζεις σε διάφορους ιστότοπους οποιαδήποτε στιγμή της μέρας και στη στιγμή τα ξεχνάς χωρίς να αφήσουν ίχνος πάνω στην ψυχή σου. Υπάρχουν και κείμενα (σπάνιες εξαιρέσεις) που θα ήθελες να τα είχες γράψει εσύ. Ύστερα από καιρό πολλά από αυτά τα βρίσκεις τυπωμένα και συγκεντρωμένα σε ένα βιβλίο. Και τότε η χαρά σου είναι μεγάλη. Γιατί τα ξαναδιαβάζεις σα να τα βλέπεις για πρώτη φορά.

Μιλώ για το «Γλυφό νερό», την άρτι εκδοθείσα συλλογή 17 διηγημάτων της Αθηνάς Παπανικολάου από τις εκδόσεις «Ενύπνιο». Διηγήματα μικρής έκτασης αλλά επιδέξιας σύνθεσης όπως ταιριάζει στη μικρομυθοπλασία που σέβεται το είδος της, εκείνη τη μικρομυθοπλασία που ξέρει να κολυμπά στον ωκεανό των αφηγήσεων και των διασταυρούμενων κειμένων.  

Η γλώσσα της Παπανικολάου κόβει σαν ξυράφι φέτες φέτες τη ζωή για να σώσει τελικά την ίδια τη ζωή. Για να φτάσει στις καλύτερες στιγμές της, οι σιωπές των διηγήσεών της να είναι οι πιο εύγλωττες δηλώσεις. Η Παπανικολάου έχει επίγνωση ότι αυτό που δεν το λέμε και επιδέξια το κρύβουμε αποτελεί το δομικό συστατικό μιας αξιοσύστατης αφήγησης. Νομίζω πως εδώ ισχύει ο λόγος του Ουρουγουανού μουσικού και γιατρού Jorge Drexler: «Δεν είναι το φως αυτό που έχει σημασία στην αλήθεια, είναι τα δώδεκα δευτερόλεπτα του σκοταδιού».

Κι αν για τους περισσότερους αναγνώστες η μικρομυθοπλασία συνιστά τη μινιατούρα μιας ευρύτερης ιστορίας, η Παπανικολάου έρχεται να διαψεύσει αυτή την πλάνη. Η γραφή της είναι «τόσο όσο», επιτρέποντας στον αναγνώστη με τη δύναμη της φαντασίας αλλά και την ευαισθησία του να ολοκληρώσει στο μυαλό του κάθε ιστορία. Η αφηγηματική καθαρότητα, η πύκνωση, η διαύγεια του λόγου, η εκφραστική απλότητα, η αφαιρετική ματιά, το αφηγηματικό πλάτος αλλά συγχρόνως και το ψυχογραφικό βάθος κάθε στιγμιότυπου στο οποίο κάθε φορά εστιάζει τον φακό της, συνιστούν την ευρηματική σύνθεση των περισσότερων μικροαφηγήσεών της.

Η «Γεωγραφία», το «Γλυφό νερό», τα «Μαθήματα γραφής», «Ο καθρέφτης» και τα «Ραγίσματα» αποτελούν -κατά τη γνώμη μου- τις καλύτερες στιγμές του βιβλίου, χωρίς φυσικά να υπολείπονται σε ποιότητα και τα υπόλοιπα.

Καλοτάξιδο το «Γλυφό νερό», Αθηνά! Εμείς σίγουρα ξεδιψάσαμε.