Έρευνα: Οι νέες ασθένειες προέρχονται από την καταστροφή της Φύσης

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με "κυνήγι των ιών" προειδοποιούν για περισσότερα από δέκα χρόνια τώρα, για την εμφάνιση νέων ασθενειών που συνδέονται με την αποψίλωση των δασών. Η ελονοσία, η Έμπολα, ο Covid-19 ... η ανθρώπινη επιθετικότητα στα οικοσυστήματα καταλήγει να θέτει σε κίνδυνο την ίδια ανθρώπινη ζωή.

Η εμφάνιση αυτών των νέων παθογόνων, όπως και ο κοροναϊός(που είναι υπεύθυνος για το Covid-19), δεν είναι τίποτα άλλο από το αποτέλεσμα της καταστροφής οικοσυστημάτων των τροπικών ζωνών. Η καταστροφή(αποψίλωση δασών) γίνεται για να ανοίξει ο δρόμος στις εντατικές αγροτο-βιομηχανικές μονοκαλλιέργειες. Η εμφάνιση αυτών των ασθενειών προέρχεται επίσης από τη χειραγώγηση και την εμπορία της άγριας χλωρίδας και πανίδας, που συχνά απειλούνται με εξαφάνιση.

Οι επιστήμονες μελετούν τους δεσμούς μεταξύ της έκρηξης των ιογενών ασθενειών και της αποψίλωσης επί μία δεκαετία τώρα. Και το συμπέρασμα είναι το ίδιο, όταν μία μπουλντόζα συνθλίβει τα πάντα στην πορεία της σε ένα βουνό, τότε εμφανίζονται στους ανθρώπους παράξενα συμπτώματα και ασθένειες μέχρι τώρα άγνωστες.

Νέες εστίες επιδημιών

Αυτό έχει συμβεί σε πολλές χώρες, από τη Νοτιοανατολική Ασία έως τη Λατινική Αμερική, διαπιστώνει ο Carlos Zambrana-Torrelio, ένας Βολιβιανός ερευνητής και αντιπρόεδρος του EcoHealth Alliance, οργανισμού που ειδικεύεται στη μελέτη των σχέσεων μεταξύ του περιβάλλοντος και των αναδυόμενων παθολογιών, με έδρα τη Νέα Υόρκη. Ο ερευνητής διασχίζει ευαίσθητες περιοχές του πλανήτη και ερευνά τις μεταξύ τους σχέσεις καθώς και τις σχέσεις με το οικοσύστημα τους.

Οι ασθένειες αυτές που μεταδίδονται από τα ζώα σε ανθρώπους, υπήρχαν πάντα και παντού στον κόσμο, χωρίς όμως να εξαπλώνονται καθώς δεν έβρισκαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να εξαπλωθούν.

Τον περασμένο Ιούνιο, εντοπίστηκε μια νέα επιδημική έκρηξη στη Βολιβία, που προκλήθηκε από τον ιό Chapare [που ονομάστηκε έτσι από μια επαρχία στην περιοχή Cochabamba, στο κέντρο της χώρας, όπου ανακαλύφθηκε].

Η καταστροφή των τροπικών δασών

Ο ιός chapare εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2003 στην περιοχή Cochabamba, μια περιοχή αποψιλωμένη προκειμένου να γίνουν ορυζώνες, όπου η συγκομιδή είναι, κατά κανόνα, χειρονακτική και οι αγρότες ζουν κοντά στις φυτείες.

Τώρα, δεκαέξι χρόνια αργότερα, ένας άνθρωπος με συμπτώματα, που οι γιατροί δεν αναγνώρισαν αμέσως, έφτασε στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης στην περιοχή La Paz [πάνω από 300 χιλιόμετρα μακριά]. Κανείς δεν ξέρει πώς ο ιός ταξίδεψε από τα τροπικά δάση και τους οριζώνες στα ύψη των Άνδεων.

'Ενας άλλος ερευνητής, ο Carlos Zambrana-Torrelio, εργάζεται στην Αφρική, κυρίως στη Λιβερία και τη Σιέρρα Λεόνε, όπου η επιδημία Ebola εξέπληξε τους πάντες με τη μολυσματικότητα τους.

Τι συνέβη; θεωρείται βέβαιο ότι ο κατακερματισμός του τροπικού δάσους ήταν η πρώτη αιτία της ασθένειας: η αποψίλωση έχει ωθήσει πράγματι πολλά είδη νυχτερίδων να συγκεντρωθούν, σε σφιχτές ομάδες, στα σπάνια δέντρα που εξακολουθούν να στέκονται όρθια. Αυτή η συνάντηση διαφορετικών ειδών, τα οποία στο συνηθισμένο περιβάλλον δεν αλληλεπιδρούν, χρησίμευσε ως χώρος  καλλιέργειας του ιού [οι νυχτερίδες είναι ύποπτες ως μία από τις δεξαμενές του ιού Ebola].

Όλα αρχίζουν με την αποψίλωση των δασών. Στο Βόρνεο, ο κατακερματισμός της δασικής κάλυψης προκαλεί αύξηση της ελονοσίας. Η εξήγηση; Σε ανοικτούς χώρους, υπάρχουν μεγαλύτερες τρύπες στις οποίες συλλέγεται νερό όπου εκτρέφονται τα κουνούπια. Αυτά θα μεταδώσουν το παράσιτο [που δίνει την ελονοσία]. Ενώ οι ζωονοσογόνες ασθένειες δεν είναι καινούργιες, αλλά αυξάνονται. Ο David Quammen διερευνά τους λόγους στο βιβλίο του Spillover: Ζωικές Λοιμώξεις και η Επόμενη Ανθρώπινη Πανδημία.

Η εκδίκηση της Φύσης

Η εκτροφή βοοειδών, πρόσθεσε στην καταστροφή των φυσικών οικοτόπων και των διασπασμένων οικοσυστημάτων. Σύμφωνα με τον David Quammen, όλα τα στοιχεία συνηγορούν πως πρόκειται για την εκδίκηση της Μητέρας Φύσης.

Σε μια ραδιοφωνική συνέντευξή του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Quammen διευκρινίζει ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε το κοινό σημείο όλων των ζωονόσων:

Έχουμε πολλαπλασιαστεί πολύ και διακόπτουμε διαρκώς τη συνέχεια του πλανήτη ... Καταστρέφουμε τα τροπικά δάση. Τσακίζουμε τη ζωή των δασών. Όταν μπαίνεις σε ένα δάσος, αρκεί απλά να κουνήσεις ένα δέντρο και οι ιοί θα πέσουν- κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Τα οικοσυστήματα είναι σύνθετα και αλληλένδετα, και οι εξελικτικές σχέσεις τους κατανοούνται εν μέρει χάρη στις επιστημονικές παρατηρήσεις των ασθενειών. Η καταστροφή τους στο όνομα της προόδου ή απλά της απληστίας έχει σκοτεινές πλευρές που καταλήγουν στην ίδια την ανθρώπινη σάρκα με οδυνηρό τρόπο.

Η εξέλιξη των ιών

Όταν, για παράδειγμα, ο Jair Bolsonaro υπερηφανεύεται για την κυριαρχία της Βραζιλίας πάνω στις στάχτες του Αμαζονίου, το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να περιμένουμε την ασθένεια που θα προκύψει, όταν αυτό το δάσος μετατραπεί σε γεωργική εκμετάλλευση. Όπως προκύπτει από μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2010 στο επιστημονικό περιοδικό Emerging Infectious Diseases: η καταστροφή του 4% του τροπικού δάσους έχει οδηγήσει σε αύξηση κατά 50% των κρουσμάτων ελονοσίας.

Τα άγρια ​​είδη δεν είναι άρρωστα από τους ιούς που μεταφέρουν, επειδή έχουν εξελιχθεί μαζί με τους ιούς επί χιλιάδες χρόνια.

"Οποιοδήποτε ζώο μπορεί να μεταφέρει περίπου πενήντα διαφορετικούς ιούς. Είναι μέρος της δυναμικής του συστήματος. Αν δεν υπήρχαν άνθρωποι, δεν θα υπήρχε μετάδοση», λέει ο Carlos Zambrana-Torrelio.

Ο Fidel Baschetto, κτηνίατρος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα της Αργεντινής, προσθέτει: "Οι ιοί που είναι νέοι για εμάς, όμως δεν είναι νέοι στη φύση. Επομένως, πρόκειται για το ερώτημα εάν μιλάμε για μια αναδυόμενη ασθένεια γενικά ή μια αναδυόμενη ασθένεια για τον άνθρωπο. Πολλοί ιοί έχουν εξελιχθεί από κοινού με ορισμένα είδη τα οποία δεν πάσχουν από τη νόσο. Το παθογόνο ξέρει ότι όταν εισέρχεται σε ένα νέο οργανισμό, δεν πρέπει να τον αρρωστήσει ή τουλάχιστον δεν πρέπει να τον σκοτώσει. Επειδή ο θάνατος του οικοδεσπότη -αυτός που ονομάζουμε ασθενής - προκαλεί επίσης το θάνατο του παθογόνου. Κανείς μικροοργανισμός δεν σκοπεύει να σκοτώσει τον ξενιστή του. Αλλά πριν εξελιχθεί αυτός ο μικροοργανισμός, κάτι που μπορεί να διαρκέσει χιλιάδες χρόνια, η συγκατοίκηση παράγει την ασθένεια", προσθέτει ο Αργεντινός επιστήμονας.

Ο καταστροφικός ακρωτηριασμός της φύσης από τον άνθρωπο

Μην κατηγορείτε τις νυχτερίδες, τα κουνούπια, τα ποντίκια ή τους παγκολίνους. Το πρόβλημα προέρχεται από αυτό που κάνουμε εμείς στα οικοσυστήματα τους. Η μετάδοση στον άνθρωπο του κοροναϊού συνέβη σε μια αγορά στο Wuhan, μια κινεζική πόλη, όπου γίνεται Το παράνομο εμπόριο αυτών των ζώων που ακολουθεί τις ίδιες διαδρομές με το εμπόριο ναρκωτικών και όπλων και αξίζει δισεκατομμύρια δολάρια. Οι καταναλωτές αυτού του κρέατος έζησαν κάποτε στην ύπαιθρο και μετανάστευσαν στην πόλη: σήμερα, αντί για κυνήγι, παίρνουν τις προμήθειές τους από τις αγορές για να προσπαθήσουν να ξανακερδίσουν τη γεύση της παιδικής τους ηλικίας.

Προστατέψτε τα οικοσυστήματα: διακυβεύεται η επιβίωσή μας

Στην περίπτωση του SARS (σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο), το οποίο διέσχισε επίσης το φράγμα των ειδών σε μία από αυτές τις αγορές νωπών προϊόντων, τα περιττώματα νυχτερίδων επέτρεψαν στον ιό να φτάσει στο σημείο να γίνει μια επιδημία που έπληξε 8.000 άτομα το 2003.

Αυτό το φαινόμενο δεν εμφανίζεται μόνο στην Κίνα, όπου η κυβέρνηση έχει απαγορεύσει την πώληση αυτών των προϊόντων, μεταφέροντας πιθανώς το εμπόριό τους στην παράνομη αγορά.

Στην Αργεντινή, «πολλοί άνθρωποι καταναλώνουν άγρια ​​είδη (ψάρια, αμφίβια, ερπετά, πτηνά και θηλαστικά) χωρίς να γνωρίζουν αν αυτή η συνήθεια είναι πιθανό να οδηγήσει στη μετάδοση παρασίτων ή άλλων ασθενειών, καθώς οι συνθήκες υγιεινής στην κατανάλωση των άγριων ζώων δεν είναι οι καλύτερες", λέει ο Claudio Bertonatti, επιστημονικός σύμβουλος στο Ίδρυμα Félix de Azara. Επομένως, με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εμφανιστούν και νέες εστίες λοίμωξης.

Η προστασία των οικοσυστημάτων δεν είναι μόνο κάποιο οικολογικό πρόταγμα, αλλά η ίδια η επιβίωσή μας. Εάν η Γη είναι άρρωστη, θα είμαστε κι εμείς. "Πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε ένα ανεξάρτητο μέρος του συστήματος της Φύσης", λέει ο Carlos Zambrana-Torrelio. Επειδή κακώς συμπεραίνουμε ότι μπορούμε να μεταμορφώσουμε, να καταστρέψουμε και να τροποποιήσουμε το περιβάλλον. Οποιαδήποτε αλλαγή επιβάλλουμε στον πλανήτη θα έχει αντίκτυπο στην υγεία μας. "Είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα. Το πεπρωμένο μας είναι κοινό, με ή χωρίς μάσκα".

Courrier international