Του Κωνσταντίνου Σουλαντίκα
Σε “V for Vendetta”, αλλά σε μια ανεστραμμένη και… διεστραμμένη εκδοχή, μετέτρεψε το κράτος τον δίκαιο αγώνα του “κρατούμενου” Βασίλη Δημάκη, στη γνωστή πλέον υπόθεση, που -ευτυχώς- είχε ευτυχή κατάληξη για τον τελευταίο. Το αρχικό σλόγκαν, έτσι, κατέληξε ως “V for Vasilis”, με το “V” να αντιπροσωπεύει ακόμα τη λέξη “Victory” (Νίκη) και όχι “Vendetta” για τον Βασίλη, στην περίπτωση που τα πράγματα έπαιρναν άσχημη τροπή.
Το αυτονόητο τελικά επικράτησε, χάρη στη δύναμη της θέλησης και στην αλληλεγγύη. Η ανθρωπιά νίκησε τον αυταρχισμό της εξουσίας, η οποία ανέκαθεν δυσκολεύεται ή αρνείται να κρύψει το πραγματικό της, αποκρουστικό πρόσωπο, αυτό του τέρατος, και πολεμά λυσσαλέα να συντρίψει κάθε δίκαιο αγώνα και κάθε ίχνος αξιοπρέπειας. Αντιμάχεται ακόμα και την ίδια τη ζωή, ούσα από τη φύση της αντιφατική ως έννοια και (μη) ύπαρξη.
Η αργή αυτοκτονία όλων ονομάζεται ζωή, μέσα στο κράτος, όπως τόνιζε ο Νίτσε (“Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα” / α’ μέρος / “Για το νέο είδωλο”), που συμπλήρωνε πως εκεί που σταματά το κράτος –“το πιο ψυχρό απ’ όλα τα ψυχρά τέρατα” -, εκεί αρχίζει ο Άνθρωπος.
Ο άνθρωπος, που πρέπει να υποφέρει για να είναι κανείς (το κράτος, η εξουσία) βέβαιος πως τον υπακούει. «Δύναμη (εξουσία) είναι να επιβάλεις πόνο και ταπείνωση. Δύναμη (εξουσία) είναι να κομματιάσεις το ανθρώπινο μυαλό και να το συναρμολογήσεις πάλι, δίνοντας του το σχήμα που θέλεις εσύ», όπως γράφει ο Τζ. Όργουελ στο “1984”.
Όσον αφορά στα εγκλήματα, η δράση των κρατών όχι μόνο δεν αποτρέπει τους ανθρώπους από αυτά «…αλλά αντιθέτως τα αυξάνει καθώς διαρκώς διαταράσσει και υποβιβάζει το ηθικό επίπεδο της κοινωνίας» (Λ. Τολστόι – “Το νόημα της Ρωσικής Επανάστασης”).
Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώθηκαν ξανά, αυτήν τη φορά βρίσκοντας εφαρμογή στην περίπτωση του Βασίλη Δημάκη. Έπρεπε να υποφέρει για να νιώσουν ότι υπακούει στον αυταρχισμό και τον παραλογισμό τους, έπρεπε να αγγίξει τα όρια της “αυτοκτονίας” για να διεκδικήσει το αυτονόητο για μια καλύτερη ζωή στο μέλλον, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσαν να τον ωθήσουν να επιστρέψει στο “εγκληματικό” του παρελθόν, αυτό που με τόσο αγώνα άφησε πίσω του.
Ο Βασίλης νίκησε το καφκικό κράτος και τους εκπροσώπους του. Τους νίκησε: επειδή αποκάλυψε ξανά το πρόσωπο του τέρατος. Επειδή τους εξέθεσε. Επειδή δεν λύγισε και δεν υπάκουσε. Επειδή δεν οπισθοχώρησε. Επειδή ένωσε ανθρώπους που στάθηκαν αλληλέγγυοι, απέναντι στον πραγματικό εχθρό και αποκάλυψε το ψέμα τους, τα ψέματα τους. [«Και ψυχρά επίσης ψεύδεται (το κράτος) και τούτο το ψέμα βγαίνει σερνόμενο από το στόμα του: “εγώ, το κράτος, είμαι ο λαός”» - Φ. Νίτσε].
Ο Βασίλης τους είχε νικήσει ήδη, όταν αποφάσισε να εξελιχθεί και να συνειδητοποιηθεί, μέσα στην φυλακή, κόντρα στη συνθήκη του δήθεν “σωφρονισμού” που αντιστρέφει τη διαδικασία της εξέλιξης. Ο Βασίλης τους είχε ήδη νικήσει όταν αποφάσισε να συνεχίσει και να ολοκληρώσει αυτό που είχε παρατήσει στα 15 του για να μπορέσει να επιβιώσει ως εγχώριος οικονομικός μετανάστης. Ο Βασίλης τους είχε ήδη νικήσει όταν αγωνιζόταν όχι μόνο για τα δικά του δικαιώματα, αλλά και άλλων κρατουμένων ή και όλων των κρατουμένων. Κι αυτό το τελευταίο ήταν ο κύριος λόγος της εκδικητικής τους μανίας απέναντί του. “Έγκλήματα” ασυγχώρητα η διεκδίκηση του αυτονόητου, η επίκληση στην ανθρωπιά και η αλληλεγγύη στην κοινωνία μας, μέσα κι έξω από τις φυλακές.
Ναι, ο Βασίλης Δημάκης δήλωσε ανθρωπιστής, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε πριν λίγες μέρες. Ο ερπετοειδής εγκέφαλος είναι δύσκολο να δεχτεί κάτι τέτοιο για έναν άνθρωπο που εγκλημάτησε στο παρελθόν και που συκοφαντείται με γκεμπελίστικες μεθόδους από “αδίστακτους κακοποιούς” της εξουσίας. Το πιο αρχέγονο τμήμα του εγκεφάλου αντιλαμβάνεται ως “ανθρωπιστή” ή “φιλάνθρωπο”, συγχέοντας μάλιστα τις έννοιες, μόνον όποιον πληροί κάποια παραπλανητικά μικροαστικά πρότυπα: είναι “σωστός” οικογενειάρχης (άσχετα με το πώς φέρεται στη γυναίκα και τα παιδιά του), έχει κύρος και φοράει γραβάτα, μπορεί να κλέβει δις από το γραφείο του με μια υπογραφή (κι όχι να ληστεύει τράπεζες για μικροποσά πχ), θέτει σε κίνδυνο τις ζωές χιλιάδων ή εκατομμυρίων ανθρώπων -αν δεν αφαιρεί κιόλας- με τις αποφάσεις του και τις προτροπές του, φάσκοντας κι αντιφάσκοντας πολλές φορές, δίνει εντολές για άσκηση βίας σε αθώους, ωθεί ανθρώπους στην πείνα, την ανέχεια και τον εξευτελισμό, μιλάει ανοιχτά για ανάγκη μείωσης του παγκόσμιου πληθυσμού κλπ. κλπ.
Έχει, μάλιστα, τεράστιο ενδιαφέρον από ψυχιατρικής πλευράς η ανάπτυξη αισθημάτων παθολογικού “έρωτα” ενίων για τους κατά συρροή βιαστές και εκμεταλλευτές τους, που φτάνει μέχρι την τύφλωση, την ανάγκη υπεράσπισης τους, την απενοχοποίηση, ακόμα και στην ταύτιση. Στέκομαι αλληλέγγυος στα θύματα αυτού του συνδρόμου και τους συμπονώ. Προφανώς, εξαιρούνται όσοι στοχεύουν στην αποκόμιση (οικονομικού ή άλλης φύσης) οφέλους ή (πολιτικής) υπεραξίας από αυτήν τη διαδικασία. Αυτοί είναι καταδικασμένοι να κυλιούνται αιώνια στη λάσπη τους (πώς αλλιώς θα είχαν πρόσβαση και θα την πετούσαν με τόση ευκολία και έλλειψη συνείδησης;).
Για να κλείσω, όμως: Όχι, ο Βασίλης Δημάκης δεν είναι άγιος. Ας μην λησμονούμε, βέβαια, ότι πολλοί “Άγιοι” (όπως ανακηρύχθηκαν αργότερα) υπήρξαν εγκληματίες, ακόμα και δολοφόνοι, που στην πορεία συνειδητοποιήθηκαν, μετανόησαν και… άγιασαν. Κάτι σαν τον Βασίλη, δηλαδή, τον οποίο οι “καλοί χριστιανοί” οφείλουν να “συγχωρήσουν” (γι’ αυτά που όντως έχει κάνει και όχι για όσα ψευδώς του αποδίδονται) και να αγκαλιάσουν με Αγάπη, όπως (θα έπρεπε να) έχουν διδαχθεί.
Θα μπορούσα, λοιπόν, να τον παρομοιάσω (κι ας συγχωρεθούν και οι δικές μου “αμαρτίες”) με τον ληστή που μετανοεί πάνω στον σταυρό και γίνεται αποδεκτός από τον Ιησού στον νέο “Παράδεισο”, όντας μάλιστα ο πρώτος άνθρωπος που εισέρχεται σ’ αυτόν. Θα μπορούσα, τέλος, να πω πως ο Βασίλης απλά… είναι.
Το σίγουρο είναι πως ο Βασίλης Δημάκης πέτυχε μια ακόμα νίκη επί του ορατού (αόρατου, δυστυχώς, για κάποιους) “εχθρού”. Βέβαιο, είναι επίσης ότι ο τελευταίος δεν έχει τελειώσει ακόμα με τον Βασίλη. Θα συνεχίσει να κάνει τη ζωή του δύσκολη, όπως κάνει με κάθε άνθρωπο που αντιστέκεται στα κακώς κείμενα και αγωνίζεται για κάτι καλύτερο. Μέχρι τον επόμενο αγώνα, λοιπόν… “V for Vasilis”… “V for Victory”!
