The Guardian: Για εσωτερικούς λόγους η διαμάχη Σουνάκ και Μητσοτάκη για τα Γλυπτά

«Ο Ρίσι Σουνάκ χρησιμοποιεί τα μάρμαρα του Παρθενώνα ως αντιπερισπασμό; Ίσως – αλλά και ο Μητσοτάκης» διαπιστώνει στην εφημερίδα The Guardian η καθηγήτρια Politics and Media at the University of East Anglia, Μαρίνα Πρεντουλή.

«Τόσο για τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η διαμάχη για τα Γλυπτά του Παρθενώνα αφορά στην πραγματικότητα την εθνικιστική πολιτική. Τα γλυπτά είναι απλώς η πρόσοψη» σημειώνει η Πρεντουλή.

«Για την Ελλάδα, ο επαναπατρισμός των γλυπτών, που φιλοξενούνται στο Βρετανικό Μουσείο από το 1817, είναι ζήτημα εθνικής ταυτότητας.

Τα τελευταία 200 χρόνια, οι Έλληνες έχουν στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στην ιδέα ότι το σημερινό έθνος είναι προέκταση της αρχαίας Ελλάδας. Από μικρή αυτό με έμαθαν στο σχολείο. Η αρχαία Ελλάδα ήταν παντού στο πρόγραμμα σπουδών και μας ενθάρρυνε να νιώθουμε μεγάλη υπερηφάνεια που προήλθαμε από το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Αλλά αφότου μετακόμισα στο εξωτερικό ως ενήλικη και διάβασα ευρύτερα, άρχισα να αμφισβητώ την εύθραυστη σχέση μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος μας. Οι περισσότεροι Έλληνες θα επιχειρηματολογήσουν υπέρ του επαναπατρισμού των γλυπτών του Παρθενώνα με βάση του ότι τα αρχαία ελληνικά αντικείμενα αποτελούν μέρος της εθνικής του κληρονομιάς. Αλλά η τρέχουσα συζήτηση ξεπερνά τα εθνικά σύνορα.

Για μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινής γνώμης η επιστροφή φαίνεται απλώς δίκαιη. Για κάποιους, είναι θέμα αισθητικής: ο επαναπατρισμός των ιστορικών μνημείων να γίνει προκειμένου να εκτεθούν στο περιβάλλον στο οποίο δημιουργήθηκαν. Για άλλους, είναι ένα πολιτικό ερώτημα: ένα ακόμη βήμα για την αποδοχή των πολλών εγκλημάτων που διαπράχθηκαν από τον ιμπεριαλισμό και την αποικιοκρατία. Ανεξάρτητα από το πού θα εκτεθούν οι αρχαιότητες, ωστόσο, δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε για τα πολιτικά κίνητρα πίσω από τα αιτήματα της ελληνικής δεξιάς κυβέρνησης να επαναπατρίσει τα μάρμαρα σε ελληνικό έδαφος.

Με τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται στα ύψη και την Ελλάδα να βρίσκεται στη δίνη μιας κρίσης κόστους ζωής που δείχνει ελάχιστα σημάδια υποχώρησης, ο Μητσοτάκης θα μπορούσε να έχει δίκιο που θέλει να απομακρυνθεί από αυτά τα ζητήματα. Η πρόσφατη συντριπτική εκλογική του νίκη και οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν ότι εξακολουθεί να απολαμβάνει σημαντική δημοτικότητα, καθώς και η αισιόδοξη ρητορική που ανακηρύσσει την Ελλάδα ως μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην ΕΕ, φαίνεται ότι έρχονται σε αντίθεση με την καθημερινή εμπειρία του ελληνικού λαού. Τον Αύγουστο, οι τιμές των τροφίμων και των ποτών είχαν αυξηθεί κατά 10,7% σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2022, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Όταν το να πηγαίνεις στο σούπερ μάρκετ δεν είναι τίποτα λιγότερο από εφιάλτης, η έκκληση στην εθνική υπερηφάνεια για τα μάρμαρα του Παρθενώνα είναι απολύτως λογική.

Ο ιστορικός Μπένεντικτ Άντερσον υποστήριξε ότι τα σύγχρονα έθνη δεν βασίζονται σε γραμμές αίματος, ιστορία ή ακόμα και γλώσσα όπως συνήθως υποστηρίζεται, αλλά σε «φαντασιακές κοινότητες» που δημιουργήθηκαν από τον εθνικισμό. Είναι αλήθεια ότι η εθνική ταυτότητα συχνά τέμνει τη δεξιά και την αριστερή ιδεολογία. Όπως υποστήριξε ο Αντόνιο Γκράμσι, η εθνική συνείδηση ​​είναι η συγκολλητική ουσία που συνδέει ομάδες με αντίθετα συμφέροντα. Αλλά ο εθνικισμός επιβεβαιώνει επίσης τη νομιμότητα όσων έχουν την εξουσία σε εδάφη και πληθυσμό. Η κοινή γλώσσα και η θρησκεία, αλλά και η κοινή ιστορία και ο πολιτισμός είναι αυτά στα οποία βασίζεται η εθνική ταυτότητα. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι η απαίτηση για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα είναι μέρος αυτής της ιστορίας.

Ωστόσο, η κυβέρνηση Μητσοτάκη μπορεί να δυσκολευτεί να πείσει το κοινό για τον ρόλο της σχετικά με την καλή συντήρηση της ελληνικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, καθώς έχει εδώ και καιρό μια προβληματική σχέση με την Ελληνική Αρχαιολογική Ένωση, που συγκρούεται μαζί της σε ό,τι αφορά τη διατήρηση της αρχαίας κληρονομιάς, με τους επικριτές να υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση δίνει προτεραιότητα στην οικονομική εκμετάλλευση παρά στην προστασία των χώρων. Ένας νέος διάδρομος από οπλισμένο σκυρόδεμα και ένας ανελκυστήρας που επέτρεπε την πρόσβαση σε άτομα με ειδικές ανάγκες στον χώρο της Ακρόπολης πυροδότησε μια έκρηξη καταδίκης. Ο Γιάννης Χαμηλάκης, καθηγητής αρχαιολογίας και νεοελληνικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, υποστήριξε ότι αυτές οι αλλαγές συμβάλουν στο «νεοκλασικό αποικιοκρατικό και εθνικιστικό όνειρο» με ελάχιστη προηγούμενη μελέτη. Σε μια χώρα όπου ο τουρισμός είναι ο κύριος κλάδος, η προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών στην τοποθεσία φαίνεται σε πολλούς να είναι η κύρια σκέψη που οδήγησε τις αλλαγές.

Η διαμάχη της κυβέρνησης με τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων πήρε άλλη τροπή τον Αύγουστο, όταν το υπουργείο Πολιτισμού ζήτησε την έξωση του συλλόγου από το δημόσιο κτίριο που χρησιμοποιούσε από το 1982, εγείροντας περαιτέρω ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευσή του για τη συντήρηση αρχαίων αντικειμένων από έχοντες εξειδίκευση στο θέμα...

(Πέραν τούτων)… δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διαμάχη μεταξύ του Ρίσι Σουνάκ και του Έλληνα πρωθυπουργού μπορεί να έχει να κάνει με μια εντελώς διαφορετική ατζέντα. Ο Σουνάκ έχει κατηγορηθεί από την ελληνική κυβέρνηση ότι χρησιμοποίησε τη διαμάχη για να αποσπάσει την προσοχή από τις δυσκολίες του στο εσωτερικό (του Ηνωμένου Βασιλείου), μια πολύ συνηθισμένη τακτική όταν κάποιος θέλει να αποσπάσει την προσοχή του κοινού από άλλα σημαντικά θέματα. Υποψιάζομαι ότι το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί, ωστόσο, και για τον Έλληνα πρωθυπουργό.»

*Η Μαρίνα Πρεντουλή είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πολιτικής και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο της East Anglia

https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/dec/01/the-parthenon-marbles-row-is-about-nationalist-politics-the-sculptures-are-just-a-facade?fbclid=IwAR2-HGrBPtjRukWZzxsU1fysyqcF0rAFVARf6XmQVRdaD3-2URvJua3W_HU