Η πανδημία και η καραντίνα έχουν φέρει στην επιφάνεια την ενδοοικογενειακή βία και την οικονομική εκμετάλλευση των γυναικών, μαζί και την 78χρονη φιλόσοφο, ακαδημαϊκό και ακτιβίστρια Silvia Federici, μία από τις μεγαλύτερες μορφές της φεμινιστικής σκέψης (υποστηρίκτρια του κινήματος Occupy Wall Street), η οποία μιλάει από το 1970 για την υποτίμηση της οικιακής εργασίας. Εδώ αναδημοσιεύουμε σημεία από τη συνέντευξή της στο www.nytimes.magazine.
Οικονομική καταπίεση με βάση το φύλο
Η Sylvia Federici υπερασπίστηκε την ιδέα ότι οι δουλειές στο νοικοκυριό είναι στην πραγματικότητα μία μη αμειβόμενη εργασία και βοήθησε στη δημιουργία του κινήματος «Μισθοί για οικιακές δουλειές» στις αρχές της δεκαετίας του 1970 καθώς και ενός ρεύματος σκέψης που καταγγέλλει τις καπιταλιστικές κοινωνίες, που δεν αναγνωρίζουν την οικιακή εργασία, ή αυτό που η ίδια αποκαλεί «αναπαραγωγική εργασία». Αυτός ο όρος δεν περιλαμβάνει μόνο τη γέννηση και την ανατροφή των παιδιών, αλλά όλες τις «αόρατες» εργασίες που αφορούν στην υγεία, τη διατροφή, την καθαριότητα και την ανάπτυξη του νοικοκυριού. Η γυναίκα κάνει μια ουσιαστική εργασία, την οποία το οικονομικό σύστημα ούτε αναγνωρίζει και φυσικά δεν πληρώνει. Αυτή η περιφρόνηση για την αναπαραγωγική εργασία, λέει η Federici, είναι άδικη.
Δωρεάν γυναικεία εργασία
Το νοικοκυριό και τα παιδιά συνεχίζουν να είναι σε μεγάλο βαθμό στην ευθύνη των γυναικών, ακόμη και αν εργάζονται με πλήρη απασχόληση, καθώς πληρώνουν κάποια (πάλι γυναίκα) για να τις βοηθήσει. Οι γυναίκες (κατά κύριο λόγο) που πληρώνονται για να κάνουν τις δουλειές στο σπίτι ή να φροντίζουν τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, γενικά, πληρώνονται με χαμηλό μισθό και στερούνται μισθολογικής προστασίας. Η πλειονότητα αυτών των θέσεων εργασίας ανήκει σε μη λευκές γυναίκες(σ.σ. μιλάει για τις ΗΠΑ) και μετανάστριες.
Οι οικονομολόγοι έχουν καταγγείλει εδώ και αρκετά χρόνια τον αποκλεισμό της οικιακής εργασίας από τους οικονομικούς δείκτες, όπως του ΑΕΠ, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι η εργασία αυτή των γυναικών αντιστοιχεί σε ένα σημαντικό μέρος της οικονομικής δραστηριότητας όλων των χωρών. Μια έκθεση της Oxfam που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2020 έδειξε ότι εάν οι γυναίκες στις ΗΠΑ πληρώνονταν με τον βασικό μισθό για την εργασία που κάνουν στο νοικοκυριό ή φροντίζοντας τα αγαπημένα τους πρόσωπα, τότε θα είχαν κερδίσει 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο το 2019. Το αντίστοιχο ποσό παγκοσμίως θα ήταν σχεδόν 11 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Είναι παράλογο η φροντίδα των ηλικιωμένων γονέων ή των νεογέννητων, και το μαγείρεμα να θεωρούνται… αναψυχή. Είναι παράλογο ο κύριος τομέας της εθνικής οικονομίας να παραμένει αόρατος. Είναι παράλογο, ένα τεράστιο μέρος του εργατικού πληθυσμού να είναι αόρατο ή επισφαλές και κακοπληρωμένο.
Με το κλείσιμο των σχολείων στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εργαζόμενοι γονείς ανέλαβαν πλήρως το έργο που αναθέτουν σε κακοπληρωμένες οικιακές βοηθούς, οι οποίες περνούν οκτώ ώρες την ημέρα με τα παιδιά τους. Τώρα οι γονείς συνειδητοποιούν ότι η φροντίδα της οικογένειας είναι πιο απαιτητική από την πλήρους απασχόλησης εργασία μέσω της οποίας την χρηματοδοτούν.
Τώρα, όλο και περισσότεροι μιλούν ενάντια στον καπιταλισμό, που υποτιμά την οικιακή εργασία ή προσποιείται ότι αυτή δεν υπάρχει. Αρκετές γυναίκες, CEOs και ηθοποιοί, όπως η J. Moore και η Ch. Theron, ζητούν ένα «Marshall Plan for moms», σύμφωνα με το οποίο το κράτος θα πληρώνει τις μητέρες με μηνιαίο μισθό. «Το γνωρίζετε καλά: Οι μαμά είναι το θεμέλιο της κοινωνίας», γράφουν, «και είμαστε κουρασμένες για να δουλεύουμε δωρεάν».
Τώρα ο που τα πράγματα γύρισαν ανάποδα, ο πάτος ήρθε στο φως και οι αόρατες γυναίκες του νοικοκυριού φάνηκαν. Ήταν μια άγρια χρονιά για την πλειοψηφία των Αμερικανών, καθώς εκατομμύρια απολύθηκαν, ή πήραν άδεια χωρίς αποδοχές και βιώσαν την απομόνωση στο σπίτι. Το σπίτι, το οποίο ήταν πάντα χώρος εργασίας συνήθως της γυναίκας, τώρα είναι για περισσότερους ανθρώπους από ποτέ, γι’ αυτό έχει γίνει μια ζώνη σύγκρουσης. Για όσους βέβαια έχουν σπίτι, 34 εκατομμύρια Αμερικανοί το έχουν χάσει ή κινδυνεύουν να το χάσουν λόγω απώλειας της εργασίας τους και της επακόλουθης έξωσης.
Το μέλλον μας θα ήταν διαφορετικό, λέει στο www.nytimes.magazine η Federici, εάν σταματήσουμε να στηρίζουμε τη ζωή μας και την αναπαραγωγή της στα δεινά των άλλων, εάν πάψουμε να βλέπουμε τον εαυτό μας ως κάτι ξεχωριστό σε σχέση με τους άλλους.
*Αποσπάσματα από το https://www.nytimes.com/2021/02/17/magazine/waged-housework.html
