Pollen–newjobs: διαφημίσεις που ζέχνουν σεξισμό

Η γυναίκα βάζει κραγιόν. Στολίζεται. Στην τουαλέτα. Ο άντρας κατουράει. Στα όρθια. Στην τουαλέτα. Αίφνης, γύρω τους πλανώνται φαντάσματα. Οι ιδανικοί εργοδότες. Που τους προτείνουν δουλειές. Που τους παρακαλάνε. Στον εκμεταλλευτικό κόσμο της μισθωτής, σιδεροδέσμιας εργασίας και των πολλαπλών εξαρτήσεων, οι από κάτω μπορούν να νιώσουν εκλεκτοί. Αλλά και εκλεκτές;

Το άνωθεν ερώτημα ανακύπτει πεισματικά πάλι και πάλι. Διότι στον φαντασιακό κόσμο της τέχνης –αν υποθέσουμε ότι η διαφήμιση και το μάρκετινγκ εμπεριέχουν εν σπέρματι την τέχνη-, που αντιγράφει τη ζωή, ένας είναι ο εκλεκτός. Όπως και ένας είναι ο άνθρωπος, ο σερνικός. Τα άλλα είναι βοηθητικά όντα. Δευτερεύοντα. Προς τούτο και οι αλυσίδες τους είναι κατά πολύ χειρότερες, σφιχτότερες τόσο, που κόβουν την ανάσα. Οι γυναίκες της εργατικής τάξης, από τα επονομαζόμενα «στελέχη» μέχρι τις ανειδίκευτες εργάτριες στη γραμμή παραγωγής, ετεροκαθορίζονται. «Αυτός είναι το Υποκείμενο, αυτός είναι το απόλυτο –αυτή είναι το Άλλο» (Μποβουάρ). Η ανδροκεντρική αντίληψη του κόσμου, ο κόσμος από την πλευρά των ανδρών, είναι εδώ.

Στη θαυμαστή, όχι και τόσο εικονική, πραγματικότητα της Pollen, διαφημιστικής εταιρείας που «υπηρετεί  με επιτυχία μέχρι σήμερα σημαντικά brands, όπως τα: 11880, vrisko.gr, TOYOTA, NISSAN, HYUNDAI, HERTZ, ION, NEW BALANCE, COLUMBIA», κατά πως πληροφορεί το διαδίκτυο, η καπιταλιστική πατριαρχική δόμηση της κοινωνίας είναι η φυσική κατάσταση. Το κοινωνικό αυτονόητο. Η αναπαραγωγή των στερεοτύπων που εντείνουν τις ανισότητες, εδώ τις έμφυλες, είναι απλώς η κυρίαρχη ιδεολογία της «επιτυχούς» δουλειάς τους. Οι γραφιάδες των κειμένων τους, οι σκηνοθέτες, όλοι, άντρες – γυναίκες, διαφημίζοντας το newjobs.gr, το νέο site ευρέσεως εργασίας της Workable, παρουσιάζουν τη φαντασιακή εργοδοσία να προτείνει στ’ αγοράκια υψηλότερους μισθούς απ’ ό,τι στα κοριτσάκια. Άνευ λόγου. Διότι έτσι. Διότι μπορούν. Διότι υπήρξαν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες. Διότι ουρούν στα όρθια. Διότι είναι άντρες. Κυρίαρχοι από γεννησιμιού.

Να περιμένεις από τους εκπροσώπους του βαθέως συστήματος, όπως είναι οι διαφημιστικές εταιρείες και τα στελέχη τους, να διαθέτουν ευαισθησίες για περιττές «ισότητες», είναι προφανώς σκέτη ανοησία. Έτι δε πλείω, να επιθυμούν να διαβρώσουν το σύστημα, που τους παρέχει τα παντεσπάνια τους -μέχρι βεβαίως να τους πετάξει κι αυτούς σαν την τρίχα απ’ το ζυμάρι. Εξάλλου,  “...όποιος ξέρει ακόμα τι είναι ποίημα, δύσκολα θα βρει μια καλοπληρωμένη θέση σαν κειμενογράφος διαφημίσεων...”*. Πού καιρός για στοχασμούς, χάσιμο χρόνου, πράγμα αντιπαραγωγικόν, «γυναικείο πράμα» τα ποιήματα.

Οπότε, δηλητηριώδη σταγονίδια εκτοξεύονται στους οικογενειακούς καναπέδες, εθίζοντας, δια του μιθριδατισμού τις αγίες οικογένειες στις ανισότητες. Στον ιδεατό κόσμο των αγώνων για τη χειραφέτηση των θηλυκοτήτων, που θα ήταν και αγώνας για τη χειραφέτηση του κόσμου της εργασίας, οι συλλογικότητες θα είχαν ήδη υποβάλει αγωγές στις άνωθεν εταιρείες για διαρκή αναπαραγωγή σεξιστικού λόγου.

Διότι όσο κι αν στο παιχνίδι του «πολίτικαλ κορέκτ» μπήκε σύσσωμο το λάιφ στάιλ, η ρίζα της αναπαραγωγής της πατριαρχίας, θεμελιώδης για τον καπιταλισμό, θα  βγάζει πάντα νέα «λουλούδια»: βαθιά επικίνδυνα, τοξικά, στα πρότυπα που επιβάλλει η συντηρητική αντεπανάσταση. Κι επειδή η πατριαρχία αλλοτριώνει κάθε συνείδηση, προφανώς συμπεριλαμβάνει και τις γυναικείες συνειδήσεις. Μια γυναίκα μπορεί να νιώθει, να διανοείται και να εργάζεται υπέρ των προτύπων που τη θέλουν δεύτερη. Αν, εξάλλου, επιλυόταν το πρόβλημα, γιατί τα δυναστευόμενα μέλη της κοινωνίας, υποστηρίζουν τις πολιτικές που πριμοδοτούν τους δυνάστες τους, ο κόσμος θα μετασχηματιζόταν εν μία νυκτί.

Έως τότε, οι  κυριλέ, πανάκριβες διαφημίσεις θα ζέχνουν σεξισμό και δεν θα διαμαρτύρεται καμιά. Και -φυσικά!- κανείς.

*Τ. Αντόρνο, Θεωρία της ημιμόρφωσης