Hirigoyen: Για την έμφυλη βία...

Διαβάζοντας στο βιβλίο της ψυχιάτρου Marie-France Hirigoyen, Les Narcisse, το κεφάλαιο για τον ναρκισσισμό στην καθημερινή ζωή και την αλλαγή στις σχέσεις ανδρών και γυναικών, θεώρησα σκόπιμο να μοιραστώ μερικές παρατηρήσεις που θεώρησα σημαντικές:  

Η σεξιστική και σεξουαλική βία υπήρχαν πάντα, αλλά η κοινωνία έκλεινε τα μάτια, μέχρι που οι γυναίκες έμαθαν να την καταγγέλλουν στα κοινωνικά δίκτυα. Πίσω από τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις και τις επιθέσεις, δεν υπάρχει το σεξ αλλά η εξουσία. Η κοινωνία μας ήταν πάντα ευμενώς διακείμενη στους δυνατούς, και, όπως η εξουσία ήταν μέχρι σήμερα κατεχόμενη ουσιωδώς από τους άντρες, επιτρέπονταν σ’ αυτούς όλες οι καταχρήσεις χωρίς μία γυναίκα να μπορεί να τις καταγγείλει... το διαδικτυακό μοίρασμα των εμπειριών της σεξουαλικής παρενόχλησης, μαζί με τις πιο οικείες εκμυστηρεύσεις, συχνά επώνυμες, προσέδωσαν μία πλανητική διάσταση στο φαινόμενο και επέτρεψε το πέρασμα από την ατομική στην συλλογική συνείδηση… (σ. 181)

Αν και δεν είναι ακόμα η περίπτωση, μία κουλτούρα ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών κάνει προοδευτικά την είσοδό της στα ήθη. Είναι η έναρξη μιας διαδικασίας που οφείλει να καταλήξει σε μία αλλαγή των συμπεριφορών αλλά και της ίδιας της δομής της κοινωνίας.

Όμως η έμφυλη βία παροξύνεται στο βαθμό που οι άντρες αδυνατούν να αντιληφθούν τις αλλαγές. Όπως γράφει η Hirigoyen, οι άντρες που πριν θεωρούσαν κανονικότητα να έχουν την κοινωνική, φυσική και οικονομική υπεροχή, τώρα έχουν απολέσει τις βεβαιότητές τους, πολύ περισσότερο όταν στον σημερινό κόσμο δεν είναι βέβαιοι για τη διατήρηση της εργασίας τους. Οι παλιές αναφορές έχουν χαθεί. Η πατριαρχική εξουσία –και οι αποφάσεις που αφορούν στα παιδιά- έγινε οικογενειακή. Οι άντρες με εύθραυστη ταυτότητα αισθάνονται τώρα ανασφαλείς, φοβούμενοι ότι χάνουν την «αρσενικότητά» τους στο πλαίσιο των πιο ισότιμων σχέσεων. Η αυτονόμηση των γυναικών βιώνεται από αυτούς ως απώλεια της δικής τους εξουσίας, και επίσης ως απώλεια της προσωπικής τους αξίας και αυτοεκτίμησης.

Στο παραδοσιακό σχήμα, το να είσαι άντρας σήμαινε να είσαι ικανός να επιβάλλεσαι, να υπερασπίζεσαι τα δικαιώματά σου, να είσαι γενναίος, δυνατός και ενίοτε επιθετικός. Ένας άντρας, επομένως, οφείλει να είναι κυρίαρχος, να ελέγχει. Αλλά τα στερεότυπα αυτά είναι βαριά να τα επωμίζεται σε μία κοινωνία που ζητάει όλο και περισσότερα, κι έτσι δεν αισθάνεται ότι τα αντέχει. Φοβάται και νιώθει αδύναμος. Εκείνοι που αδυνατούν να δεχθούν τις αλλαγές της κοινωνίας είναι οι μεγαλομανείς «ναρκισσιστικές προσωπικότητες». Η διαταραχή της ναρκισσιστικής προσωπικότητας(TPN) παρατηρείται κυρίως στους άντρες.

Οι άντρες-νάρκισσοι αντιμετωπίζουν ωφελιμιστικά τις σχέσεις τους με τις γυναίκες: Θέλουν άμεση ευχαρίστηση, να αγαπώνται, να τους επιθυμούν και να τους θαυμάζουν, χωρίς να δώσουν κάτι ως αντάλλαγμα. Εάν η ευχαρίστηση αμβλύνεται, αναζητούν μία άλλη «γυναίκα-τρόπαιο», προκειμένου να ανεβάσουν την αξία τους. Οι άντρες που θεωρούνταν δυνατοί αλλά τώρα αποδεικνύονται εύθραυστοι, νοσταλγούν την εποχή που ως «αρχηγοί της φαμίλιας» είχαν πλήρη εξουσία πάνω στη γυναίκα και τα παιδιά. Αυτοί είναι που τείνουν να ταυτίζονται με πρότυπο τη «θριαμβεύουσα αρσενική δύναμη» όπως αυτή τουο Ντόναλντ Τραμπ. Θα έλεγα, ότι αυτοί που οχυρώνονται πίσω από τις παλιές αναφορές και «αξίες», πίσω από την παράδοση της πατριαρχίας και τελικά του φασισμού, είναι οι «νοικοκυραίοι» που σκότωσαν τον Ζακ, είναι οι δολοφόνοι της Ελένης, είναι ο μανιάτης που δολοφόνησε τη «σύζυγό» του, είναι αυτοί που γυρεύουν τα παλιά τους προνόμια μέσα από τη φυσική και ψυχολογική βία.

Πίσω, βέβαια, από την κυριαρχία των αντρών πάνω στις γυναίκες, βρίσκεται η κυριαρχία των ισχυρών αντρών πάνω σε όλες και όλους τους Άλλους...