Μία ομάδα ανδρών με σκούρες στολές και κουκούλες, κρατούν μπαστούνια και χτυπούν επανειλημμένα στα χέρια, στα πόδια και στις πλάτες ένα πλήθος ανθρώπων. Τους σπρώχνουν σε ένα ποτάμι, φωνάζοντας «πήγαινε», «προχώρα».
Δεν πρόκειται για ένα περιστατικό στα σύνορα μεταξύ Λευκορωσίας και Πολωνίας, το τελευταίο σημείο ανάφλεξης του μεταναστευτικού στα σύνορα της ΕΕ, αλλά για κάτι που συμβαίνει 1.000 μίλια πιο νότια, μεταξύ Κροατίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Και αυτό συμβαίνει εδώ και μήνες, αλλά δεν έχει τη δημοσιότητα των γεγονότων στη Λευκορωσία.
Οι στολές που φορούσαν οι μαυροφορεμένοι άνδρες στα σύνορα Κροατίας-Βοσνίας δεν έφεραν διακριτικά. Έρευνα από μια κοινοπραξία ευρωπαϊκών εφημερίδων, ραδιοτηλεοπτικών καναλιών και ΜΚΟ ανακάλυψε ότι πρόκειται για μέλη ειδικών μονάδων της αστυνομίας της Κροατίας και της Ελλάδας. Η δουλειά τους είναι να χρησιμοποιούν βία για να αναγκάσουν τους μετανάστες χωρίς έγγραφα να εγκαταλείψουν την ΕΕ και να εισέλθουν σε κράτη εκτός ΕΕ.
Οι επιχειρήσεις ονομάζονται «επαναπροωθήσεις», ένας ευφημισμός για την παράνομη και βίαιη απέλαση, και γίνονται σε όλο το μήκος των νοτιοανατολικών συνόρων της ΕΕ. Όχι μόνο στη στεριά αλλά και στη θάλασσα. Άνδρες από επίλεκτες μονάδες της ελληνικής ακτοφυλακής, και πάλι όλοι ντυμένοι στα μαύρα, φορώντας κουκούλες και χωρίς σημάδια ταυτότητας, αρπάζουν συχνά τους μετανάστες, τους βάζουν σε πορτοκαλί σωσίβιες σχεδίες που παρέχονται από την ΕΕ, τους σπρώχνουν στη θάλασσα προς την Τουρκία και τους αφήνουν στη μοίρα τους.
[…] Στην ομιλία της για την κατάσταση της ένωσης τον Σεπτέμβριο, η πρόεδρος της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καταδίκασε το καθεστώς της Λευκορωσίας για «εργαλειοποίηση των ανθρώπινων όντων», έναν ισχυρισμό που επανέλαβαν την περασμένη εβδομάδα οι αντιπρόσωποι των ΗΠΑ και της Ευρώπης στον ΟΗΕ.
Είναι αλήθεια ότι ο Λουκασένκο χρησιμοποιεί τους μετανάστες ως πιόνια σε έναν κυνικό διπλωματικό ελιγμό, αλλά η «εργαλειοποίηση των ανθρώπινων όντων» είναι και η μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Το «Ευρώπη Φρούριο» δημιουργήθηκε μετατρέποντας τους ανθρώπους σε όργανα πολιτικής, βλέποντας τους μετανάστες όχι ως ζωντανούς ανθρώπους που αναπνέουν, αλλά ως flotsam και jetsam που πρέπει να εξαφανιστούν από τις παραλίες και τα σύνορα της Ευρώπης.
Η ΕΕ έχει χρηματοδοτήσει μια τεράστια βιομηχανία συλλήψεων και κράτησης σε όλη την Αφρική, από τον Ατλαντικό έως την Ερυθρά Θάλασσα, από τη Μεσόγειο έως τη Σαχάρα και πέρα από αυτή. Χρηματοδότησε τον Omar al-Bashir, τον πρώην ηγέτη του Σουδάν που κατηγορήθηκε από το διεθνές ποινικό δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου, και τον Isaias Afwerki, τον δικτάτορα της Ερυθραίας. Η Janjaweed, μια πολιτοφυλακή που επιδίωκε γενοκτονική βία στο Νταρφούρ, αυτοαποκαλείται τώρα «Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης» και κυνηγά μετανάστες για λογαριασμό της ΕΕ και όχι αντάρτες για λογαριασμό του Bashir. Οι πολιτικές της Ευρώπης έχουν μετατρέψει τους μετανάστες σε πόρο προς εκμετάλλευση.
Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στη Λιβύη, όπου η ΕΕ χρηματοδοτεί και εκπαιδεύει μονάδες της ακτοφυλακής για να συλλαμβάνουν και να φυλακίζουν μετανάστες που φεύγουν με βάρκες. Ο αριθμός των μεταναστών που κρατούνται αιχμάλωτοι στη Λιβύη είναι αδύνατο να εξακριβωθεί. Μόνο σε μία εβδομάδα τον Οκτώβριο, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν 5.000. Όλοι είναι φυλακισμένοι υπό τις πιο εξευτελιστικές συνθήκες, πολλοί υπόκεινται σε βασανιστήρια, σεξουαλική κακοποίηση και βιασμό, πρακτικές των οποίων οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν πλήρη επίγνωση και στις οποίες είναι συνένοχοι. Ακόμα και σκλαβοπάζαρα υπάρχουν.
Η ΕΕ έχει από καιρό εργαλειοποιήσει τους μετανάστες χρησιμοποιώντας ως όπλο επιβολής των πολιτικών της τα χρήματα. Οι χώρες που συμφωνούν να κρατούν οποιονδήποτε θεωρούν ότι επιχειρεί να μεταβεί στην Ευρώπη, παίρνουν χρήματα. Όσοι αρνούνται να δεχθούν απελαθέντες χάνουν τη χρηματοδότηση. Ο Νίγηρας έχει γίνει ο μεγαλύτερος αποδέκτης χρηματοδότησης από την ΕΕ, όχι επειδή είναι το φτωχότερο έθνος στον κόσμο αλλά επειδή είναι «το εργαστήριο μετανάστευσης της Ευρώπης» , στο οποίο οι εσωτερικές πολιτικές καθορίζονται από τους μεταναστευτικούς στόχους της ΕΕ. Συνέπεια αυτού είναι μια στρεβλή οικονομία, η δημιουργία ένοπλων ομάδων και η εισαγωγή συνοριακών ελέγχων στους ντόπιους στην ίδια τους τη χώρα, επειδή το απαιτεί η Ευρώπη.
Εν τω μεταξύ, στην Ευρώπη, οι μετανάστες χωρίς έγγραφα αντιμετωπίζονται ως μοχθηροί εγκληματίες και μαζικοί δολοφόνοι. Στην Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε η δίκη δύο επιζώντων από σκάφος που ανατράπηκε στο Αιγαίο. Οι δύο ήταν ανάμεσα σε 24 άτομα που διέφυγαν από το Αφγανιστάν. Ο ένας, ο Ν, έχασε τον εξάχρονο γιο του στο ναυάγιο. Ο άλλος οδήγησε το σκάφος σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να το σώσει. Ο Ν κατηγορείται ότι έθεσε «σε κίνδυνο τη ζωή του παιδιού του» και αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης 10 ετών. Ο Χασάν μπορεί να καταδικαστεί σε κάθειρξη 230 ετών για «μεταφορά 24 ατόμων στην ελληνική επικράτεια». Νωρίτερα φέτος, ένας άλλος μετανάστης καταδικάστηκε σε 142 χρόνια κάθειρξη για παρόμοιους λόγους.
Δεν πρόκειται για δίκες για την απονομή δικαιοσύνης. Έχουν σχεδιαστεί καθαρά για να στείλουν ένα μήνυμα: «αυτό θα συμβεί αν έρθετε στην Ευρώπη».
Δεν είναι λοιπόν μόνο ο Λουκασένκο και ο Ερντογάν που "εργαλειοποιούν" τους μετανάστες, είναι και η ίδια η ΕΕ…
*Kenan Malik αρθρογράφος του Observer
**Από https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/nov/14/fortress-europe-violent-pushbacks-exploit-people-pursue-policy
***Η φωτογραφία είναι από τη Λιβύη
****31 άνθρωποι χάθηκαν στη Μάγχη. Η Βρετανία κατηγορεί τη Γαλλία και η Γαλλία την Βρετανία. «Γιατί δεν τους εμπόδισε η Γαλλία;», ρωτούν οι αγγλικές εφημερίδες. Για να καταλήξουν πως ο Γάλλος πρόεδρος χρησιμοποιεί την κατάσταση για να κατηγορήσει τη βρετανική κυβέρνηση ότι αδυνατεί να περιορίσει τη μετανάστευση, και ότι τελικά το Brexit απέτυχε. Η «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού κυριαρχεί παντού.
