Black Friday και blackout στα μυαλά

Black Friday είναι το καταναλωτικό όργιο της “Παρασκευής των εκπτώσεων”, που πολυεθνικές αλυσίδες καταστημάτων θέλουν να καθιερώσουν και στην Ελλάδα.

Πλήθος κόσμου περιμένει από πολύ νωρίς το άνοιγμα των καταστημάτων, ακολουθώντας ένα τελετουργικό που αναπαράγει όλες τις αξίες της καταναλωτικής κοινωνίας. Ποδοπατήματα(πάτα πριν σε πατήσουν), σπρωξίματα(βγάλε από τη μέση πριν σε βγάλουν) και πρόλαβε πριν σε προλάβουν. Ο άνθρωπος-καταναλωτής είναι εδώ. Και είναι μια επιχείρηση ηδονής και ικανοποίησης· μια θεσμοποιημένη, καταναγκαστική ηδονή, η οποία δεν είναι ούτε δικαίωμα ούτε τέρψη, αλλά καθήκον που οφείλει κανείς να... απολαμβάνει,όπως οφείλει να είναι ευτυχισμένος, ερωτευμένος, ευφορικός, δυναμικός, συμμετοχικός, ενθουσιαστικός· ο πολλαπλασιασμός των σχέσεων και των επαφών του καθώς και η εντατική χρήση σημείων/αντικειμένων θα συστήσουν την αρχή της μεγιστοποίησης της ύπαρξής του, κατά το αντίστοιχο της μεγιστοποίησης του κέρδους και του παραδοσιακού καταναγκασμού για εργασία και παραγωγή. Στο παιχνίδι πια δεν υπάρχει χώρος για τον πόθο και την επιλογή, αλλά μόνο για την «περιέργεια» της Fun-Morality, η επιταγή δηλαδή αξιοποίησης στο έπακρο όλων των δυνατοτήτων ικανοποίησης, ακόμη και καταναλώνοντας σκουπίδια!

Η Black Friday είναι μία αμερικάνικη ιδέα, η οποία όπως τόσες άλλες αναπαράγεται παντού. Γιατί η Αμερική είναι παντού. Χαρακτηρίστηκε «μαύρη» ως παραπομπή στο χρώμα της μελάνης που παραδοσιακά χρησιμοποιούσαν οι λογιστές για την καταγραφή των τεράστιων κερδών της εορταστικής περιόδου, που συχνά αρκούσαν για να αντισταθμίσουν τις ζημίες (που σημειώνονται με κόκκινη μελάνη) των πρώτων 10 μηνών του έτους. Για το κέρδος, λοιπόν, δημιουργήθηκε άλλη μία «τελετουργία» στους «ναούς-υπεραγορές». Μέσα σε όλες αυτές τις «γιορτές» της καταναλωτικής κοινωνίας το περιβάλλον των ανθρώπων δεν είναι πλέον οι άλλοι άνθρωποι αλλά τα αντικείμενα και «όπως το λυκόπαιδο που γίνεται λύκος για να ζήσει μαζί με τους λύκους», έτσι κι εμείς γινόμαστε λειτουργικοί, όπως τα αντικείμενα. Η καταναλωτική κοινωνία συνιστά μία θεμελιώδη μετάλλαξη της οικολογίας του ανθρώπινου είδους, όπου όλα διέπονται πια από το νόμο της ανταλλακτικής αξίας. Είσαι κι εσύ ένα εμπόρευμα. Που έχει ζύγι και τιμή.

Στις υπεραγορές «ο μετωνυμικός επαναληπτικός λόγος του εμπορεύματος ξαναγίνεται μια μεγάλη συλλογική μεταφορά, δηλαδή μια ανεξάντλητη και θεαματική σπατάλη που είναι η σπατάλη της γιορτής, όπως στην τελετουργία του δώρου»(Μποντριγιάρ). Το εμπορικό κέντρο «πολιτισμοποιείται», παρέχοντας λίγο απ’ όλα: μπαρ, πίστα χορού, ρεστωράν, σινεμά, σημεία πώλησης, ακόμα και «φαιά ουσία» και θα γίνει το Πάνθεον της κατανάλωσης όπου όμως έχει χαθεί και το νόημα και γι’ αυτό και το όνειρο. Εδώ φαίνεσαι, αποκτάς ορατότητα, δηλαδή ύπαρξη! Μόνο που αυτή η ύπαρξη είναι συνυφασμένη με το «μαύρο» στο μυαλό και την αδυναμία να σκέφτεται κανείς κριτικά…