Οι φοβερές ομοιότητες του 1893 με σήμερα

Οι αναλογίες της σημερινής κρίσης με τα γεγονότα που προηγήθηκαν της χρεοκοπίας του 1893 είναι συγκλονιστικές. Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο "Το ματωμένο θέρος του 1882":

Ο Τρικούπης απέδωσε στο Δηλιγιάννη την πρόκληση της οικονομικής κρίσης και θεώρησε ότι το πρωταρχικό ήταν η εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το εξωτερικό και ο «ισοζυγισμένος» προϋπολογισμός(το έλλειμμα ήταν 17 εκατομμύρια, τεράστιο για την εποχή) που σήμαινε οικονομίες και νέους φόρους. Οι νέοι φόροι έπληξαν τις μεσαίες και τις φτωχές αγροτικές κοινωνικές ομάδες που καλούνταν για μία ακόμη φορά να πληρώσουν το μάρμαρο. Ο Τρικούπης, προτάσσοντας τα έσοδα από τους φόρους, ζήτησε δάνειο από Άγγλους χρηματιστές, που έστειλαν τον Εδουάρδο Λω να εξετάσει τα οικονομικά της χώρας μας. Οι Γάλλοι αντιτέθηκαν σ’ αυτή την κίνηση(ως γνωστόν ο Τρικούπης ήταν αγγλόφιλος) και έστειλαν δικό τους εκπρόσωπο, ενώ διέδιδαν ότι η Ελλάδα είναι στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και πως ο Τρικούπης είχε αποκρύψει την πραγματική κατάσταση των οικονομικών. Τις γαλλικές θέσεις στήριξαν οι Καραπάνος, Δ. Ράλλης κ.ά.    

Ο Καραπάνος έδωσε «την πρώτη μαχαιριά» στην οικονομική πολιτική του Τρικούπη καθώς παρουσίασε την Ελλάδα σε συνέδριο επιχειρηματιών στο Παρίσι ως χρεοκοπημένη χώρα. Τη σκυτάλη πήρε ο Ελληνογάλλος τραπεζίτης Βλαστός, φίλος του Συγγρού και γνωστός από τα σκάνδαλα του Παναμά. Οι Γάλλοι ζήτησαν την ενοποίηση των χρεών και μαζί τους συμφώνησαν οι Συγγρός και βασιλιάς Γεώργιος(που κατείχε πολλά χρεόγραφα), ο Τρικούπης όμως διαφώνησε. Τελικά, και παρά το γεγονός ότι η διαδικασία για το αγγλικό δάνειο προχωρούσε θετικά, τα κρατικά ταμεία ήταν άδεια καθώς τα έσοδα από τους φόρους δεν ήταν τα αναμενόμενα. Η κατάσταση επιδεινώθηκε από την κρίση της σταφίδας, καθώς η τιμή της δραχμής έπεφτε συνεχώς και ο πληθωρισμός ανέβαινε. Στο χρηματιστήριο Αθηνών δημιουργήθηκε πανικός. Τότε ο Τρικούπης κατάφερε να λάβει από τους Άγγλους ένα πολύ μικρότερο δάνειο από το αρχικό, αλλά χρειαζόταν βασιλικό διάταγμα για να κυρωθεί. Ο Γεώργιος αρνιόταν την κύρωση και κωλυσιεργούσε. Και τούτο γιατί ήθελε να δώσει εντολή σε Άγγλους χρηματιστές να πουλήσουν τα βασιλικά χρεόγραφα[1]. Το γεγονός διέρρευσε και όλοι άρχισαν να πωλούν με συνέπεια το κατρακύλισμα των τιμών και προπάντων την ακύρωση του δανείου, την κύρωση του οποίου αρνήθηκε ούτως ή άλλως ο Γεώργιος, κινούμενος με βάση τα συμφέροντά του που ταυτίζονταν με αυτά των Βλαστού, Συγγρού, Καραπάνου κ.ά.        

Ο Τρικούπης, ύστερα από τα γεγονότα αυτά, έγινε πάλι αντιβασιλικός, ενώ ο βασιλιάς ανέθεσε το σχηματισμό κυβέρνησης στον Σ. Σωτηρόπουλο(Ράλλη και Ευταξία), άνθρωπο του Συγγρού. Τώρα τόσο ο Τρικούπης όσο και ο Δηλιγιάννης στράφηκαν εναντίον του βασιλιά, ο οποίος «έπαιζε» πλέον με το κόμμα του Συγγρού. Ο πρωθυπουργός Σωτηρόπουλος προέβη σε προσωρινή αναστολή πληρωμών και συνήψε δάνειο με τον αγγλικό τραπεζικό οίκο Χάμπρο προκειμένου να καλύψει πρόσκαιρα τη χρεοκοπία. Όμως, τα ελληνικά χρεόγραφα κατρακύλησαν και όσοι είχαν μετοχές έχασαν τα λεφτά τους, ενώ ο Γεώργιος ταξίδευε στο… εξωτερικό. Όταν επέστρεψε, το αντιβασιλικό μένος ήταν μεγάλο, γι’ αυτό κάλεσε τον Τρικούπη και του ανάθεσε τον σχηματισμό κυβέρνησης. Για να είναι ο Τρικούπης αυτός που θα πει στις 10/12/1893 το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».

Στο εξωτερικό όλοι στράφηκαν εναντίον της Ελλάδας. Ένα σατυρικό περιοδικό του Βερολίνου(τα περισσότερα ομόλογα ήταν σε χέρια Γερμανών)  δημοσίευε γελοιογραφία με το βασιλιά ντυμένο αρματωλό, με φουστανέλα και φέσι και τη λεζάντα «Ο μικρός κλέφτης», Der Kleine Klephte που σημαίνει και μικρός λωποδύτης. Οι Γερμανοί είχαν πάθει μεγάλη ζημιά καθώς είχαν αγοράσει πολλά ελληνικά χρεόγραφα μετά τους αρραβώνες του διαδόχου Κωνσταντίνου με την Γερμανίδα πριγκίπησα Σοφία.

Η τότε τρόικα ήταν το συμβούλιο της εταιρίας των Μονοπωλίων(η βάση του συμβιβασμού με τους δανειστές που πέτυχε ο Τρικούπης) στο οποίο συμμετείχαν, προκειμένου να ελέγχουν, και οι ξένοι δανειστές με αντιπροσώπους τους. Ο συμβιβασμός όμως δεν προχώρησε γιατί ο Τρικούπης διαφώνησε με τους δανειστές για το ύψος του τόκου. Ο Τρικούπης άρχισε να υφίσταται σφοδρές επιθέσεις τόσο από το παλάτι όσο και από του δηλιγιαννικούς. Τότε δημιουργήθηκε η παρακρατική οργάνωση στρατιωτικών με των επωνυμία «Στρατιωτικός Σύνδεσμος» και προέκυψε η «Εθνική Εταιρεία» που προκάλεσε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

Εν τω μεταξύ ο βασιλιάς είχε επανασυμφιλιωθεί με τον Δηλιγιάννη και μαζί στράφηκαν εναντίον του Τρικούπη. Και όταν η διαιρεμένη αντιπολίτευση(Δηλιγιάννης, Καραπάνος, Ράλλης) ενώθηκε, η κατάσταση για τον Τρικούπη κατέστη αφόρητη. Τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα όταν ο Τρικούπης διαφώνησε με το βασιλιά που αξίωσε να ψηφιστεί νομοσχέδιο που θα χορηγούσε στους βασιλόπαιδες Γεώργιο και Νικόλαο μεγάλες μηνιαίες χρηματοδοτήσεις. Αλλά η παραίτηση της κυβέρνησης Τρικούπη έγινε μετά από την έφιππη συμμετοχή του διαδόχου Κωνσταντίνου σε συλλαλητήριο στο πεδίο του Άρεως στις 8/1/1895 των δηλιγιαννικών[2]. 

  Η πτώχευση του 1893 θα αντιμετωπιστεί από τους «πάνω» με μία φυγή προς τα εμπρός. Αυτή ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896. Η απελπισία και η υπερχειλίζουσα οργή κατευθύνθηκε στο θέαμα της Μεγάλης Ιδέας  καθώς οι ολυμπιακοί αγώνες  συμβόλιζαν τη συνέχεια των Ελλήνων  κι από εκεί στην ήττα του 1897. Στο ενδιάμεσο συνέβη η μεγάλη απεργία του Λαυρίου και η σύγκρουση εργατών και χωροφυλάκων. Η διανόηση της υβριδικής αστικής τάξης δεν θα δει το Λαύριο όσο τους Ολυμπιακούς Αγώνες όπου «μέσα στην μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει ιδιαίτερα την Ελλάδα, τις παραμονές μιας βιαστικής επιστράτευσης, οι Αθηναίοι(σ.σ. όχι οι Έλληνες, οι Αθηναίοι) βλέπουν τη μεγαλοϊδεατική ελληνολατρεία τους να παίρνει μια χροιά εντελώς καινούρια, ένα παλιό όνειρό τους να επικυρώνεται από ένα διεθνή οργανισμό. Κι ακόμα, με τους Ολυμπιακούς εκείνους, γινόταν η αποκάλυψη της σωματικής αρμονίας κάτω από τον αττικό ουρανό, ένα προμήνυμα των διεκδικήσεων του σώματος που λίγο αργότερα θα διαδοθούν ανάμεσα στους ωραιολάτρες, (σ.σ. όπως ο Περικλής Γιαννόπουλος). Κι ένα άλλο προμήνυμα σημαδεύει την ίδια χρονιά: η σύγκρουση εργατών και χωροφυλάκων στην απεργία του Λαυρίου»[3].