Συγκρίσεις

        Η κρίση για έναν συγγραφέα ή ένα ιστορικό πρόσωπο μέσα από τη σύγκριση με έναν συγγραφέα ή ένα ανάλογο πρόσωπο, ήταν πολύ της μόδας κατά την αρχαιότητα: επρόκειτο για μια ρητορική άσκηση τη λεγόμενη ακριβώς σύγκριση∙ το πιο γνωστό ρεπερτόριο βρίσκεται στους Βίους παράλληλους του Πλούταρχου, όπου οι συγκρίσεις που κλείνουν τα ζεύγη των βιογραφιών, είναι τα λιγότερο ενδιαφέροντα μέρη.

Η εξάσκηση, σποραδικά, συνεχίζεται και στις νεώτερες λογοτεχνίες (μια ιδιαίτερα γνωστή περίπτωση είναι η διαμάχη ανάμεσα στον Αριόστο και τον Τάσσο): σήμερα μπορούμε να πούμε ότι έχει εκλείψει. Όμως πιστεύω ότι και σήμερα, και όχι σπάνια, κάνουμε μια κρυφή χρήση, που συνήθως οδηγεί σε παραμορφώσεις. Για παράδειγμα, και όχι ξεκάθαρα, αντιτάσσουμε τον Γιουβενάλη στον Οράτιο, κι έτσι καταλήγουμε στο να κρύβουμε την χαμηλών τόνων κωμικότητα του Γιουβενάλη, την τέχνη του μίμου. Με τον ίδιο τρόπο ο Πετράρχης συνθλίβεται από τη σύγκριση με τον Δάντη, τον θεωρούμε έναν συναισθηματικό ποιητή και αφήνουμε να μας ξεφεύγουν οι υψηλές κορυφές του λυρισμού του.

*Ο Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ