Ο Τόμας Μορ και η Ουτοπία

[ ARTI news / Κόσμος / 05.07.17 ]

Στις 6 Ιουλίου 1535, καρατομήθηκε με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, ο Άγγλος συγγραφέας, πολιτικός και διανοητής, Τόμας Μορ, ο δημιουργός του όρου «Ουτοπία». Γιος του δικαστή σερ Τζον Μορ, γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου του 1478 στο Λονδίνο. Σπούδασε Λατινικά και Λογική στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ενώ το 1494 επέστρεψε στο Λονδίνο για να διδαχτεί από τον πατέρα του τη νομική επιστήμη, ωστόσο, σύντομα την εγκατέλειψε για να γίνει μοναχός. Παρά το γεγονός ότι αρχικά εντάχθηκε στο τάγμα των Φραγκισκανών, υπερίσχυσε μέσα η αίσθηση του καθήκοντος να υπηρετήσει τη χώρα του και αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική.

Η διαφωνία του με τη στάση του Ερρίκου έναντι της Εκκλησίας, τον ανάγκασε να παραιτηθεί από τα αξιώματα του. Τον Ιούνιο του 1533 αρνήθηκε να παραβρεθεί στη στέψη της Άννας Μπολέιν, γεγονός που εξόργισε τον βασιλιά. Την επόμενη χρονιά κλήθηκε ενώπιον επιτροπής να ορκιστεί πίστη και υποταγή στο βασιλικό ζεύγος. Αναγνώρισε τη Μπολέιν σα βασίλισσα αλλά αρνήθηκε να πάρει τον όρκο καθώς διαφωνούσε με την αποκήρυξη του Πάπα και την ανακήρυξη του Ερρίκου ως επικεφαλής της Εκκλησίας της Αγγλίας. Πέντε ημέρες αργότερα φυλακίστηκε και την 1η Ιουλίου του 1535 οδηγήθηκε σε δίκη. Κρίθηκε ένοχος για εσχάτη προδοσία και αποκεφαλίστηκε στις 6 Ιουλίου. Το 1886 οσιοποιήθηκε από την Καθολική Εκκλησία και το 1935 ανακηρύχθηκε Άγιος από τον Πάπα Πίο ΧΙ.

Παράλληλα με την πολιτική του καριέρα, ασχολήθηκε και με τη συγγραφή, με την «Ουτοπία» (1515) να αποτελεί το πιο γνωστό από τα έργα του.  Εκεί σχολιάζονται τα δεινά της τότε Ευρώπης: η κοινωνική ανισότητα, η απληστία των ευγενών και των πλούσιων αστών, η ανηθικότητα στις βασιλικές αυλές.

Το πρωτότυπο στοιχείο της Ουτοπίας, είναι ότι ο Μορ προτείνει έναν άλλο κόσμο στη θέση του τωρινού, την Ουτοπία, στον οποίο δεν υπάρχει ούτε ατομική ιδιοκτησία, ούτε βασιλιάδες ούτε αυλικοί και αυλοκόλακες, ούτε επεκτατικοί πόλεμοι, ούτε εμπορευματική αξία των αγαθών στο εσωτερικό, μόνο αξία χρήσης.

Χάρη σε αυτό το βιβλίο και τον τίτλο του, το ουσιαστικό «ουτοπία» και το επίθετο «ουτοπικός» καθιερώθηκαν στις ευρωπαϊκές γλώσσες ως χαρακτηρισμοί κάθε σχεδίου που δεν έχει πιθανότητες να πραγματοποιηθεί. Η Ουτοπία όμως στις μέρες είναι συνυφασμένη και με την Ευτοπία, με την Ελπίδα ότι αυτό που δεν υπάρχει σήμερα, θα δημιουργηθεί αύριο μέσα από μία ορισμένη διαδικασία και σ’ αυτόν τον Ευ Τόπο θα υπάρχει κοινωνική δικαιοσύνη και ευημερία για όλους…