Ο Άραχθος είναι ο όγδοος μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας και ο τρίτος από τους κυριότερους ποταμούς της Ηπείρου. Έχει συνολικό μήκος 135 χιλιόμετρα. Πηγάζει από την βόρεια Πίνδο και εκβάλει στον Αμβρακικό κόλπο. Συγκεκριμένα ο Άραχθος πηγάζει από την περιοχή του Μετσόβου εξ ου και η αρχική του διαδρομή ονομάζεται Μετσοβίτικος. Κατευθυνόμενος νοτιοδυτικά μέσα από φαράγγια που ο ίδιος έχει διανοίξει εισέρχεται στη μικρή κοιλάδα που σχηματίζεται μεταξύ του Λάκμου και του Μιτσικέλι και από εκεί φθάνει ανατολικά των Ιωαννίνων, Στο σημείο αυτό δέχεται τα νερά ενός άλλου ποταμού, που είναι παραπόταμος του, του Μπαλντούμα ή Διπόταμου, που και αυτός προέρχεται από τη συμβολή δύο επιμέρους παραποτάμων, του Ζαγορίτικου και του Βαρδαπόταμου, εξ ου και η ονομασία Διπόταμος.
Από την συμβολή αυτή το κοινό πλέον υδάτινο ρεύμα παίρνει την ονομασία Άραχθος. Από εκεί περνώντας στη συνέχεια από βαθιές κοίτες μεταξύ Τζουμέρκων και Ξεροβουνίου δέχεται τα νερά δύο ακόμη παραποτάμων του του Καλαρρύτικου και του Καλεντίνη ή Σαραντάπορου απ΄ όπου και διέρχεται την πεδιάδα της Άρτας, για να εκβάλλει στη συνέχεια στον Αμβρακικό κόλπο στη θέση Αλυκή(Κόπραινα).
Ο Στράβων αναφέρει τον Άραχθο με το όνομα Άρατθον, ο δε Λυκόφρων με το όνομα Άραιτον. Σε αρχαία επιγραφή στην Κέρκυρα φέρεται ως Άραθθος. Στη δε λαϊκή παράδοση της Ηπείρου έχει καθιερωθεί ως ποταμός της Άρτας, από το γεγονός ότι περιβρέχει την Άρτα διερχόμενος κάτω από το θρυλικό Γεφύρι της.
Ο Άραχθος έχει συνδεθεί ιδιαίτερα με τη νεότερη ελληνική ιστορία. Όταν το 1881 έγινε η προσάρτηση της Θεσσαλίας και μέρους της Ηπείρου στο Βασίλειο της Ελλάδος. ο ποταμός αυτός απετέλεσε το ΒΔ. γεωγραφικό σύνορο - ελληνοτουρκική μεθόριο και συγκεκριμένα από το σημείο συμβολής με τον Καλαρρύτικο μέχρι και τις εκβολές του. Η μεθόριος αυτή που διατηρήθηκε μέχρι τον Α' Βαλκανικό πόλεμο, περνούσε ακριβώς από το Γεφύρι της Άρτας.
Στην αρχαιότητα οι εκβολές του Αράχθου ήταν ανατολικότερα των σύγχρονων, παρά την τοποθεσία που φέρεται με τη δημώδη ονομασία "παλιά μπούκα". Γενικά ο Άραχθος στις εκβολές του, στο διάβα του χρόνου, δείχνει να δίνει μία σκληρή μάχη με τη θάλασσα του Αμβρακικού, όπου με τις συνεχείς προσχωσιγενείς εναποθέσεις μετακινεί αργά και σταθερά τη βόρεια ακτή του Κόλπου νοτιότερα, δημιουργώντας έτσι, με την παράλληλα δράση του ποταμού Λούρου, τέσσερις λιμνοθάλασσες, η λιμνοθάλασσα Λογαρού, (η μεγαλύτερη του Αμβρακικού), που βρίσκεται ανατολικά του λόφου της Σαλαώρας και το τριμερές σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών Ροδιάς, Τσουκαλιού και Αυλερής που βρίσκεται δυτικά του παραπάνω λόφου και οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Ελλάδος, έχοντας ενταχθεί στο οικολογικό δίκτυο προστασίας "ΦΥΣΗ 2000".
Τα Γεφύρια
Ο Άραχθος φημίζεται για τα σπουδαία τοξωτά γεφύρια που συνδέουν τις όχθες του, όπως το γεφύρι της Άρτας και το γεφύρι της Πλάκας, που όλα μαζί υπολογίζονται σε 55 πέτρινα γεφύρια. Το γεφύρι της Πλάκας λ.χ., είναι μονότοξο με άνοιγμα καμάρας 40 μέτρα και ύψος 19 μέτρα και θεωρείται το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων. Κατέρρευσε την 1η Φεβρουαρίου 2015 από ισχυρές βροχοπτώσεις και αναστηλώθηκε πρόσφατα.
Το θρυλικό γεφύρι της Άρτας αποτελείται από τέσσερις μεγάλες καμάρες. Το συνολικό του μήκος είναι 145 μέτρα. Θεμελιώθηκε γύρω στο 1606 και η κατασκευή του είναι φορτισμένη με διάσημους λαϊκούς θρύλους.
Ακόμα, στο πέρασμα του Αράχθου από τη χαράδρα της Πολιτσάς είναι χτισμένο το ομώνυμο γεφύρι από το 1860 και ενώνει τα Κατσανοχώρια με το Αμπελοχώρι και την ευρύτερη περιοχή των Βορείων Τζουμέρκων.
*Πληροφορίες από το Βικιπαιδεία (περιέχει πολλά λάθη)
**Η φωτογραφία είναι του αξέχαστου φίλου μας Κώστα Μπατσή
