Μέρες του ‘67

Δεν ξέρω πόσο απέχει η λογοτεχνία από τη μαρτυρία ή από άλλα μη «λογοτεχνικά» είδη λόγου, όπως το στοχαστικό δοκίμιο. Τα όρια άλλωστε είναι πορώδη. Αυτό που ξέρω είναι πως ο χώρος –και δη η θεατρική του διάσταση- συνιστούν λόγο γεωδαιτημένο και προσδιοριστικό. Πόσω μάλλον όταν μιλάμε για χώρο Πανεπιστημιακό. Ο Δ. Μαρωνίτης αποτυπώνει με αξιοζήλευτο τρόπο την εικόνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το πρωί της 21^ης Απριλίου 1967. Όσα καταγράφει προοιωνίζονται αυτό που έμελλε να συμβεί 6^1/2 χρόνια μετά.

«Τους τελευταίους μήνες πριν από το στρατιωτικό πραξικόπημα όλοι είχαμε συνηθίσει σ’ ένα πανεπιστημιακό περιβάλλον που βούιζε από τις κινήσεις και τις φωνές του πληθυσμού του, ο οποίος, σε ατμόσφαιρα δημοκρατικής έξαρσης, διαφέντευε τα εκπαιδευτικά και τα πολιτικά του δικαιώματα. Εκείνο, λοιπόν, το δυσοίωνο πρωί η πόρτα του παλιού κτηρίου ήταν κλειστή και μπροστά στα προπύλαια κυκλοφορούσαν καμιά πενηνταριά κάτωχροι φοιτητές και καναδυό δασκάλοι, με την αμήχανη κατάπληξη τυπωμένη στα μέτωπά τους, να κοιτάζονται άφωνοι μεταξύ τους. Στο τέλος πήρανε τη χλωμάδα μαζί τους, γυρίσανε λίγο στους δρόμους κι ύστερα καθένας στο σπίτι του. Δεν ξέρω γιατί η εικόνα αυτή μού φάνηκε από την αρχή πολύτιμη και διδακτική. Προόριζε, θαρρείς, τα πανεπιστημιακά δρώμενα που έμελλε να συμβούν: τον πραγματικό αριθμό τους, το θεατρικό φόβο τους, τον ακομμάτιστο ανθρωπισμό τους, τον πολιτικό τους οίστρο».

[Δ. Μαρωνίτης, «Μέρες 1967-1974», εφ. Το Βήμα, 8.5.1982. Αποθησαυρίστηκε από το: Λίζυ Τσιριμώκου (2000): Εσωτερική Ταχύτητα. Δοκίμια για τη Λογοτεχνία, Αθήνα: Άγρα]