Είναι τρελός ο Πούτιν;

Ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών του Πούτιν είχε τολμήσει να πει ενώπιόν του ότι «υπάρχει ακόμα περιθώριο για την διπλωματία» στην κρίση με την Ουκρανία. Ο Πούτιν τον αποπήρε άγρια. Ο αρχηγός της αντικατασκοπείας έχασε τα λόγια του μπροστά στη σκληρότητα του δικτάτορα. Κατάπιε την άποψή του και κάτι ψέλλισε στο μήκος κύματος του νάρκισσου αφέντη του, που είναι ψυχολογικά ανίκανος να δεχθεί τις πληροφορίες όταν αυτές αντιτίθενται στις παγιωμένες απόψεις του. Οι πληροφορίες νοημοσύνης που δεν αντιστοιχούν στις αντιλήψεις του απλά δεν μπορούν να υποστούν επεξεργασία. Έτσι, διαχωρισμένος από την ικανότητα να ελέγχει την πραγματικότητα γύρω του, ο εσωτερικός κόσμος του νάρκισσου-ηγέτη είναι γεμάτος από συνωμοσίες που δεν τεκμηριώνονται από γεγονότα, απλώς ταιριάζουν με τις συναισθηματικές του ανάγκες.

Ο νάρκισσος βλέπει τους άλλους ως εγγενώς αναξιόπιστους. Οι άλλοι είναι εκεί έξω για να τον βλάψουν. Γι’ αυτό ο Πούτιν μεγέθυνε υπερβολικά την πυρηνική απειλή από την πλευρά της Ουκρανίας, κάτι που όμως δεν συνέπιπτε με τα γεγονότα.

Οι ηγέτες-νάρκισσοι τείνουν να βλέπουν τον εαυτό τους ως παγκόσμιες προσωπικότητες ικανές να κάμπτουν την ιστορία στη θέλησή τους και γι’ αυτό υιοθετούν απλοϊκές παθολογικές φαντασιώσεις για την αναμόρφωση του κόσμου με βάση τη δική τους διαταραγμένη εικόνα. Οι ηγέτες-νάρκισσοι τείνουν να βλέπουν τον εαυτό τους ως παγκόσμιες προσωπικότητες ικανές να κάμπτουν την ιστορία στη θέλησή τους και γι’ αυτό υιοθετούν απλοϊκές παθολογικές φαντασιώσεις για την αναμόρφωση του κόσμου με βάση τη δική τους διαταραγμένη εικόνα. Ο Πούτιν είναι σαν τον Ρασκόλνικοφ που λέει στη Σόνια: «σκότωσα για να ληστέψω ή ήθελα και να βοηθήσω τη μητέρα μου ή ήθελα να γίνω Ναπολέοντας ή για ν’ ανακαλύψω τότε, κι όσο γινόταν πιο γρήγορα, αν είμαι μια ψείρα σαν όλους τους άλλους ή ένας άνθρωπος». Ο Πούτιν θέλει να δει αν είναι Ναπολέοντας; Άγνωστο. Το βέβαιο είναι ότι όπως ένας παθολογικά νάρκισσος ηγέτης απομακρύνεται από τις συμμαχίες καθώς τις θεωρεί εγγενώς αναξιόπιστες και προσπαθεί να οχυρώσει την επικράτειά του ενάντια σε εσωτερικές και εξωτερικές απειλές, ακόμα κι αν μείνει μόνος.

Ένας παθολογικά νάρκισσος ηγέτης απομακρύνεται από τις συμμαχίες καθώς τις θεωρεί εγγενώς αναξιόπιστες και προσπαθεί να οχυρώσει την επικράτειά του ενάντια σε εσωτερικές και εξωτερικές απειλές.

Ο τρόπος και η απειλητική γλώσσα που η ρωσική πρεσβεία επιτέθηκε στην Ελλάδα εναρμονίζονται με την ναρκισσιστική διάθεση του Πούτιν. Το ίδιο και ο λόγος των συνήθως μετριοπαθών Μεντβέντεφ και Λαβρόφ. Όλοι γύρω τους (και όσοι στο εσωτερικό της Ρωσίας είναι εναντίον τους) είναι πλέον «εχθροί». Οι συνθήκες αυτές είναι ιδανικές για μια γενικευμένη επιθετικότητα διαρκείας. Μόνο που ο Πούτιν δεν έχει τη στήριξη του ρωσικού λαού, όπως είχε ο Χίτλερ του γερμανικού λαού.

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά του Πούτιν δεν σημαίνουν μια ψυχολογική ανάγνωση των γεγονότων και της ιστορίας, αλλά στο βαθμό που οι προσωπικότητες την επηρεάζουν, έχουν τη σημασία τους. Ο Χίτλερ, ο Τραμπ και σήμερα ο Πούτιν δεν είναι τρελοί. Μπορεί να είναι στην υπηρεσία της παράνοιας αλλά κινούνται απόλυτα ορθολογικά. Η Τζ. Κ. Όουτς στο έξοχο πολιτικό μυθιστόρημά της «Πίσω από τους καταρράκτες» σημειώνει πως  ο «κάτω κόσμος» βιώνει ένα ολοκαύτωμα, όχι από παράφρονες, αλλά από ορθολογικούς υπολογιστές: «Δεν μπορούσες να ισχυριστείς ότι οι Ναζί ήταν παράφρονες, γιατί τα στοιχεία δείχνουν ότι ήταν απόλυτα, υπολογιστικά λογικοί. Στην υπηρεσία της παράνοιας, αλλά πάντως λογικοί», γράφει. Αυτό ήταν ο Μπους τζούνιορ στο Ιράκ, όπου είχαμε 300.000 άμαχους νεκρούς, το ίδιο είναι σήμερα και ο Πούτιν. Στην υπηρεσία της παράνοιας, αλλά απόλυτα λογικός. Αυτό συμπυκνώνεται και στο περίφημο δόγμα του «ορθολογικού ανορθολογισμού» του Μπρεζίνσκι, που χαρακτηρίζει διαχρονικά την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Αυτή η παρατήρηση είναι σημαντική γιατί η κατηγορία της «τρέλας» των επί μέρους προσωπικοτήτων συνιστά πολλές φορές άλλοθι για να "ξεπλύνει" τις εγκληματικές γεωπολιτικές των υπερδυνάμεων.