Διάβασμα βιβλίων και ενημέρωση: Εμβόλιο κατά της κοινωνικής παράλυσης

Τουλάχιστον 70% των ελλήνων, μετά το σχολείο, δεν διαβάζει ποτέ βιβλία. Μεταξύ αυτών, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων. “Ενημερώνονται” από το Google και το Facebook, τυχαία στο zapping χωρίς να ψάχνουν και να παρακολουθούν συστηματικά μία σημαντική είδηση. Μαθαίνουν π.χ. ότι υπάρχει πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά εάν σταματήσουν οι εχθροπραξίες και δεν συμπέσει το νέο με την ροή των ειδήσεων που παρακολουθούν εκείνη την στιγμή, δεν θα το αναζητήσουν και δεν θα μάθουν ποτέ ότι ο πόλεμος τελείωσε.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες νέων:

Εκείνοι οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται για τίποτα. Νομίζουν ότι δεν τους αγγίζει ή έχουν ανοσία στο άγγιγμα της Βενεζουέλας, του Ιράν, της Παλαιστίνης, της Ουκρανίας, της παγκόσμιας φτώχειας, του φαινομένου του θερμοκηπίου, του προσφυγικού, του φουντώματος του φασισμού, της ανεργίας, των σπουδών τους, της ακρίβειας, του μισθού τους, της υγειονομικής περίθαλψης. Αποδέχονται τα πάντα χωρίς κρίση και μοιρολακτικά. Δεν ενεργοποιείται η φαιά ουσία, η ενσυναίσθηση, ο κοινωνικός θυμός. Αρκούνται σε ότι τους δώσει το Σύστημα και προσαρμόζουν αυτόματα την ζωή τους ανάλογα. Σεξ σαββατιάτικο και περιστασιακό γιατί ελλείψει χρημάτων, οικογένεια ή μακρόχρονη σχέση είναι απαγορευμένα, κινητό, τσιγαριλίκι, οπαδιλίκι και δίτροχο είναι το μόνο μικρο-σύμπαν που τους ανέχεται ή μάλλον τους επιτρέπεται. Ενώ έχουν χρόνο να σκεφθούν, τον σκοτώνουν.

Υπάρχουν και εκείνοι, οι εξ ίσου πολλοί νέοι που ανησυχούν, έχουν δημοκρατικά  συναισθήματα, αντιπαθούν τον φασισμό, βουρκώνουν για τα πεινασμένα παιδιά της Αφρικής και τα δολοφονημένα σε πολέμους, μισούν εκείνους τους πολιτικούς που προκαλούν τα Τέμπη, διαλύουν το Σύστημα Υγείας και την Παιδεία και τις μεγάλες εταιρείες που λυμαίνονται το πετρέλαιο, τα τρόφιμα και τους σπόρους ή πουλάνε όπλα θανάτου. Ως εκεί όμως.

Ο φαύλος κύκλος που μπλοκάρει κάθε σκέψη τους για ενεργή ενασχόληση με τα κοινά, οφείλεται ακριβώς στην ίδια τους την αντιληπτική ικανότητα. Είναι σχεδόν πάντα, ικανότατοι στην εργασία τους. Το Σύστημα δεν είναι αυτοκτονικό για να τους απορρίψει. Τους δίνει επαγγελματικές ευκαιρίες, τους αναδεικνύει σε θέσεις ευθύνης και εξουσίας, τους ανταμείβει οικονομικά και κοινωνικά (έστω και εάν τους παίρνει δέκα και τους δίνει ένα!). Αρχίζουν και δίνουν και την ψυχή τους για να ανταποκριθούν. Αγχώνονται με τα πολύπλοκα προβλήματα του τομέα ευθύνης τους, τον ανταγωνισμό, εργάζονται υπερωριακά (καθ’ ότι στελέχη…), δεν προλαβαίνουν να χαρούν την οικογένεια. Ενσωματώνονται στο Σύστημα, αδυνατούν να βρουν χρόνο για κοινωνικές δραστηριότητες, για κουλτούρα, για ενημέρωση. Στον λίγο χρόνο που έχουν ελεύθερο πρέπει να αποσυμφορήσουν τον εγκέφαλο και να εξορκίσουν το burnout. Δεν υπάρχει χρόνος για διάβασμα εφημερίδας και βιβλίου, το πολύ – πολύ zapping στην TV.

Το να περιστρέφονται σαν tire-bouchon γύρω από μία μαύρη τρύπα που είναι πλέον η ζωή τους, λέγεται απλά συρρίκνωση προσωπικότητος. Δεν θέλουν πλέον την ανατροπή του Συστήματος, καθ’ ότι θα πρέπει να ανατρέψουν , όπως τελείως λανθασμένα νομίζουν, και το δικό τους status quo. Ίσως κάποιες διορθώσεις και ρυθμίσεις του Συστήματος για την εξάλειψη των κραυγαλέων αδικιών. Δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με το τι ακριβώς συμβαίνει έξω από την εταιρεία τους και το διαμέρισμά τους. Ο ΣΚΑΙ, ο ΑΝΤΕΝΝΑ και η ΕΡΤ ποτέ δεν θα τους ενημερώσει για το ποιόν του τάγματος ΑΖΟΦ του Ζελένσκι στην Ουκρανία, τον τεράστιο κίνδυνο πυρηνικού ολοκαυτώματος από τις βάσεις θανάτου στην χώρα μας, τον βαθύ φασισμό της Λε Πεν, την τρομοκρατία και την πείνα στις ΗΠΑ, την Greek Mafia, τα καθημερινά θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα ή την κατάρρευση του ΕΣΥ. Όλα τα παραπάνω τα αγνοούν, με αποτέλεσμα ο δικαιολογημένος φόβος, μίσος, ελπίδα ή χαρά τους να είναι συναισθήματα τελείως ευνουχισμένα έως και λανθασμένα.

Ακόμη χειρότερη είναι κατάσταση με τα βιβλία. Λογοτεχνία, Ιστορία, Ποίηση, Κοινωνικό Μυθιστόρημα, Εκλαϊκευμένη Επιστήμη αντικαθίσταται στις εταζέρες με φωτογραφίες, ζωγραφική (κατά προτίμηση στυλ Andy Warhol) και κουκλάκια παιδικής ηλικίας. Οι νέοι αυτοί χάνουν το βάθος των πραγμάτων. Θα εντυπωσιαστούν από τον ηρωισμό του Γιάννη Αγιάννη απέναντι στην Τιτίκα, στους Άθλιους, αλλά δεν θα δώσουν προσοχή στην άθλια κατάσταση των κατοίκων της Γαλλίας το 1860. Θα εντυπωσιαστούν που ο Ομπάμα, ένας μαύρος επιτέλους έγινε Πρόεδρος των ΗΠΑ αλλά αγνοούν ιστορικά ότι δολοφόνησε με την πολιτική του περισσότερους ανθρώπους από οποιονδήποτε προκάτοχό του. Θα δουν τον φόνο του λευκού από τον ιθαγενή ως αποτρόπαιο έγκλημα, αλλά δεν θα δουν ότι μπροστά στην υπεροπλία του ιμπεριαλιστή, η τρομοκρατία είναι το μόνο όπλο του δυναστευόμενου.

Η μη-ενημέρωση οδηγεί νομοτελειακά στην στήριξη του Συστήματος, ότι και εάν ρίχνει στην κάλπη κάποιος. Και για του λόγου το αληθές, οι στρατιές αυτές των νέων, συχνά δεν ψηφίζουν δεξιά γιατί την θεωρούν υπαίτια για τα δεινά της χώρας (ότι και εάν εννοούν οι ίδιοι ως δεινά), αλλά ψηφίζουν αστικά κόμματα της αντιπολίτευσης, όχι γιατί πιστεύουν ότι πράγματι θα αλλάξει κάτι, απλά για να ησυχάσουν την συνείδησή τους ώστε να μην τους θεωρήσει η τελευταία συνένοχους λόγω αδράνειας… Απλώς απογοητεύονται, αλλά επαναλαμβάνουν το λάθος ανά τετραετία…

Ας μην τους καταδικάσουμε και απαξιώσουμε. Τα συνήθη 15 – 20 ευρώ που θα δώσουμε για να τους πάρουμε γλυκά ή λουλούδια στην γιορτή τους ας τα κάνουμε βιβλίο. Να νοιώσουν την μυρωδιά του μελανιού. Ας δίνουμε τα ραντεβού μας στα τραπεζάκια των βιβλιοπωλείων και όχι στον BRUNO. Ας πάρουμε μαζί μας την εφημερίδα και να τους την χαρίσουμε λέγοντάς τους ότι την έχουμε διαβάσει. Ας γίνει επιτέλους κομμάτι της κουβέντας της παρέας η πολιτική, η κοινωνία, η Βενεζουέλα, η σκοτεινή Ιστορία των λευκών στην Αφρική και στην Αμερική. Ας αναλύσουμε γιατί η τραπ “μουσική” είναι φασιστική, γιατί οι βάσεις του θανάτου θα τραβήξουν σαν μαγνήτης επάνω μας τα όπλα ρώσων και ιρανών και γιατί η φτώχεια δεν είναι ελάττωμα εγγενές του υποκειμένου αλλά απόρροια του Καπιταλισμού και του Ιμπεριαλισμού.

Με απλά λόγια, να ενημερώσουμε τον καλοπροαίρετο συνομιλητή μας ότι, μέσα στην κατακόκκινη φορεσιά του Αϊ Βασίλη την Πρωτοχρονιά μπροστά στα Zara κρύβεται ένας άνεργος που βγάζει μία φορά τον χρόνο ένα πενιχρό μεροκάματο. Και ότι αυτή η συγκλονιστική κατ’ εμέ πληροφορία, ευρίσκεται στην ανατρεπτική εφημερίδα, στον Ντοστογιέφσκι, στο επαναστατικό τραγούδι, στην συνειδητοποιημένη παρέα, στην μύτη που αποκτούν όλοι όσοι λειτουργούν συναισθητικά και μυρίζουν το κακό και το καλό…