Για την αγιότητα της ποίησης

Φοίβος Γκικόπουλος

                Είχε τύχη, αλλά καμιά πρακτική επίπτωση, μια σκληρή άποψη του Μπενεντέττο Κρότσε: αν κάποιος εξακολουθεί να γράφει ποιήματα ακόμη και μετά την εφηβεία, ή είναι ένας αυθεντικός ποιητής ή είναι ένας κρετίνος. Σκληρή άποψη, αλλά καθόλου πειστική. Εξάλλου δεν είναι πάντα εύκολο να διακρίνεις τον αυθεντικό ποιητή από τον κρετίνο∙ ακόμη και ο Κρότσε, αξιολογώντας τους ποιητές, υπέπεσε σε αστοχίες. Αν θέλουμε να ανταλλάξουμε την σκληρότητα, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι, όσο πιο μεγάλος ήταν ο ποιητής, τόσο λιγότερο τον καταλάβαινε ο Κρότσε (είναι γνωστές οι περιπτώσεις του Δάντη, του Μαντζόνι, του Λεοπάρντι): ο φιλόσοφος δεν είχε το γούστο του άλλου μεγάλου ιστορικού της Ιταλικής Λογοτεχνίας Φραντσέσκο Ντε Σάνκτις.

Τελικά, αναρωτιέμαι αν είναι σωστό να αποδώσουμε γενικά στην ποίηση μια προνομιακή αγιότητα. Αν ο Τσόρτσιλ πήγαινε στην λίμνη του Κόμο για να ζωγραφίσει ακουαρέλες, αν ο Χίτλερ, όταν ήταν ο κυρίαρχος ηγέτης της Γερμανίας, ζωγράφιζε κανέναν πίνακα, κανείς δεν εύρισκε κατακριτέες αυτές τις ευχάριστες επιλογές τους∙ αν κάποιος σιγοτραγουδά ναπολιτάνικα τραγούδια ή εκείνα που κέρδισαν την Eurovision, κανείς δεν θα τον χλευάσει γι’ αυτό∙ και όχι όλοι εκείνοι που αγαπούν αυτά τα μουσικά προϊόντα, θα τα αντάλλασσαν με τις μουσικές του Βιβάλντι ή του Μπετόβεν. Τότε γιατί μας εκπλήσσει αν κάποιος, ακόμη και μετά την εφηβεία, εξακολουθεί να γράφει στίχους ή για χόμπι ή για να δώσει μια σταθερή φόρμα στο μίγμα των συναισθημάτων του ή, έστω, για να εξομολογηθεί; Εξάλλου, η ποίηση δεν είναι ένα θείο όραμα, αλλά μια τέχνη όπως όλες οι άλλες.

*Ο Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ