Γερμανία 21ος αιώνας: Καταναγκαστική εργασία και ξεροκόμματα για τους φτωχούς

Πρόγραμμα Hartz IV

Η διάλυση (κυριολεκτικά!) του Συστήματος Κοινωνικής Προστασίας στην Γερμανία, την τριετία 2003-2005 (από την κυβέρνηση σοσιαλδημοκρατών–πρασίνων) μετέτρεψε τους ανέργους σε “φτωχούς εργαζόμενους”. Ο Peter Hartz (πρώην διευθυντής προσωπικού της Volkswagen) ήταν ο αρχιτέκτονας της ομώνυμης ‘μεταρρύθμισης’ η οποία συγχωνεύει όλα τα επιδόματα (κατοικίας, τροφής, διαβίωσης, μετακίνησης, κ.α.) για ανέργους μακράς διάρκειας, σε ένα επίδομα, ύψους 409 ευρώ μηνιαίως ανά άτομο. Το Πρόγραμμα αφορά σήμερα σε 2,6 επίσημους ανέργους, 1,7 ανεπίσημους ανέργους (σε πρακτική εξάσκηση, “coaching”, “εργασία του 1 ευρώ”, “minijobs”, κ.α.) και τα εξαρτώμενα μέλη των οικογενειών  τους, σύνολο 6.000.000 ανθρώπους.

Απάτη και ευτελισμός

Τους ανέργους πλέον τους διαχειρίζονται τα 408 “Job centers” της χώρας και όχι τα ταμεία ανεργίας. Ο άνεργος βαφτίζεται στα επίσημα έγγραφα ‘πελάτης’ και εξαναγκάζεται κυριολεκτικά να αποδεχθεί άμεσα (συχνά του ζητείται να απαντήσει μέσα σε λίγες ώρες) οποιαδήποτε δουλειά του προταθεί (όσο άσχετη και να είναι με την ειδικότητά του ή τις επιδιώξεις του). Η άρνηση ή καθυστέρηση αποδοχής της εντολής, οδηγεί σε άμεση διακοπή του επιδόματος.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι εκατοντάδες εκπαιδευτικοί στους οποίους προτείνονται θέσεις όπως πωλητές καλσόν, οδοκαθαριστές, ανειδίκευτοι εργάτες έως και ...πωλήτριες σε sex shop. Εκτός από την απαξίωση των προσόντων και τον ευτελισμό της επαγγελματικής αξιοπρέπειας, το Κράτος ελέγχει προσβλητικά και την προσωπική ζωή του ‘πελάτη’: Το Job center έχει δικαίωμα να ελέγξει (και το πράττει), λογαριασμούς τραπέζης, αποδείξεις αγορών, μετακινήσεις, οικογενειακή και ... σεξουαλική ζωή. Χαρακτηριστική περίπτωση, το Job center της πόλη Stade στην Κάτω Σαξονία, το οποίο απαίτησε εγγράφως από έγκυο ανύπανδρη άνεργη, “τον κατάλογο με τα ονόματα και το έτος γέννησης των σεξουαλικών συντρόφων σας”...

Ο σαφής μακροπρόθεσμος στόχος του Συστήματος, να μην σηκώσουν κεφάλι ούτε τον επόμενο αιώνα οι φτωχοί, φαίνεται και από την αντιμετώπιση των παιδιών των ανέργων από το Πρόγραμμα Hartz IV: Εκείνα τα οποία είναι μεταξύ 15 και 18 ετών και η οικογένειά τους λαμβάνει μηνιαίο επίδομα για την διατροφή τους, καλούνται από το Job center για νουθεσία επαγγελματικού προσανατολισμού (πάντα εργατοτεχνικής κατεύθυνσης!) με την απειλή ότι εάν δεν παρουσιαστούν, έστω και σε ένα ραντεβού, θα διακοπεί το επίδομα επιβίωσης. Ο παιδαγωγικός εκβιασμός στην ψυχή και η αναγραφή “Hartz IV” στο μέτωπο του εφήβου, σε όλο τους το μεγαλείο!

 Τι επιδιώκεται;

Διθυραμβικά, ο τότε καγκελάριος Gerhard Schroder και τα ΜΜΕ δήλωναν ότι “Αυτές οι μεταρρυθμίσεις (σημ. το Hartz IV) είναι η βάση της γερμανικής επιτυχίας και ευημερίας”, “Ότι καλύτερο συνέβη στην Γερμανία, μετά το κοινωνικό κράτος του Βίσμαρκ”, “Χάρις στο Hartz IV, είμαστε η ατμομηχανή για το μέλλον της Ευρώπης”, “Οι φτωχοί συμπατριώτες μας δηλώνουν όλο και πιο ευχαριστημένοι με την νέα κατάσταση”, κ.α. Σε απλά ελληνικά το Γερμανικό Κράτος, παρέχει πάμφθηνο δυναμικό στους εργοδότες (το περίφημο “I work for food” την περίοδο του κραχ στην Αμερική!), ανέργους χωρίς δυνατότητα διαπραγμάτευσης και απαλλάσσεται το ίδιο από την υποχρέωση συντήρησής τους.

Πράγματι, οι εργοδότες (χάρις στο πρόγραμμα “Hartz IV”συμπληρωμένο από το νεώτερο “Agenda 2010”) εξοπλίζονται με ένα πολύ-εργαλείο εκμετάλλευσης και κέρδους το οποίο ούτε που το φανταζόντουσαν. Απαλλάσσεται η καταβολή χαμηλών μισθών από την φορολογία, εξαπλώνονται και απελευθερώνονται τα ‘zero contracts’ και τα ‘mini jobs’ ανά επιχείρηση (κατάργηση του ανώτατου πλαφόν), επιχορήγηση των πρακτορείων ανεύρεσης ανέργων μακράς διάρκειας, κ.α. Μετατρέποντας σταθερές εργασίες σε προσωρινές, οι εργοδότες βλέπουν το εργατικό δυναμικό σαν τα λάφυρα της Άγριας Δύσης και αισθάνονται έντονα τον πυρετό του χρυσού...

Δηλώσεις της Εξουσίας: Απέχθεια, νουθεσία και κοροϊδία ανέργων και φτωχών

“Το εργατικό κόστος έχει φτάσει πλέον σε ύψος δυσβάστακτο και εμποδίζει τους εργοδότες να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας… Οφείλουμε να μειώσουμε το κοινωνικό κόστος, να ενθαρρύνουμε την ατομική υπευθυνότητα και να απαιτήσουμε περισσότερη προσπάθεια από τον καθένα”. Καγκελάριος Gerhard Schroder, ομιλία στην Bundestag, 14 Μαρτίου 2003.

“Μιζέρια δεν είναι η φτώχεια του πορτοφολιού, αλλά η φτώχεια του πνεύματος. Στις κατώτερες τάξεις δεν λείπουν τα χρήματα, αλλά η Παιδεία… Η φτώχεια απορρέει από την συμπεριφορά τους, είναι αποτέλεσμα της υποκουλτούρας τους”. Walter Wullenweber, κύριος αρθρογράφος της εφημερίδος Stern, 16 Δεκεμβρίου 2004.

“Η φτώχεια δεν είναι θέμα χρημάτων. Αυτό που μετρά σε μια οικογένεια είναι η καλή γνώση του πως ξοδεύουν τα χρήματά τους”. Renate Schmidt, Ομοσπονδιακός Υπουργός Οικογενειακού Προγραμματισμού (SDP, Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα), εφημερίδα Bildam Sonntag, 27 Φεβρουαρίου 2005.

“Μόνο αυτός που δουλεύει έχει δικαίωμα να τρώει”. Franz Muntefering, Πρόεδρος του SPD, Αντικαγκελάριος, Ομοσπονδιακός Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ομιλία στην κοινοβουλευτική ομάδα του SPD, Bundestag, 9 Μαΐου 2006.

“Εάν πλένεστε και ξυρίζεστε θα βρείτε δουλειά”. Kurt Beck, Πρόεδρος του SPD, απευθυνόμενος σε έναν άνεργο, εφημερίδα Wiesbadener Tagblatt, 13 Δεκεμβρίου 2006.

“Ένας ερευνητής το επιβεβαιώνει: 132 ευρώ τον μήνα είναι αρκετά για να ζει κανείς!”. Τίτλος της εφημερίδος Bild, 6 Σεπτεμβρίου 2008.

“Η αύξηση του επιδόματος ανεργίας Hartz IV έδωσε μία σημαντική ώθηση στις βιομηχανίες καπνού και αλκοόλ”. Philippe Missfelder, βουλευτής της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) στην Bundestag, σχολιάζοντας την αύξηση των 4 ευρώ μηνιαίως.

“Παρέχουμε στους εργοδότες, ανθρώπινο υλικό σε πολύ συμφέρουσες τιμές”. Συνεργάτης των “Job Centers” του Βερολίνου, σε συνέντευξη στην εφημερίδα Die Suddeutsche Zeitung, 9 Μαρτίου 2015.

“Οι βιολόγοι χρησιμοποιούν την έκφραση ‘παράσιτα’ για να ορίσουν τους οργανισμούς οι οποίοι τρέφονται και επιβιώνουν σε βάρος άλλων οργανισμών. Προφανώς δεν επεκτείνονται τα συμπεράσματα από τον κόσμο των ζώων, στον κόσμο των ανθρώπων...”. Φυλλάδιο του Υπουργείου Οικονομικών (με πρόλογο του Σοσιαλδημοκράτη Υπουργού Wolfgang Clement) με τίτλο “Προτεραιότητα στους τίμιους εργαζόμενους”. Την φράση αυτή (μάλλον την ‘πάσα’ αυτή του Υπουργού), ο Τύπος των υπονόμων, με επικεφαλής την Bild, την μετουσίωσε σε “Τα παράσιτα του Hartz IV” και συνεχίζει να την χρησιμοποιεί ως υπέρτιτλο, σε κάθε ευκαιρία.

Δύο ερωτήσεις

α) Το Hartz IV, δεν σας θυμίζει τα τραίνα για τα Νταχάου και τα άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, με επιστρατευμένους καθηγητές, ιατρούς, εξειδικευμένους εργάτες, ράφτες, νοσηλευτές, κ.α., όπου όλοι, ανεξαρτήτως ειδικότητος, θα φτυάριζαν κάρβουνο για τις ανάγκες της γερμανικής πολεμικής και μη, βιομηχανίας;

β) Με την λάσπη που ρίχνει καθημερινά το γερμανικό κεφάλαιο, κυρίως μέσω της Bild, για τους ‘τεμπέληδες έλληνες που τρώνε το ψωμί του τίμιου γερμανού’, σε συνδυασμό με την ρήση του Μαρξ, “Όταν το στομάχι είναι άδειο, το μυαλό δεν λειτουργεί”, προς τα πού λέτε να στρέφεται το μίσος μεγάλου τμήματος του δεινοπαθούντος γερμανικού προλεταριάτου, για να μείνει στο απυρόβλητο ο καπιταλισμός;

 *Πολλά στοιχεία του παρόντος σημειώματος έχουν αντληθεί από το άρθρο του OlivierCyran, ‘L’enferdumiracleallemand’, MondeDiplomatique, no 762, Septembre 2017

**Ο Κώστας Κάππας είναι καθηγητής Ιατρικής Φυσικής - Ακτινοφυσικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας και του Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας