Αντίγραφα και Πρωτότυπα

Scire tuum nihil est

nisi te scire hoc sciat alter (*)

 Πέρσιος (34-62 μ.Χ.)

           Στη σύγχρονη πληροφόρηση παραμένει ακόμη κάτι το πραγματικό, το αντικειμενικό. Είναι όμως πολύ λίγο, και είναι όλο και πιο δύσκολο να το απομονώσουμε, όπως θα ήταν δύσκολο να απομονώσουμε τον κυματισμό από το νερό που τον δημιουργεί.

          Ποιος μπορεί τώρα πια να πει αν η πληροφόρηση καθρεφτίζει τον κόσμο και περισσότερο απ’ ότι ο κόσμος καθρεφτίζει την πληροφόρηση. 

          Ακόμη και το Ληξιαρχείο κατέληξε στο να κάνει ένα παρόμοιο αναποδογύρισμα. Από τη στιγμή που τοποθετείται στην ταυτότητα, η φάτσα μας πρέπει να μοιάζει με τη φωτογραφία της, περισσότερο απ’ ότι η φωτογραφία με τη φάτσα. Αργά ή γρήγορα, έρχεται μια στιγμή –παράδοξη- όπου είμαστε εμείς που πρέπει να αντιστοιχούμε στο πιστοποιητικό και όχι το πιστοποιητικό σ’ εμάς.

          Η σύγκριση τελειώνει εδώ.

          Παρόλη τη στενοκεφαλιά των εντύπων και τους λαβυρίνθους της γραφειοκρατίας, φυσιολογικά ο καθένας από εμάς παραμένει μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και διατηρεί την πεποίθηση πως δεν είναι η φωτογραφία του. Από την άλλη, οι απόψεις μας, οι σκέψεις μας, οι ψυχολογικές μας συμπεριφορές, είναι αρκετά λεπτές, ευαίσθητες και εύκολα μπορούμε να μπερδευτούμε.

          Έτσι, η πληροφόρηση πάει πέρα από τα μητρώα του Ληξιαρχείου. Τα τελευταία περιορίζονται στο να μας επιβάλουν να αστοχούμε στο αντίγραφό μας. Η πληροφόρηση, αντίθετα, μπορεί να μας κάνει να πιστέψουμε ότι δεν είμαστε τίποτε άλλο από το αντίγραφο, εκφράζοντας βάσιμες αμφιβολίες για την ύπαρξη ενός πρωτότυπου. Πράγματι, αυτό που δεν περνά από το χωνί της πληροφόρησης (αρχίζοντας από τις ιδέες και τις προτιμήσεις μας) όχι μόνο δεν το γνωρίζουμε: δεν υπάρχει. Και όχι μόνο δεν υπάρχει για τους άλλους: δεν υπάρχει για μας τους ίδιους.

(*) Αυτό που ξέρεις δεν μετράει, αν κάποιος άλλος δεν ξέρει ότι το ξέρεις.

* O Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ