«Έχεις προσέξει ποτέ τα χέρια της ταμία στο σουπερμάρκετ που ψωνίζεις; Ξέρεις το όνομα του ντελιβερά που σου φέρνει την παραγγελία σου; Είναι ερωτευμένη η κυρία στα διόδια; Πώς αντέχει την μπόχα η οδοκαθαρίστρια; Τι σκέφτεται μια τηλεφωνήτρια όταν τελειώνει η βάρδια; Βαριέται μια ταξιθέτρια βλέποντας την ίδια παράσταση κάθε βράδυ; Ποιος έχει πιο πολύ στρες, ο παρκαδόρος στο πλοίο ή ένας τραυματιοφορέας; Πόσα μαθαίνει ένας θυρωρός σε μεγάλο κτίριο; Τι νιώθει ένας δικαστικός κλητήρας την ώρα της έξωσης; Και τι ζωή είναι αυτή; Υπάρχει πόνος, έλλειψη, απελπισία ή μόνο ανία, μοναξιά και εσωτερική ακινησία; Συνηθίζεται η πλήξη ή γίνεται όλο και πιο ανυπόφορη; Αντέχεται η απόσταση από τους άλλους και ο καταναγκασμός της επανάληψης; Και όλοι αυτοί, οι απαρατήρητοι, πώς μας βλέπουν; Τι σκέφτονται για εμάς;
Σίγουρα πολύ περισσότερα απ’ όσα εμείς γι’ αυτούς. Δεν τους αναγνωρίζουμε, δεν τους προσέχουμε, δεν μας ενδιαφέρει να τους ακούσουμε. Και ίσως κάτι χάνουμε. Γιατί εκείνοι μας ξέρουν καλά. Κάποιες φορές καλύτερα απ’ όσο εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας».
Η δημοσιογράφος – συγγραφέας Αγγελική Σπανού σε αυτή την εξαιρετική συλλογή διηγημάτων, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις, μας ωθεί να παρατηρήσουμε τους ‘Απαρατήρητους’, τους ανθρώπους που συναντάμε σχεδόν καθημερινά και τους προσπερνάμε χωρίς να τους προσέχουμε, τους ακούμε, αλλά δε συγκρατούμε αυτό που λένε, μιλάμε μαζί τους, αλλά ποτέ δεν μάθαμε το όνομά τους, όλους αυτούς που κινούνται δίπλα μας, αλλά είναι αόρατοι. Η δουλειά τους εξυπηρετεί τις ανάγκες μας, αλλά η ζωή τους μας είναι αδιάφορη. Η ταμίας του super market, ο τραυματιοφορέας, η οδοκαθαρίστρια, η υπάλληλος στα διόδια, η τηλεφωνήτρια, ο θυρωρός, η ταξιθέτρια, ο παρκαδόρος στο πλοίο, ο δικαστικός κλητήρας και ο ντελιβεράς είναι οι απαρατήρητοι ήρωες των 10 διηγημάτων – μαρτυριών. Μαρτυρίες μέσα από τις οποίες αναρωτιόμαστε αν έχουμε ποτέ προσέξει τα χέρια μιας ταμίας στο σούπερ μάρκετ ή της κυρίας στα διόδια, αν έχουμε σκεφτεί τι κάνει μια οδοκαθαρίστρια μετά τη δουλειά, πώς της περνάει η αηδία από τα σκουπίδια που μυρίζει όλη μέρα ή τι σκέφτεται εκτός νοσοκομείου ένας τραυματιοφορέας, αν συμμετέχει ψυχικά ο δικαστικός κλητήρας στην έξωση ή αν υποφέρει η τηλεφωνήτρια την ώρα που σας προωθεί ένα προϊόν και πόσο πλήττει μια ταξιθέτρια παρακολουθώντας την ίδια παράσταση κάθε βράδυ, αν οι «απαρατήρητοι» υποφέρουν από μοναξιά, αν είναι ευτυχισμένοι, πώς ζουν τελικά αυτοί οι αντιήρωες της καθημερινότητας την εποχή της κρίσης.
Η ζωή τους παρουσιάζεται σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Μιλούν με αμεσότητα και ευαισθησία, ασθματικά, με ειλικρίνεια, λιτότητα και ακρίβεια. Μέσα από τις αφηγήσεις τους περνά η δεκαετία των μνημονίων, όπως την έζησαν οι «κάτω»: τα χρέη, οι φόροι, οι κατασχέσεις, οι πλειστηριασμοί, το προσφυγικό, η άνοδος της ακροδεξιάς, ο εγκλωβισμός τους σε χαμηλές αμοιβές, σε σκληρές συνθήκες και χωρίς αναγνώριση.
Σε ποιους απευθύνεται η συγγραφέας του βιβλίου Αγγελική Σπανού; Ασφαλώς, όχι τόσο στους «Απαρατήρητους». Στους «Ορατούς» απευθύνεται πιο πολύ, επιχειρώντας τη διαμεσολάβηση μεταξύ Ορατών και Αοράτων. Γίνεται η συνείδηση των δεύτερων και «ξύνει» το δέρμα της ψυχής των πρώτων. Γιατί οι «Απαρατήρητοι» επισημαίνουν την ευθύνη των «πάνω», των ορατών. Γιατί Αόρατο σε καθιστά το βλέμμα του Άλλου. Για την ακρίβεια το μη βλέμμα του. «Μην πάρεις τα μάτια σου από πάνω μου και χαθώ μες στο σκοτάδι», έλεγε η Πολυδούρη στον Καρυωτάκη.
Η Αγγελική Σπανού αναδεικνύει την κοινωνική αντίθεση και γίνεται η συνείδηση των Απαρατήρητων αλλά και η ευαισθησία των Ορατών. Η κοινωνική και πολιτισμική αντίθεση γίνεται η αφορμή για ένα εξαιρετικό βιβλίο, που αναρριπίζει την ελπίδα για την άρση του διχασμού.
Αξίζει να το διαβάσετε.
