Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι: Μια ζωή επαναστάτης

Ο Μπουεναβεντούρα Ντουρρούτι, Ισπανός αναρχικός, ήταν από τις ηγετικές φυσιογνωμίες της δημοκρατικής παράταξης στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Γεννήθηκε στις 14 Ιουλίου του 1896 στο Λεόν, μια ορεινή περιοχή στην κεντρική βόρεια Ισπανία. Ο πατέρας του ήταν εργάτης των σιδηρόδρομων και χαρακτήριζε τον εαυτό του ελευθεριακό σοσιαλιστή.

Ο Μπουεναβεντούρα παράτησε το σχολείο στα 14 του χρόνια  και πήγε να εργαστεί ως μαθητευόμενος μηχανικός στον σιδηροδρομικό σταθμό του Λεόν. Το 1917 η Γενική ένωση εργατών (U.G.T) κήρυξε την απεργία των εργατών σιδηρόδρομων του βορρά. Η γενική απεργία κράτησε τρεις μέρες και πνίγηκε στο αίμα μετά την επέμβαση του στρατού. Απολογισμός 70 νεκροί, 500 τραυματίες και  2000 εργάτες στις φυλακές. Η κτηνωδία του ισπανικού κράτους επηρέασε βαθειά και καθόρισε τη ζωή του νεαρού Ντουρρούτι.

Ο Ντουρρούτι και ο σύντροφός του Ασκάσο, κυνηγημένοι κατέφυγαν στην λατινική Αμερική όπου μεγάλος αριθμός εργατών τους υποδέχθηκε με ενθουσιασμό. Αμέσως, όμως, η αστυνομία άρχισε να τους κυνηγά. Ο Ασκάσο και ο Ντουρρούτι αποφάσισαν να πάνε στη Γαλλία, καθώς, εκτός των άλλων, ο Ντουρρούτι γνώριζε το Παρίσι καλά. Εγκαταστάθηκαν στη γαλλική πρωτεύουσα και ο Ντουρρούτι άνοιξε ένα βιβλιοπωλείο. Στο Παρίσι θα συναντήσει τον Νέστορα Μάχνο.

Τον Ιούλη του 1927, σε μια μυστική συνάντηση στη Βαλένθια, αναρχικοί αντιπρόσωποι από ολόκληρη την Ισπανία, συνενώθηκαν για να ιδρύσουν την Αναρχική Ομοσπονδία Ιβηρικής (F.A.I) προκειμένου να συντονίσουν τις προσπάθειες και τη δράση τους. Μετά την πτώση της Ισπανικής μοναρχίας, τον Ιούλη του 1931, οι Ασκάσο  και Ντουρρούτι επέστρεψαν στην Ισπανία.

Την περίοδο εκείνη πολλοί ακτιβιστές της FΑΙ, συμπεριλαμβανομένων των Ασκάσο και Ντουρρούτι, έκαναν επιδρομές σε τράπεζες, προκειμένου να συγκεντρώσουν χρήματα για τους εργάτες και το κίνημα. Τον Γενάρη του 1932, η Καταλάνικη Ομοσπονδία της FΑΙ, που είχε τώρα  υιοθετήσει τον Ελευθεριακό Κομμουνισμό, μαζί με  το νέο, αριστερό Κομμουνιστικό Κόμμα (Εργατικό Κόμμα Μαρξιστικής Ενοποίησης-ΡΟUM)  οργάνωσαν μια εξέγερση σ' ολόκληρη την Καταλονία. Όμως ο στρατός κατέστειλε αμέσως την εξέγερση και περίπου 120 γνωστοί αναρχικοί και αριστεροί, μεταξύ αυτών και οι Ντουρρούτι και Ασκάσο, συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν χωρίς δίκη στην Ισπανική Γουϊνέα.  

Η Επανάσταση και ο Εμφύλιος Πόλεμος

Τον Φλεβάρη του 1936 ήρθε στην εξουσία η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου αποτελούμενη από ρεπουμπλικάνους και σοσιαλιστές. Στις 17 Ιούλη, ο στρατηγός Φράνκο κήρυξε πραξικόπημα με την υποστήριξη της Φάλαγγας, της πλειοψηφίας των γαιοκτημόνων, της αριστοκρατίας, των μεγαλοαστών και της Καθολικής Εκκλησίας (που και η ίδια ήταν υπερβολικά πλούσια).

Στη Βαρκελώνη, το στρατιωτικό πραξικόπημα ξέσπασε στις 19 Ιούλη. Στις 20 Ιούλη, ο Ασκάσο και ο Ντουρρούτι πήραν μέρος σε μια επίθεση αναρχικών στον στρατώνα Αταρανθάρας.

Οι φιλοφασιστικές δυνάμεις, μετά από μια σφοδρή και παρατεταμένη ανταλλαγή πυρών, παραδόθηκαν. Ο φίλος και σύντροφος του Ντουρρούτι, Ασκάσο, σκοτώθηκε  κατά τη διάρκεια αυτής της μάχης. Το βράδυ της 20ης Ιούλη, η ανταρσία στη Βαρκελώνη είχε συντριβεί εντελώς, όχι όμως και σε όλα τα  μέρη της Ισπανίας.

Στις αρχές Αυγούστου, η Ταξιαρχία που δημιούργησε ο Ντουρρούτι βρισκόταν σε απόσταση αναπνοής από την Σαραγόσα. Ο Ντουρρούτι δεν έκρυβε τους σκοπούς του. Πράγματι, φέρεται ότι έκανε το εξής σχόλιο σ' έναν Ρώσο δημοσιογράφο, λίγο πριν αρχίσει η επίθεση εναντίον της πόλης. «Είναι πιθανό να επιζήσουν μόνο 100 από εμάς, αλλά με αυτούς αυτούς τους 100 θα μπούμε στη θαραγόθα, θα πλήξουμε το φασισμό και θα ανακηρύξουμε τον ελευθεριακό κομμουνισμό... θα δείξουμε σε σας τους μπολσεβίκους, πώς γίνεται μια επανάσταση».

Η θαραγόθα κατελήφθη και η Αραγωνία απαλλάχτηκε από τον φασιστικό έλεγχο.

 Η Μαδρίτη και το τέλος

Στις αρχές Νοέμβρη του 1936, οι τέσσερις στρατιές του Φράνκο, που αποτελούνταν κυρίως από Μαυριτανούς και άντρες της Λεγεώνας των Ξένων, επιτέθηκαν εναντίον της Μαδρίτης. Η μάχη άρχισε στις 8 Νοέμβρη. Ο Ντουρρούτι αποφάσισε ν' αποσύρει από το μέτωπο της Αραγονίας 4000 μέλη της Ταξιαρχίας του, προκειμένου να σπεύσει σε βοήθεια της Μαδρίτης. Η άφιξη του αναπτέρωσε φοβερά το ηθικό των πολιορκημένων κατοίκων της πόλης. Έσωσε την Μαδρίτη, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Όμως, σης 20 Νοέμβρη, καθώς έβγαινε από ένα αυτοκίνητο, μια σφαίρα τον έπληξε σκοτώνοντας τον. Την κηδεία του Ντουρρούτι παρακολούθησαν πάνω από 500.000 άνθρωποι. Χιλιάδες μαύρες και μαυροκόκκινες σημαίες ανέμιζαν εκείνη την ημέρα σ' ολόκληρη την Βαρκελώνη.

 Ντουρρούτι και Ασκάσο οι «άγιοι της αναρχικής υπόθεσης»

 Ο Λιμπέρτο Καγιέιας έχει μιλήσει για τον ηρωισμό, την καρτερικότητα και την αφοσίωση του Ντουρρούτι: «Πάνω απ’ όλα, ο Ντουρρούτι ήταν ένας αναρχικός προλετάριος», που διαπλάστηκε με τις διδασκαλίες του Ανσέλμο Λορένθο. Ο Ντουρρούτι, είπε, ήταν ένας προπαγανδιστής που προτιμούσε τα απλά και ξεκάθαρα λόγια και επέμενε πάντα ως προς αυτό. Όταν μιλούσε από την εξέδρα, το ακροατήριο καταλάβαινε πολύ καλά τι έλεγε και όπως ο Μάχνο, ήταν συχνά ντροπαλός.

Η Ταξιαρχία Ντουρρούτι, όπως και ο αντάρτικος στρατός του Μάχνο, είχε καθαρά πληβειακό χαρακτήρα. Ένας σύντροφός του έγραψε για την Ταξιαρχία. «Η Ταξιαρχία είναι έργο του Ντουρρούτι, ο οποίος προσδιόρισε το πνεύμα της και υπεράσπισε τις ελευθεριακές της αρχές μέχρι την τελευταία του πνοή. Βάση της Ταξιαρχίας  είναι η εθελούσια αυτοπειθαρχία και ο σκοπός της δράσης της δεν είναι άλλος από τον ελευθεριακό κομμουνισμό»

Ο Ντουρρούτι είχε πει κάποτε για τον εαυτό του στην Έμμα Γκόλντμαν «ήμουνα αναρχικός σε όλη μου την ζωή. Ελπίζω ότι είμαι και τώρα. Θα το θεωρούσα πράγματι πολύ θλιβερό να γινόμουνα στρατηγός και να εξουσιάζω ανθρώπους με στρατιωτική πυγμή… Πιστεύω όπως πάντα στην ελευθερία που στηρίζεται στην αίσθηση ευθύνης. Θεωρώ την πειθαρχία απαραίτητη αλλά θα πρέπει να είναι αυτοπειθαρχία, εμπνεόμενη από ένα κοινό σκοπό και ένα ισχυρό αίσθημα συντροφικότητας».

Το ερώτημα που στοιχειώνει το δημοκρατικό κίνημα της Ισπανίας είναι: «Ποιος σκότωσε τον Ντορρούτι;» Τυχαία, από αδέσποτη σφαίρα; Τον σκότωσαν οι φιλοσταλινικοί κομμουνιστές; Οι φασίστες του Φράνκο; Ή οι σύντροφοί του αναρχικοί; Ή μήπως σκοτώθηκε από το αυτόματο όπλο του που η σκανδάλη μπλέχτηκε στο… σκαλοπάτι;!

 Βιβλιογραφία