Η απαγόρευση βιβλίων και η ηθική των δολοφόνων

«Προέρχομαι από μια χώρα όπου οι λέξεις είναι βαριές. Οτιδήποτε γράφεις, από τη σεξουαλικότητα μέχρι το φύλο, τη μνήμη και την ιστορία, μπορεί να προσβάλει τις αρχές.» λέει η Τουρκάλα συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ (συνέντευξη στον The Guardian). «…δύο από τα βιβλία μου διώχθηκαν για το αδίκημα της άσεμνης προσβολής. Διώχθηκα ποινικά για το "10 Λεπτά και 38 Δευτερόλεπτα σε αυτόν τον Παράξενο Κόσμο" επειδή περιλαμβάνει μια εργαζόμενη του σεξ. Διώχθηκα «για  το "Το Βλέμμα" επειδή ασχολείται με θέματα όπως η κακοποίηση παιδιών, σε μια χώρα όπου έχουμε ανήλικες νύφες, κάτι που, κατά τη γνώμη μου, σημαίνει κακοποίηση παιδιών. Ο λόγος που το αναφέρω αυτό είναι επειδή αυτές είναι οι πραγματικότητες των κοινωνιών από τις οποίες προερχόμαστε... αν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε, θα προσβληθούν οι άνθρωποι; Θα αναστατωθούν οι αρχές; Τότε δεν θα μπορούμε να γράψουμε ούτε μια γραμμή.» Υπ’ αυτή την οπτική «Η λογοτεχνία μπορεί να είναι αντίσταση» καταλήγει η Σαφάκ.

Παρέθεσα το απόσπασμα από την συνέντευξη της Σαφάκ με αφορμή την απαγόρευση 200 βιβλίων στον Καναδά ως «άσεμνων», αλλά και την κριτική μιας φίλης σχετικά με την κατάργηση των ορίων από τους Δημοκρατικούς στις ΗΠΑ. Αυτή όμως είναι μια κριτική που έρχεται από το «βαθύ» παρελθόν. Ο Μάξ Βέμπερ και ο Ντάνιελ Μπελ μίλησαν για την κατάργηση των ορίων που έθετε η προτεσταντική ηθική, με τη μετάβαση στον «ηδονισμό» και τον «καταναλωτισμό». «Η σύγχρονη ύβρις συνίσταται στην άρνηση της αποδοχής ορίων, στην εμμονή μιας αδιάλειπτης εξάπλωσης» έλεγε ο Μπελ (από το βιβλίο Homo Americanus, 2008). Αλλά η εξάπλωση μέχρι την Γροιλανδία και την Γάζα-Ριβιέρα που επιδιώκει ο Τραμπ δεν συνιστά άρνηση των ορίων που θέτει το διεθνές δίκαιο και ο χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Τελικά, το γεγονός ότι απαγορεύουν την ποίηση της Αγγέλου, την Άτγουντ, τον Χάξλεϋ και τον Όργουελ, δεν είναι θέμα ηθικής, αλλά γιατί δεν θέλουν οι νέοι να σκεφτούν «αλλιώς». «Πρέπει να εκπαιδεύσουμε τον λαό γιατί αλλιώς θα μας πιάσει από το λαιμό» έλεγε ο Έμερσον. Για το πορνογραφικό υλικό που παρέχεται σε αφθονία στο διαδίκτυο μιλάει άραγε κανείς απ’ αυτούς; Για τα παιδιά που δολοφονούνται από βόμβες και πείνα στη Γάζα η «ηθική» τους γιατί σιωπά;

Για ποια όρια λοιπόν και για ποια ηθική μπορούν να μιλούν οι δολοφόνοι;