Εβραία ακαδημαϊκός γράφει πως άλλαξε γνώμη για την γενοκτονία στη Γάζα

Η Lihi Ben Shitrit* είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Ισραηλινών Σπουδών στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και γράφει στον ιστότοπο Forward γιατί αντιστάθηκε στη θέση ότι στη Γάζα το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία και γιατί άλλαξε γνώμη. Μιλάει για την ντροπή, την ενοχή, αλλά και το φόβο να μιλήσει: (εδώ παρατίθενται αποσπάσματα από το άρθρο της που μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο στο https://forward.com/opinion/759877/israeli-genocide-gaza-liberal-jews/)

«…Για πολλούς Εβραίους, και ακόμη περισσότερο για τους Ισραηλινούς, η εκπαίδευσή μας σχετικά με τη γενοκτονία ξεκινά και τελειώνει με το Ολοκαύτωμα. Έχουμε εκπαιδευτεί να κατανοούμε τη γενοκτονία ως κάτι που παρουσιάζεται με έναν, πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Ωστόσο, το Ολοκαύτωμα ήταν μια μοναδική περίπτωση. Δυστυχώς, υπάρχουν πολλές άλλες εκφράσεις γενοκτονίας και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.

Το Μουσείο Μνήμης Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ μοιράζεται μελέτες περιπτώσεων από το Κέντρο Πρόληψης Γενοκτονίας για «απειλές μεγάλης κλίμακας, στοχευμένες σε ομάδες, με βάση την ταυτότητα» που θα μπορούσαν ενδεχομένως να εξελιχθούν σε γενοκτονία. Περιλαμβάνουν περιστατικά στο Σουδάν, την Ουκρανία, την Ινδία, την Κίνα και πολλά άλλα. Καμία από αυτές τις περιπτώσεις δεν περιλαμβάνει θαλάμους αερίων ή αριθμούς τατουάζ στα χέρια. Οι περισσότερες από αυτές δεν έχουν αριθμό νεκρών σε εκατομμύρια. Ωστόσο, θεωρούνται αρκετά σοβαρές ώστε να εμφανίζονται ως περιπτώσεις προς παρακολούθηση στο πλαίσιο της αποστολής του μουσείου να «αντιμετωπίσει τη γενοκτονία».

Καθώς διάβαζα για τη Μιανμάρ, όπου το USHMM διαπίστωσε τον Δεκέμβριο του 2018 ότι είχε διαπραχθεί γενοκτονία εναντίον της μουσουλμανικής μειονότητας των Ροχίνγκια, με εντυπωσίασε το πόσο παρόμοια ακουγόταν η υποκίνηση εναντίον των Ροχίνγκια με αυτό που άκουγα συνεχώς στο Ισραήλ. Οι Βιρμανοί αξιωματούχοι αποκάλεσαν όλους τους Ροχίνγκια «τρομοκράτες» και απειλή για το έθνος. Ισραηλινοί υπουργοί λένε ότι δεν υπάρχουν αθώοι πολίτες στη Γάζα. Λένε ότι η Γάζα πρέπει να ισοπεδωθεί και να καεί και περιγράφουν ακριβώς με ποιο τρόπο εμποδίζουν την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας. Τον Μάρτιο του 2025, το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας της κυβέρνησης ενέκρινε επίσημα τη σύσταση μιας υπηρεσίας για να κατευθύνει την απέλαση των κατοίκων της Γάζας.

Όσο περισσότερα μαθαίνω για τη γενοκτονία, τόσο περισσότερο σοκάρομαι και ντρέπομαι για την ίδια μου την άγνοια. Από τη στιγμή που προσπάθησα ενεργά να ενημερωθώ καλύτερα για τη γενοκτονία, η εικόνα στη Γάζα έγινε τρομακτικά ξεκάθαρη.

[…]

Υπάρχουν αρκετοί διανοητικοί λόγοι για τους οποίους δυσκολεύτηκα να αντιμετωπίσω το ερώτημα εάν το Ισραήλ διέπραττε γενοκτονία στη Γάζα. Αλλά το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν συναισθηματικό.

Ακόμα και ως Ισραηλινή που ανέκαθεν ασκούσε κριτική στην κατοχή και το απαρτχάιντ στη Δυτική Όχθη, και ως μελετητής της ακροδεξιάς ισραηλινής πολιτικής (η οποία τώρα κυριαρχεί στην κυβέρνηση), εξακολουθώ να νιώθω βαθιά συνδεδεμένη με το σπίτι μου. Είμαι εξοικειωμένη με συναισθήματα οργής και αποστροφής για τη συμπεριφορά της ισραηλινής κυβέρνησης και τη διάδοση της εβραϊκής υπεροχής, αλλά το ζήτημα της γενοκτονίας, όπως καταλαβαίνω τώρα, προκάλεσε νέα συναισθήματα που δεν είχα ξανασυναντήσει – προκάλεσε ντροπή και ενοχή.

Όπως σημειώνουν οι ψυχολόγοι, η ντροπή και η ενοχή είναι παρόμοιες και συχνά εμφανίζονται μαζί, αλλά υπάρχουν κρίσιμες διαφορές. Το αίσθημα ντροπής σχετίζεται με την αμηχανία για τις πράξεις των μελών της ομάδας μας που πιστεύουμε ότι αντικατοπτρίζουν αρνητικά την ταυτότητα της. Η ενοχή εμφανίζεται όταν νιώθουμε συλλογική ευθύνη για τις αρνητικές πράξεις των μελών της ομάδας μας. Η ντροπή οδηγεί στην αποφυγή — κρύψιμο, άρνηση ή απομάκρυνση τέτοιων πράξεων. Η ενοχή, από την άλλη πλευρά, παρακινεί αντιδράσεις επανόρθωσης ή αποκατάστασης.

Οι φιλελεύθεροι Εβραίοι, όπως εγώ, πρέπει να ξεπεράσουμε την ντροπή μας, η οποία ωθεί μερικούς από εμάς να αποφεύγουμε ή ακόμα και να αρνούμαστε την πραγματικότητα της Γάζας. Αντίθετα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ενοχή. Ενοχή όχι με την έννοια της προσωπικής ενοχής, αλλά μάλλον με την έννοια της συλλογικής μας ευθύνης απέναντι στους Ισραηλινούς συγγενείς μας και τους Παλαιστίνιους γείτονές μας και την αλληλεγγύη μας. Η συγγραφή αυτού του άρθρου είναι το πρώτο μου βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.

Ένα άλλο συναίσθημα που μας εμποδίζει να μιλήσουμε ειλικρινά για αυτό το ερώτημα είναι ο φόβος. Μόλις πριν από δύο χρόνια, δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι θα βίωνα τέτοιο φόβο σχετικά με την ελευθερία του λόγου στις ΗΠΑ. Όταν ο συνάδελφός μου είπε ότι έπρεπε να αναρωτηθώ γιατί ήθελα να πιστεύω ότι δεν ήταν γενοκτονία, δεν είχα σαφή απάντηση. Τότε ήμουν μπερδεμένη, αδαής και ντροπιασμένη. Τώρα φοβάμαι. Ανησυχώ για τις προσωπικές, επαγγελματικές και κοινωνικές συνέπειες του να μιλάω ειλικρινά. Αλλά η απάντηση στον φόβο δεν μπορεί να είναι η σιωπή.

*Η Lihi Ben Shitrit είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ισραηλινών Σπουδών στην έδρα Henry και Marilyn Taub στο Τμήμα Εβραϊκών και Ιουδαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και διευθύντρια του Κέντρου Taub για Ισραηλινές Σπουδές του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Είναι η επιμελήτρια του βιβλίου The Gates of Gaza: Critical Voices from Israel on October 7 and the War with Hamas.

**Το σκίτσο είναι του Ballaman από το La Liberte