Συγγραφική λογοδιάρροια

                Υπάρχουν διάφοροι τύποι λογοδιάρροιας, αλλά θα περιοριστώ μόνο σε δύο. Η πρώτη είναι εκείνη που θα ονόμαζα αιτιολογημένη. Χρησιμοποιείται κυρίως με πολεμική διάθεση: ο συγγραφέας, για να υποβαθμίσει τον αντίπαλο, συσσωρεύει επιχειρήματα επί επιχειρημάτων, με χίλιες διασυνδέσεις και χίλιες διακρίσεις∙ συχνά η αξία των αποδείξεων είναι αντιστρόφως ανάλογη με την ποσότητα: οι σταθερές αλήθειες έχουν ανάγκη από λίγες και καθαρές αποδείξεις. Κάθε νέο θέμα χρησιμεύει για να χτυπήσει τη θέση του αντιπάλου όπως το σφυρί πάνω σ’ ένα καρφί∙ στο τέλος ο αντίπαλος, και φυσικά και ο αναγνώστης, παραιτείται: «Κράτα τις απόψεις σου, αλλά άφησέ με ήσυχο!».

                Η άλλη είναι εκείνη που θα ονόμαζα διδακτική. Δεν είναι επιθετική, αντίθετα είναι ήπια, ακόμη και τρυφερή∙ αλλά ο συγγραφέας, σε κάθε του βήμα, σε κατατοπίζει, σου εξηγεί με κάθε λεπτομέρεια όλα εκείνα που βρίσκονται μέσα στο θέμα του ή εφάπτονται σ’ αυτό. Όλα είναι πεντακάθαρα∙ αλλά ο αναγνώστης κουράζεται και έχει την αμυδρή εντύπωση ότι τον αντιμετωπίζουν σαν να είναι ανίδεος ή ηλίθιος.

*Ο Φοίβος Γκικόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ