Από την «καταδίκη της μνήμης» στην Τρανς Ορατότητα

Ποι@ θυμούνται, αλήθεια, τον Μάρκο Αυρήλιο Αντωνίνο Αύγουστο, εκείνον που στα νιάτα του υπηρέτησε ως ιερέας τον συριακό θεό Ελ Γκαμπάλ και στην ενηλικίωσή του έμελλε να γίνει αυτοκράτορας των Ρωμαίων, με το όνομα Ηλιογάβαλος, που απηχεί τη μνεία του θεού του; Κι αν μένει στη μνήμη, όσων μένει στη μνήμη, δεν είναι προφανώς επειδή, με μια πρωτοφανή για τους καιρούς του απόφαση, επέβαλε να συμμετέχουν και γυναίκες στη Σύγκλητο ούτε επειδή απένειμε τίτλους που προορίζονταν μόνο για άντρες στη μάνα και στη γιαγιά του. Ούτε βέβαια επειδή θέλησε να ιδρύσει μια “γερουσία γυναικών” κι ούτε επειδή έδωσε αξιώματα και θέσεις εξουσίας σε ανθρώπους του λαού, δίχως αριστοκρατική καταγωγή.

Ο Ηλιογάβαλος έμεινε στην ιστορία, στο βαθμό που έμεινε, ως μικρή υποσημείωση, μακελεμένος. Ο άνθρωπος που δυστυχούσε με το σώμα που του δόθηκε, που ξύριζε το κορμί του, που ντυνόταν γυναικεία και επιζήτησε, με τα ιατρικά μέσα της εποχής, ν’ αλλάξει το φύλο του και να αποκτήσει αιδοίο αντί φαλλού, ο αυτοκράτορας που ήθελε να αναφέρονται σ’ αυτόν σαν να ήταν θηλυκότητα, με θηλυκές αντωνυμίες, ο μη άντρας που ερωτεύτηκε άντρες, η χαρισματική τρανς ταυτότητα του 3ου μετά Χριστόν αιώνα, αυτ@ που λέγεται πως εκδιδόταν στα πορνεία, δέχτηκε τη μήνη της ιστορίας.

Η ρωμαϊκή damnatio memoriae, η “καταδίκη της μνήμης”, έπεσε πάνω του: η Ρώμη τον έστειλε στην ιστορική ανυπαρξία για να ξεπλύνει την ντροπή, σβήνοντας το έργο του, κατακρατώντας και αναδεικνύοντας μοναχά, ως μιαρή, την ιδιαιτερότητά του. Ο Ηλιογάβαλος είναι, ίσως, το πρώτο γνωστό ιστορικό πρόσωπο που θέλησε να διορθώσει το φύλο του, σε έναν κόσμο μάλιστα που το να ντύνεσαι, άνδρας ων, γυναικεία, ήταν από τις μεγαλύτερες ταπεινώσεις η οποία προορίζονταν μοναχά για καταδικασμένους σε θάνατο.

Ο Ηλιογάβαλος έμεινε στο θρόνο μοναχά τέσσερα χρόνια. Τον έσφαξαν και τον πέταξαν στον Τίβερη, κουρέλι. Μαζί του εκτελέστηκε και ο εραστής του, ο Ιεροκλής, και κάμποσοι από τους οπαδούς του. Η Ρώμη των οργίων καθάρισε.

Να είσαι πρόσωπο τρανς και φυλοδιαφορετικό και να είσαι αποδεκτό και να έχεις ισότητα στις ευκαιρίες είναι, φυσικά, και στην εποχή μας, μια προσδοκία που μοιάζει ουτοπική. Οι παραβιάσεις θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι διακρίσεις, ο στιγματισμός του διαφορετικού είναι η στυγνή πραγματικότητα που καταδικάζει στο σκοτάδι της απανθρωποποίησης, της μη ζωής, πλήθος συνανθρώπων. Η ελλιπής νομοθεσία στο δυτικό κόσμο, και στην Ελλάδα ίσως περισσότερο, θέτει, ακόμα, πάμπολλα εμπόδια σ’ εκείν@ που τολμούν να σπάσουν τα δεσμά και ζήσουν όπως τους αξίζει, πέρα από τους στερεοτυπικούς μηχανισμούς του συντηρητικού συστημισμού των δύο φύλων μοναχά.

“Ονειρεύομαι μια μέρα που δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για διακρίσεις εναντίον μας. Ονειρεύομαι μια μέρα που θα μπορούμε να είμαστε άνθρωποι όπως όλοι οι άλλοι”, λέει η τρανς ακτιβίστρια Rachel Crandall-Crocker. Σ’ αυτήν και στους αγώνες της οφείλεται η καθιέρωση της Διεθνούς Ημέρα Τρανς Ορατότητας, στις 31 Μαρτίου κάθε χρονιάς.

Και ίσως η πραγματοποίηση του ονείρου μιας μέρας όταν τρανς άτομα θα αποτελούν, θεσμικά, κομμάτι του Κοινοβουλίου να μην είναι πολύ μακριά.