Είπαν την κινηματογραφική του τέχνη «Γλυπτική του χρόνου». Είναι ο Αντρέι Ταρκόφσκι καθώς αιχμαλωτίζει τη χρονικότητα, όπως αποτυπώνεται στη διαδρομή του ποιητή με το αναμμένο κερί στη Νοσταλγία. Είναι ο αργός χρόνος από τη μια και ο γοργός κινηματογραφικός χρόνος στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, που αποτυπώνει τον ευδαιμονισμό και την διαρκή επιτάχυνση, αυτή που οδηγεί εκτός νοήματος, δηλαδή στο κενό. Στην επιτάχυνση αυτή αντιδρούσαν Ευρωπαίοι μποέμ των αρχών τους 20ου αιώνα, βγάζοντας βόλτα της χελώνες τους στο Παρίσι! Σ’ αυτήν αντιδρά με τον τρόπο του και ο Ταρκόφσκι, εκτός από τη Νοσταλγία, στις ταινίες Ο Καθρέπτης (1975) και Στάλκερ (1979).
Ο Αντρέι Ταρκόφσκι συχνά σκεφτόταν τον τρόπο που ο χρόνος "φεύγει". Η μελαγχολία τού να βλέπεις τα πράγματα για τελευταία φορά είναι μυστηριώδης και έχει μια ποιητική διάσταση. Ο Ταρκόφσκι “Με την εγγραφή της τέχνης στο σύνολο της ύπαρξης, αποφεύγει να την αναγνωρίσει με μια προσωρινή λειτουργία. Επομένως, η τέχνη διαδραματίζει έναν εξαιρετικά κρίσιμο και ωφέλιμο ρόλο, όχι λόγω μιας μεταφυσικής αρχής, ανεξάρτητα από τον συγγραφέα, αλλά μέσω της «αλήθειας» του αδυσώπητου Χρόνου. Ο Ταρκόφκσι άλλαξε την κινηματογραφική εμπειρία, σμιλεύοντας τον χρόνο και διευρύνοντας την εικόνα με ταινίες–σύμβολα για την πίστη, την εξορία, αλλά και τη μνήμη.
"Μου φαίνεται πολύ πιο σημαντικός από την τέχνη εν γένει ή την προοπτική του κινηματογράφου ειδικότερα, ο προβληματισμός για το νόημα της ζωής ως τέτοια. Ο καλλιτέχνης που δεν κατανοεί το νόημά της, δεν μπορεί να καταστήσει τον εαυτό του κατανοητό μέσα από τη δική του γλώσσα, που είναι εκείνη της τέχνης του " έλεγε ο σκηνοθέτης. Αυτές οι σκέψεις σχετικά με το νόημα της ζωής εμπεριέχονται πιο έντονα στα θέματα που αναπτύχθηκαν στη Νοσταλγία, όπου ο ευδαιμονισμός της Δύσης έρχεται σε αντίθεση με την αναζήτηση του νοήματος, και στη Θυσία, όπου αναπτύσσεται η ανάγκη της πίστης, της προσωπικής θυσίας και του θαύματος.
Λατρεμένος από εκατομμύρια θεατές, αλλά αντιμέτωπος ο ίδιος συχνά με τις ρωσικές αρχές (για θέματα που αφορούσαν την εξεύρεση πόρων, την διανομή των ταινιών του, καθώς και ζητήματα λογοκρισίας), ο Ταρκόφσκι αυτοεξορίστηκε και πέθανε το 1986 σε ηλικία μόλις 54 ετών, στο Παρίσι. Γεννημένος το 1932 στο χωριό Ζαβράγιε, ήταν γιος του σημαντικού ποιητή Αρσένϊι Ταρκόφσκι. Σπούδασε μουσική, ζωγραφική, γλυπτική και αραβικά. Από το 1956 φοίτησε για περίπου τέσσερα χρόνια στην κινηματογραφική σχολή VGIK (Ινστιτούτο κινηματογράφου της Σοβιετικής Ένωσης). Η πρώτη του κινηματογραφική δουλειά ήταν η πτυχιακή του εργασία το 1960, με τίτλο Ο βιολιστής και ο οδοστρωτήρας.
Ο Ταρκόφσκι σκηνοθέτησε τις περισσότερες ταινίες του στη Ρωσία. Το 1983 πραγματοποίησε για πρώτη φορά γυρίσματα εκτός της Ρωσίας, στην Τοσκάνη της Ιταλίας, για τις ανάγκες της ταινίας Νοσταλγία και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ιταλία και αργότερα στη Γαλλία.
«Με ενδιαφέρει να δουλεύω με χαρακτήρες η σχέση των οποίων με την κοινωνία διέπεται από το στοιχείο της σύγκρουσης. Έχουν έντονη σχέση με την πραγματικότητα που τους περιβάλει και εξ αιτίας αυτού φαίνεται να καταλήγουν σε σύγκρουση με τον περίγυρο. Θέλω να ακολουθώ τέτοιους ανθρώπους για να ανακαλύπτω πώς λύνουν τα προβλήματα τους: θα κρυφτούν ή θα μείνουν αληθινοί στους εαυτούς τους. Κατά μία έννοια, κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτό το θέμα αποτελεί την πηγή της δραματουργίας μου, έλεγε ο Ταρκόφσκι”. Έλεγε ακόμα «ποτέ μην προσπαθήστε να μεταφέρετε μία ιδέα στους θεατές. Είναι μία άχαρη και παράλογη εργασία. Δείξτε τους τη ζωή και θα βρουν μέσα τους τα μέσα για να την αξιολογήσουν και να την εκτιμήσουν».
Για τον Ταρκόφσκι η τέχνη είναι «η νοσταλγία για το ιδεώδες», είναι έκφραση και επικοινωνία του πνευματικού με τον άνθρωπο. Η υποκειμενικότητα του δημιουργού ή του θεατή υποτάσσεται σε ένα ιδεώδες, το οποίο μερικές φορές ορίζεται ως ομορφιά, ως εικόνα του άπειρου, αλλά κυρίως ορίζεται με όρους ηθικής: «Η τέχνη είναι μια μετα-γλώσσα, με την οποία οι άνθρωποι προσπαθούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, να γνωρίσουν ο ένας τον άλλον και να αφομοιώσουν τις εμπειρίες του άλλου. Δεν πρόκειται για αναζήτηση πρακτικού οφέλους, αλλά για συγκεκριμενοποίηση της ιδέας της αγάπης, η οποία έχει νόημα μόνο στη θυσία. Το αντίθετο από τον πραγματισμό. Ιδού μία ακόμα αντίθεση με τον πραγματισμό με βάση το ατομικό όφελος της Αμερικής. Αντίθετα, όπως λέει ο Ταρκόφσκι, η ιδέα μιας έκφρασης που αγνοεί τον άλλο και το άλλο είναι παράλογη. Η τέχνη είναι η επικοινωνία της βαθιάς διάστασης της ανθρώπινης ύπαρξης και ως εκ τούτου δεν χρειάζεται να επιβάλλει ιδέες (γι 'αυτό και ένας καλλιτέχνης και ένας θεωρητικός όπως ο Eisenstein αμφισβητείται σθεναρά): "Η λειτουργία της τέχνης είναι ... να προετοιμάσει τον άνθρωπο για το θάνατό του, να άρει και να ποτίσει την ψυχή του και να του επιτρέψει να γυρίσει στο καλό. Παρουσιάζοντας ένα αριστούργημα, ένας άνθρωπος αρχίζει να ακούει την ίδια τη φωνή που οδήγησε τον καλλιτέχνη να το δημιουργήσει ".
