Χομπσμπάουμ: Μία εξέγερση ή θα είναι διεθνής ή δεν θα 'χει αποτέλεσμα

[ Γιώργος X. Παπασωτηρίου / Κόσμος / 09.06.21 ]

Ρωτούσαν τον Έρικ Χομπσμπάουμ αν μπορεί η τεχνικο-επιστημονική ανάπτυξη και η καταστροφή του περιβάλλοντος να προκαλέσουν νέες εξεγέρσεις και η απάντησή του ήταν καταφατική. Για να έχουν, όμως, οι εξεγέρσεις θετικό αποτέλεσμα πρέπει να λάβουν χώρα σε διεθνές επίπεδο. Δυστυχώς, σήμερα, το έθνος-κράτος παραμένει το μόνο πεδίο όπου είναι δυνατή η πολιτική δράση. Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε, συνεπώς, ότι μία εξέγερση ή θα είναι διεθνής ή θα είναι εκ προοιμίου αναποτελεσματική. Αυτό κατά τη γνώμη μας ισχύει για κάθε δυναμική αντίδραση των «κάτω». Δεν είναι φερ’ ειπείν δυνατόν οι αντιδραστικές ντιρεκτίβες των Βρυξελλών για τα εργασιακά ή το ασφαλιστικό να μην βρίσκουν απέναντί τους ένα πανευρωπαϊκό κίνημα. Δεν μπορεί η αντίδραση για την καταστροφή του περιβάλλοντος να μην είναι παγκόσμια, αντίστοιχη δηλαδή στην οικονομική παγκοσμιοποίηση. Ο Χομπσμπάουμ μιλούσε για το παράδειγμα του Μάη του 1968, γιατί τότε ήταν η πρώτη φορά που οι ιδέες μιας εξέγερσης διαδόθηκαν παντού. Εκδηλώθηκαν σε όλο τον κόσμο νεανικά κινήματα δίκην αλυσιδωτής αντίδρασης.

Τα σημερινά κινήματα που μπορούν να έχουν ως κέντρο τους το περιβάλλον(υπό την έννοια της βιοπολιτικής), θα είναι «αρχικά διευθυνόμενα από σημαντικές μειοψηφίες, που θα έχουν αναγνωρίσει την ανάγκη δράσης σε διεθνές επίπεδο»(αξιοποιώντας, κατά μεγάλο μέρος, την επανάσταση των τεχνολογιών της επικοινωνίας). Ζούμε σε μία «μιντιακή κοινωνία», έλεγε ο Χομπσμπάουμ, κι αυτό πρέπει να το λαμβάνουν υπόψη οι εξεγερμένοι ώστε να δίνουν άμεσα τη μεγαλύτερη δημοσιότητα στις ενέργειές τους.