Συνηθίζεται ο Θάνατος;

«…Τον συνηθίσαμε δεν αντιπροσωπεύει τίποτα

Σαν όλα τα πράγματα που έχετε συνηθίσει
Και σας μιλώ γι᾿  αυτόν γιατί δε βρίσκω τίποτα
Που να μην το συνηθίσατε
Προσκυνώ»                      

Γ. Σεφέρης, Αφήγηση

Η είδηση πως «τουλάχιστον 126 μετανάστες αγνοούνται μετά το ναυάγιο πλεούμενου στα ανοικτά των ακτών της Λιβύης…» είναι από εκείνες που πια δεν εντυπωσιάζουν. Ο πνιγμός, ο θάνατος του Ξένου, είναι ως μη γενόμενο, ένα έλασσον τηλεοπτικό συμβάν, αφού ο προσομοιωτής της επανάληψης φροντίζει να ευτελίζει τη ζωή ως αυταξία.

 «Στην πλήρως διαφωτισμένη γη μας ακτινοβολεί ο θρίαμβος της καταστροφής», έλεγε ο Αντόρνο. Αν ο διαφωτισμός υπήρξε ως ανάσταση του πνεύματος τότε, τώρα μπορούμε να θρηνήσουμε τον εκ νέου θάνατό του. Στη Δύση, η ανθρώπινη ζωή λογαριάζεται ελάχιστα. Εντός ολίγου, όχι μοναχά οι πνιγμένοι Ξένοι -πρόσφυγες, μετανάστες ή όπως αλλιώς- δεν θα συγκινούν κανέναν αλλά ούτε και οι Ευρωπαίοι νεκροί, θύματα «τρομοκρατίας» όπως λέγεται, θύματα δηλαδή κι αυτοί του ιδιότυπου πολέμου που μαίνεται εν καιρώ ειρήνης, δεκαετίες τώρα.

Αλλά όποιος δεν σέβεται το θνήσκειν δεν σέβεται ούτε το ζην. Απλές καπιταλιστικές ιστορίες; Μάλλον. Η νοηματοδότηση άλλωστε της ζωής μέσω της κεφαλαιικής υπερσυγκέντρωσης βασίζεται στον εγωισμού του ανθρώπου  - ζώου και στην απέλπιδα προσπάθειά του ταυτόχρονα να ξεπεράσει το απωθημένο άλγος που φέρνει η θνητότητα. Τα καταφέρνει; Όχι. Αλλά επειδή o εμπράγματος κόσμος είναι λιγότερο δύσβατος από τη μεγάλη νύχτα που επέρχεται του τελικού συμβάντος, καλύτερα να μη σκεφτόμαστε τον θάνατο, ούτε το δικό μας ούτε πολύ περισσότερο του διπλανού. Τι κι αν αυτή η συλλογιστική αρχίζει εκεί που τελειώνει η ανθρώπινη ευαισθησία; Αν έχουμε πειστεί πως αυτός ο κόσμος είναι ο μόνος εφικτός, τότε μπορούμε να μείνουμε ατάραχοι στη θέα του πνιγμένου μετανάστη. Ο θάνατός του δεν μας αφορά, παρά μονάχα ως μια παράπλευρη απώλεια που θεωρείται δομικό στοιχείο για τη ζωή τη δική μας και τη βιωσιμότητα του συστήματος.

Οι έχοντες εξουσία, και τώρα και πάντα, θεωρούν εαυτούς περίπου απέθαντους. Κατανίκησαν τη θνητότητα, αγνοώντας την, παραβλέποντάς την. Αλλά πώς γίνεται να γράφεται ακόμα ποίηση, να παράγεται οποιαδήποτε μορφή τέχνης, μετά τη βαρβαρότητα του νέου Άουσβιτς που συντελείται στα μέτωπα της Ανατολής ή και της Αφρικής; Και, κυρίως, πώς γίνεται να αφήνει ατάραχο το ευαίσθητο προλεταριάτο; Συνηθίζεται ο Θάνατος;